Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Wyniki badań archeologicznych na stanowisku 54 w Santocku, gm. Kłodawa – osadnictwo z epoki kamienia

100%
Pyżewicz K.
Raport
|
2013
|
vol. 8
145-161
EN
In 2007-2008 archaeological excavations were carried out at site 54 in Santocko (AZP 43-10/23), Kłodawa commune, lubuskie voivodeship. The article presents briefly the history and methodology of the conducted archaeological investigations in the area. Also reported are the results of analyses of acquired sources related to the oldest traces of human presence at the site in the late Palaeolithic. The paper also includes a characteristic of the Mesolithic settlement episode. The article covers also the youngest phase of human activity represented by the explored burial ground of the Lusatian culture of the younger periods of the Bronze Age.
2

SPOSOBY ROZPALANIA OGNIA W MŁODSZEJ EPOCE KAMIENIA NA TERENIE ZIEM POLSKICH W KONTEKŚCIE BADAN EKSPERYMENTALNO-TRASEOLOGICZNYCH

63%
Pyżewicz K., Rozbiegalski P.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. B
259-272
EN
The main aim of this paper is to introduce research opportunities that open up to the Polish archaeology through the microscopic and experimental analysis of the Stone Age fire-making methods. This paper also presents a preliminary research of the artefacts from the Neolithic to practically illustrate the benefits of the proposed approach. The goal of this research is to interpret one of the possible ways of making fire, which is carried out by rubbing a flint artefact against raw material containing ferruginous minerals (e.g. pyrite, marcasite). This is the only method that can be verified with the available archaeological data and the use-wear analysis. Experimental and microscopic analysis showed that among Neolithic societies of the Polish territory the use of flint strike-a-lights to make fire had been known. Representatives of Neolithic groups probably used forms that were incorporated into a wide group of “blunt borers” as strike-a-lights. This group includes flint blades whose individual parts were covered with intentional retouch. However, no sufficient data are available to conclude that all flint tools, which are identified as typological “blunt borers,” were indeed used as strike-a-lights. Although visible traces on original artefacts (in the form of rounded protruding parts) can indicate this type of application, similar macroscopic features can be observed on experimental tools used for other purposes. This type of activity can be performed on rocks: sandstone, slate, limestone and hematite. The degree of development of these deformations depends on the technique of work, material hardness, and the intensity of motions. However, results of functional analysis showed by the high-power microscopy indicate clear differences in the structure ofthe utilised area depending on the type of workpiece material. Therefore, the utilisation of at least part of flint tools from Gródek and Ćmielów (the settlements connected to the Funnel Beaker Culture) analysed under the microscope can be determined with a high probability. The performed research of fire making methods from the Neolithic creates a base for further research. Additional use-wear analysis and experimental studies should be applied in a broader context of fire making methods used in other periods of the Stone Age in the Polish territories.
3
Content available remote

FIRST RESULTS OF USE-WEAR ANALYSIS OF THE LEAF POINTS FROM MORAVANY NAD VÁHOM-DLHÁ

63%
Pyżewicz K., Nemergut A.
Študijné zvesti
|
2021
|
vol. 68
|
issue suppl. 2
63 - 82
EN
In the last century, a big number of specific poplar-leaf shape points were obtained during the archaeological research at the Moravany nad Váhom-Dlhá. The assemblage contains numerous points of various sizes, methods of production at different stages of completion. The paper presents the results of use-wear analysis of the selected leaf points from Moravany nad Váhom-Dlhá. The study focuses on the relation between the morphology, raw material use, size of the points and the character of macroscopic and microscopic traces associated with their use and hafting, as well as the localization on the points. However, from the aspect of use-wear analysis, the collection is a bit problematic. It has been obtained a long time ago, mostly in 1943 and 1963. Instead of being packed separately, numerous leaf points were stored together only in few boxes. Many of them are damaged either by production, or as a result of post depositional processes, lowering the visibility of the original use-wear traces. First microscopic analysis indicates that these types of tools were probably used as hunting equipment.
4
Publication available in full text mode
Content available

Spatial, functional and comparative analysis of a Late Palaeolithic Swiderian culture settlement at Kraków-Bieżanów site 15

