Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  zamach majowy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Piotr Stawecki i Henryk Bułhak dokonali recenzji publikacji: Mariusz Wołos, O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925–1926, Kraków 2013.
PL
Piotr Stawecki i Henryk Bułhak dokonali recenzji publikacji: M. Wołos, O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925–1926, Kraków 2013, s. 460, nlb. 3.
EN
May’s attack is one of the most controversial events in the history of independent Poland. It was absolutely incompatible with the ideology of the conservative group. It’s representatives opposed revolutionary changes because of their violence and illegality. Initially, the Krakow conservatives criticized the attack (see articles in “Czas”).  The formation of a legal government, presidential elections and constitutions were the basis for a change of stance by the conservatives. The aim of the article is to present the process of changing opinions from criticism to cooperation between Krakow conservatives and Józef Piłduski.
PL
Zamach majowy jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w historii niepodległej Polski. Józef Piłsudski, który głosił potrzebę „sanacji” czyli uzdrowienia państwa, 12 maja 1926 roku wraz z grupą tzw. piłsudczyków dokonał zamachu, w wyniku którego przejął władzę w stolicy. Dla konserwatystów był to czyn absolutnie niezgodny z prawem oraz sprzeczny z linią ideowa tej grupy. Dla zachowawców jednym z najistotniejszych elementów ideowych było pielęgnowanie tradycji i wprowadzanie zmianw oparciu o proces ewolucji a nie rewolucji. Grupa konserwatystów krakowskich początkowo negatywnie ustosunkowała się do zbrojnego przejęcia władzy przez piłsudczyków, co odzwierciedlały artykuły ukazujące się w ich krakowskim organie prasowym – „Czasie”. Wraz z posunięciami rządu po 1926 r. (m.in. utworzenie rządu na czele z Józefem Piłsudskim oraz uwzględnienie w gabinecie przedstawicieli grupy wileńskich zachowawców – „żubrów wileńskich”), optyka tego środowiska ulegała powolnej zmianie. Celem artykułu jest ukazanie procesu ewolucji jaki miał miejsce w wewnątrz grupy krakowskich zachowawców względem zamachu majowego -od skrajnie negatywnego podejścia do akceptacji a nawet nawiązania współpracy z obozem rządzącym po 1926 roku.
EN
The article is an attempt to outline the manifestations of the legal and political system’s nihilism, the occurrence of which the author to some extent attributes to the policy of the Piłsudski political camp after 1926. The subject of the study is to determine the attitude of the leading activists of the Sanation camp to the political system practice and legal practice, seen for the purposes of this thesis as a certain set of actions contra legem and praeter legem in relation to the legal system in force. The author also analyzes the implications of J. Piłsudski’s lack of a concrete, in formal and legal terms, political program on the attitude of the Sanation political camp in relation to the application of law law and on the legal security. The legal system turned out to be a factor significantly hindering the realization of the post-May camp’s plans as well as the effectiveness of the political system’s initiatives undertaken by the Piłsudski political camp. The main reason for the post-May camp’s frequent recourse to activities that are to some extent attributed to the legal or political system’s nihilism was the lack of deeper political intentions of the victor of the May Coup d’État.
PL
Artykuł stanowi próbę zarysowania przejawów nihilizmu prawnego i ustrojowego, których występowanie autor w pewnym zakresie przypisuje polityce obozu piłsudczykowskiego po 1926 r. Przedmiotem opracowania jest określenie stosunku czołowych działaczy obozu sanacyjnego do praktyki ustrojowej i prawnej, rozumianej na potrzeby niniejszego wywodu jako pewien zbiór działań zarówno contra legem, jak i praeter legem wobec obowiązującego systemu prawnego. Autor analizuje również implikacje braku skonkretyzowanego w sensie formalno-prawnym programu politycznego J. Piłsudskiego na stosunek obozu sanacyjnego do stosowania prawa oraz na bezpieczeństwo prawne. System prawny okazał się być czynnikiem w znacznym stopniu krępującym realizację zamierzeń obozu pomajowego oraz efektywność podejmowanych przez piłsudczyków inicjatyw ustrojowych. Zasadniczym powodem tak częstego sięgania przez obóz pomajowy do działań, którym w pewnej mierze przypisuje się charakter nihilizmu prawnego czy ustrojowego, był brak głębszych zamierzeń ustrojowych zwycięzcy zamachu majowego.