51%
Pyżewicz K., Serwatka K., Stefański D.
Acta Archaeologica Lodziensia
|
2017
|
vol. 63
7-27
PL
Niniejszy artykuł jest studium poświęconym organizacji przestrzennej osadnictwa kultury świderskiej na stanowisku w Krakowie-Bieżanowie 15. W trakcie szerokopłaszczyznowych badań ratowniczych (2004-2008), pozyskano tam liczne materiały krzemienne wiązane z tą kulturą. Pochodzą one zarówno z obiektów, jak np. niewielkiej krzemienicy (KB-15/1 – obiekt 1), czy skupiska materiału (obiekt 2 i 3), jak również ze znacznej części przebadanej partii stanowiska, gdzie zostały podjęte jako znaleziska pojedyncze. Analiza planigraficzna podstawowych grup narzędziowych, tj. liściaków (ostrzy) świderskich, drapaczy i rylców, pokazała, że ich rozrzut wokół obiektów archeologicznych nie jest przypadkowy i wskazuje on na zróżnicowanie w zakresie funkcjonalnej organizacji przestrzeni przez ludność kultury świderskiej na stanowisku. Niniejsze badanie miało odpowiedzieć na pytanie dotyczące właściwości tego zróżnicowania. W tym celu przebadano mikroskopowo część dostępnego materiału. Chociaż stan zachowania zabytków mocno ograniczył możliwość przeprowadzenie analizy traseologicznej, to poczyniono szereg cennych obserwacji. Szczególnie interesujące wnioski dotyczyły liściaków i drapaczy. Dodatkowo, liściaki świderskie, jako miarodajna kategoria zabytków związanych z kulturą świderską, zostały przeanalizowane przez zastosowanie metod morfometrycznych (analiza przekroju poprzecznego ostrza, analiza kąta ostrza, morfometria geometryczna kształtu liściaków), a płynące z nich wnioski uzupełniły badania traseologiczne. Uzyskane wyniki pozwoliły na wskazanie wyróżniających się obszarów (strefy liściaków, drapaczy i rylców) oraz ich interpretację funkcjonalną.
EN
This article is a study devoted to the spatial organization of a settlement of the Swiderian culture at Kraków-Bieżanów site 15. In the course of wide-scale rescue excavations (1999-2008), numerous lithic materials associated with this culture were discovered. They come from archaeological features such as the small kshemenitsa (KB-15/1 – feature 1) or spots of material clustering (features 2 and 3), they were collected as single finds. The spatialanalysis of the basic tool groups, i.e. Swiderian points, endscrapers and burins, showed that their distribution around archaeological objects wasnot accidental and points to diversity in functional space organization at the site. The aim of this investigation was to find the reason for the nature of this differentiation. For this purpose, a part of the available material has been studied by means of use-wear analysis. Although the state of preservation of lithics greatly reduced the possibility of carrying out functional analysis, a number of valuable observations were made. Particularly interesting were results concerning Swiderian points and endscrapers. In addition, Swiderian points, as the most intriguing category of typological tool related to the Swiderian culture, were analyzed by morphometric methods (tip cross-sectional area analysis, tip angle analysis, geometrics morphometrics) which were subjected to corroborated use-wear studies. The results obtained indicated the distictive areas (points, endscrapers and burins zones) and shed light on their functional interpretation.
5

Multi-Aspect Analysis of Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship

51%
Grużdź W., Pyżewicz K., Migal W., Przeździecki M.
Światowit
|
2012
|
vol. Tom IX (L), fasc. B
245-258
PL
W artykule podjęto próbę scharakteryzowania schyłkowopaleolityczej technologii wiórowej, której elementy odnotowano na stanowisku Suchodółka 3 (woj. świętokrzyskie). zabytki poddane szczegółowej analizie pochodziły z pracowni krzemieniarskiej, w której wytwarzano półsurowiec wiórowy pozyskany z rdzeni dwupiętowych. W wyniku przeprowadzonych badań ukazane zostały poszczególne etapy rdzeniowania; podjęto także próbę identyfikacji technik debitażu, które zastosowano do rozszczepiania poszczególnych brył. W celu scharakteryzowania procesu redukcji rdzeni posłużono się metodą składanek, która umożliwiła zaobserwowanie poszczególnych stadiów produkcji oraz potwierdziła zwarty charakter zespołu. W wyniku podjętych badań stwierdzono m.in. znaczną ilość odpadów produkcyjnych, związanych zarówno z wczesnymi etapami formowania obłupni i produktów będących efektem odnawiania i świeżenia pięt, a także z korygowaniem kształtu odłupni. Ponadto, w celu identyfikacji sposobów obróbki posłużono się analizami eksperymentalnymi i mikroskopowymi. Przeprowadzone doświadczenia polegały na odtworzeniu zaobserwowanych w składankach sekwencji przy zastosowaniu narzędzi z surowców mineralnych (tłuki z piaskowca) i organicznych (pośredniki z poroża). Porównując serie produktów debitażu eksperymentalnego i oryginalnego, wykorzystano analizy mikroskopowe. Na podstawie badań porównawczych stwierdzono, że sposobem, którym posłużono się podczas obróbki brył krzemiennych na stanowisku w Suchodółce, była najprawdopodobniej technika uderzenia bezpośredniego tłukiem kamiennym. W efekcie tych prac można było również skonfrontować pozyskane dane z tezami przedstawionymi w literaturze przedmiotu. Wnioski z przeprowadzonych badań dobrze korespondują z danymi pozyskanymi na podstawie innych zespołów związanych z kręgiem kultur z liściakami, które to analizowano za pomocą metody składanek. Stosunkowo duży udział wiórów nie poddanych użytkowaniu, zarejestrowanych w Suchodółce, jak i na pozostałych schyłkowo-plejstoceńskich stanowiskach, skłania do interpretacji, że półsurowiec wiórowy zapewne poddawany był przez wytwórców selekcji związanej z preferowaniem określonych parametrów morfologicznych. Na podstawie analizy nielicznie odnotowanych w pracowni krzemieniarskiej narzędzi można przypuszczać, że głównym celem produkcji było uzyskanie relatywnie dużych, prostych i regularnych wiórów o ostrym wierzchołku. Półsurowiec ten, niekiedy nazywany „preferencyjnym”, zwykle przeznaczany był - jak się wydaje - do dalszego użytkowania poza miejscem jego pro¬dukcji. Większość badaczy skłania się ku interpretacji, według której opisany wyżej typ wiórów przekształcano w liściaki pełniące funkcję grotów strzał. Podczas badań zwrócono uwagę, że sposób zastosowania okazów spełniających opisane kryteria morfologiczne mógł zależeć od wielu czynników. W analizowanym zespole odnotowano wyłącznie jedną formę wykonaną z wióra „preferencyjnego”, którą przekształcono w rylec klinowy. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku pozostałych narzędzi wiórowych, wykonanych z półsurowca właściwego dla zaawansowanego debitażu wiórowego, jednak będącego jednocześnie odpadem w badanych składankach.
6

Ćmielów, st. 95 („Mały Gawroniec”), woj. świętokrzyskie. Badania w roku 2009

51%
Przeździecki M., Migal W., Krajcarz M., Pyżewicz K.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
191-192
EN
The archaeological site No. 95 (“Mały Gawroniec” Hill) in Ćmielów is located in the area of the town of Ćmielów. It lies on a loess inselberg, in the valley of the River Przepaść. The site was discovered in Spring 2004. It yielded the unique remains of a Magdalenian camp. The results of the fieldwork in season 2009 are: preparation of special maps focused on natural and anthropogenic threats to the site; recognition of a range of fossil suffosion pans, and a position of paleosoils’ levels; excavation in the south-eastern part of the site; and gaining of a collection of 2235 artefacts.
7

Badania nad osadnictwem paleolitycznym północnego obrzeżenia Wyżyny Sandomierskiej

51%
Przeździecki M., Migal M., Pyżewicz K.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
27-34
EN
For many years the Sandomierz Upland has been a place of exceptionally intense activity of archaeologists, with particular reference to students of the Neolithic and Bronze Ages. Their works have long dominated the problems of research on prehistory of this region (BALCER 2002: 14). Methodical constraints resulting from accepted classification systems were also an important factor. These systems were based on morphometrical criteria, which were not sensitive enough to detect subtle but crucial differences between artefacts. This deadlock has been broken in recent years only, on the occasion of discoveries of extremely interesting and significant sites in Wilczyce (FIEDORCZUK ET AL. 2007; FIEDORCZUK, SCHILD 2002; KOWALEWSKA-MARSZAŁEK, WŁODARCZAK 2002) and in Pawłów (LIBERA, ZAKOŚCIELNA 2000; 2003; LIBERA ET AL. 2005). In 2004 the authors of the present paper decided to join the fascinating stream of research on Palaeolithic and Mesolithic settlement in the Sandomierz Upland. Our aim was to identify the relation between the type of landscape and the nature of settlement, especially during the final stage of the last glacial, at the touch point of two physical-geographical mesoregions: the Sandomierz Upland (characterised by the presence of the loess cover; and the Iłża Foothills, which is mainly composed of Quaternary sands and clays. The direction of research which has been formulated this way enables the researcher to examine cultural phenomena which occurred in the border zone between two separate settlement models - the “lowland” and the “upland” ones. These models resulted from the adaptation to different environmental and landscape conditions. Intensive search which encompasses the edge of the loess heights between Ćmielów and Zagość is the axis of the project. We have adapted the method of technological attribution as a key to identification of sites from the Paleolithic and Mesolithic. This method is based on sets of evident and easily identifiable features of artefacts. These sets were formulated by us in advance and they function as markers of individual technological traditions. Results of analyses of original benchmark inventories of selected cultural units as well as experimental and traseological observations were used for the compilation of these sets. We have managed so far to work out sets of quite efficient markers of the Magdalenian and Sviderian technological traditions, and - to a lesser extent - of the Gravette tradition. The practical application of technological attribution in the analysis of scanty surface inventories allowed for an identification of six new Magdalenian settlement points, which were then confirmed by excavation research. These were (Fig. 1): Podgrodzie 16 (Figs. 4, 6), Podgrodzie 18, Jankowice 49, Janików 78, Zawichost-Trójca 29 and 30, and Ćmielów 95 “Mały Gawroniec” (Figs. 2, 3, 5).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.