EN
In this article author analyzes one of the most important events of the political life of the Second Republic – May Coup – from the perspective of „Dziennik Wilenski” journalists. In the National Democratic Party press organ we find a lot of reviews, polemics and information relating to accidents in Warsaw and political situation in the country. The article also refers to the polemics with another Vilnius newspapers such as „Kurier Wileński” and „Słowo”. The whole development is a contribution to the research for the May coup’s responses in the press of Vilnius and in the whole North Eastern Borderlands.
PL
W niniejszym artykule autor analizuje jedno z najistotniejszych wydarzeń życia politycznego II Rzeczypospolitej – zamach majowy – z perspektywy redakcji „Dziennika Wileńskiego”. Na łamach organu prasowego wileńskiej endecji znajdujemy wiele opinii, polemik oraz informacji odnoszących się do wypadków warszawskich i ówczesnej sytuacji politycznej w kraju. W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że przedstawione treści obok realizacji celów politycznych niejednokrotnie obiektywnie obrazowały rzeczywistość mieszkańcom Wilna i okolic. W artykule pojawią się również odniesienia do innych wileńskich gazet – „Słowa” i „Kuriera Wileńskiego”, z którymi publicyści „Dziennika” polemizowali. Całość opracowania stanowi przyczynek do badań nad echami zamachu majowego zarówno w prasie wileńskiej, jak i całych Kresów Północno-Wschodnich.
EN
Marshal Piłsudski’s political programme from December 1922 to May 1926 was shaped by the requirements of Polish raison d’État – the security of the sovereign Republic and its moral interests. The array of measures to protect the military raison d’État included: an apolitical army, an independent commander in chief, the President’s authority over the army, and concern for the honour of military service. The political raison d’État required building a strong state, putting its welfare above the particular interests of social, religious or national groups, eliminating threats resulting from deficient political and systemic relations established by the March 1921 Constitution, and from prevalence of deception in political life. Civilizational raison d’État required the maintenance of the country’s European character in cooperation with the western powers. The raison d’État in all three dimensions required the respect of imponderables such as truth, honour, justice and tolerance. According to Piłsudski, the condition for the release of the Gordian knot of Polish policy was a ‘strong state’, which after May 1926 gave him unlimited powers. This meant challenging one of the canons of Polish raison d’État: avoiding solutions contradictory to Western principles and values.
PL
Program polityczny marszałka Piłsudskiego od grudnia 1922 do maja 1926 r. kształtowały wymogi polskiej racji stanu – bezpieczeństwo suwerennej Rzeczypospolitej i jej interesy moralne. Do arsenału środków zabezpieczających wojskową rację stanu należały: apolityczne wojsko, niezależny wódz naczelny, zwierzchnictwo prezydenta nad armią, troska o honor służby wojskowej. Polityczna racja stanu wymagała budowy silnego państwa, przedkładania jego dobra ponad partykularne interesy grup społecznych, religijnych czy narodowych, eliminacji zagrożeń wynikających z wadliwych stosunków politycznych i ustrojowych utrwalonych na mocy konstytucji marcowej 1921 r. oraz z dominacji kłamstwa w życiu politycznym. Cywilizacyjna racja stanu wymagała utrzymania europejskości kraju we współpracy z zachodnimi mocarstwami. Racja stanu we wszystkich trzech wymiarach wymagała respektowania imponderabiliów, takich jak prawda, honor, sprawiedliwość, tolerancja. Według Piłsudskiego warunkiem rozwiązania węzła gordyjskiego polityki polskiej było „silne państwo”, które po maju 1926 r. zapewniało mu nieograniczone wpływy. Oznaczało to zakwestionowanie jednego z kanonów polskiej racji stanu: unikania rozwiązań sprzecznych z zasadami i wartościami zachodnimi.
EN
Polonia, an Upper Silesian daily founded by Wojciech Korfanty in 1926, remains a mine of information not only about the situation in Upper Silesia between the wars but also a notable source for any study of Poland’s politics in that period. Polonia’s coverage of national politics is important not only because the paper presents a regional point of view but also because of the light its publications throw on the conflict between Wojciech Korfanty and Józef Piłsudski.
EN
Bronisław Wilhelm Pieracki was an active member of political group developed around Marshal Józef Piłsudski. He succeeded in the Polish Army and got promoted to the rank of colonel in 1924. He took part in the coup d’état in May 1926 and became one of the most important members of the colonels’ group that ruled Poland on behalf of Piłsudski since 1930. Bronisław W. Pieracki held an office of the deputy prime minister from 1930 to 1931. On 23 June 1931, he became a minister of the internal affairs of the Republic of Poland and held that post until his tragic death on 15 June 1934. Bronisław W. Pieracki’s administrative politics was focused on maintaining peace and internal security. His main aim was to extinguish strike actions and mass demonstrations inspired by political opposition and caused mainly by a very difficult economic situation of Poland (the Great Depression from 1929 to 1935). He performed very well, gaining a reputation as an effective politician. Stanisław “Cat” Mackiewicz stated that ‘Pieracki would handle even the most overwhelming revolution’. Minister Pieracki improved organization and functioning of the department of the interior by simplifying its structure and making staff reductions. Moreover, he carried out reforms of municipal associations introduced by the local government act from 1933. On 15 June 1934, Bronisław W. Pieracki was shot by a Ukrainian assassin Grzegorz Maciejko, a member of the Organization of Ukrainian Nationalists. Severely wounded, minister Pieracki died the same day. He was posthumously promoted to the rank of brigadier general and his funeral became a great patriotic event. He was buried in the family grave in Nowy Sącz.
PL
Bronisław Wilhelm Pieracki był aktywnym działaczem środowiska politycznego skupionego wokół marszałka Józefa Piłsudskiego. Szybko awansował w Wojsku Polskim, uzyskując w 1924 r. stopień pułkownika dyplomowanego. Po zamachu majowym 1926 r., w którym wziął aktywny udział, stał się jedną z głównych person grupy pułkowników rządzącej Polską w imieniu J. Piłsudskiego od 1930 r. W latach 1930–1931, będąc ministrem bez teki, pełnił funkcję wicepremiera. Od dnia 23 czerwca 1931 r. do swojej tragicznej śmierci w dniu 15 czerwca 1934 r. sprawował urząd ministra spraw wewnętrznych RP. W tym czasie jego polityka administracyjna koncentrowała się na utrzymaniu spokoju i bezpieczeństwa wewnętrznego w państwie, w szczególności na uśmierzaniu fali strajków i niepokojów społecznych podsycanych przez opozycję antysanacyjną, a pogłębianych wyjątkowo trudną sytuacją gospodarczą kraju (Wielki Kryzys Gospodarczy z lat 1929–1935). Z nałożonych zadań wywiązywał się bardzo dobrze, zyskując renomę skutecznego polityka. Stanisław Cat-Mackiewicz pisał, że „Pieracki dałby sobie radę z najbardziej rozbujaną rewolucją”. W znaczącym zakresie usprawnił organizację i funkcjonowanie resortu spraw wewnętrznych (uproszczenie struktury i redukcje personelu administracyjnego) oraz wcielał w życie ustawę samorządową z 1933 r. ujednolicającą organizację i działalność związków komunalnych. W dniu 15 czerwca 1934 r. B.W. Pieracki został postrzelony przez zamachowca Grzegorza Maciejko, Ukraińca i członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Ciężko ranny minister Pieracki zmarł tego samego dnia. Pośmiertnie został mianowany generałem brygady, a jego pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczną. Pochowano go w grobowcu rodzinnym w Nowym Sączu.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.