Search results

1

Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast

100%

Wichmanowski M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2023

|

vol. 21

|

issue 1

297-314

EN

Over the centuries the identity of the peasants has evolved. It was largely influenced by the experiences of generations, shaped by history, socio-economic and political situation; it changed under the influence of the conditions in which they lived. The peasants' belonging to a specific community constituted the basis of their values and had a significant impact in all possible relationships. Identity – the authenticity of peasants was perpetuated in their long and quaint history, in the very difficult and peculiar existence of this social class. It was shaped in the course of centuries of hard work in closed peasant culture and customs. The serfdom system lasted 400 years, and these 400 years long the peasant identity was shaped. It is not surprising that despite the change in social conditions, they still remained in the shackles of the serfdom determined mentality. The formation of a certain type of personality, which lasted for a very long time, is considered an undoubted consequence of serfdom. Peasants constituted the cornerstone of society and the nation for the politicians of the Polish People's Party "Piast", they were the inspiration for their political concepts and actions. The article attempts to prove to what extent the living conditions of peasants determined their identity and to what extent the impact of activities of PSL Piast contributed to the transformation of their identity.

PL

Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.

2

Polskie Stronnictwo Ludowe Piast wobec rekonstrukcji Europy Środkowej i Wschodniej po I wojnie światowej

100%

Wichmanowski M.

Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

|

2019

|

vol. 5

|

issue 2

EN

Polish Peasant Party PSL Piast (1913/14–1931) was created in the Polish territory under the Austrian partition. It played a crucial role in the history of the peasant movement and affected the shape of the reborn Poland. The author of this article focuses primarily on the projects in the political thought of PSL Piast that referred to the Polish state and its role among the countries of Central and Eastern Europe formed as a result of “the Great War”. PSL Piast politicians were seeking an agreement with the neighbouring countries pointing to the possibility of establishing unions with the states formed in Europe in the wake of WWI. PSL Piast viewed the Republic of Poland as a state shaping the politics of Central and Eastern Europe, a state stabilizing relations within this region. According to PSL Piast leaders this activity was determined by independent factors, including geopolitics. The immediate effect of PSL standpoint was the concept of two enemies and neutralization of the threat by creating a network of alliances by the countries situated in the area of so-called Intermarium.

PL

Polskie Stronnictwo Ludowe Piast (1913/14–1931) powstało na ziemiach polskich pod zaborem austriackim. Odegrało istotną rolę w dziejach ruchu ludowego i wpłynęło na kształt odrodzonej Polski. Głównym obiektem zainteresowania autora artykułu było wskazanie projektów dotyczących państwa polskiego i jego roli wśród państw Europy Środkowowschodniej powstałych w wyniku „Wielkiej Wojny” w myśli politycznej PSL Piast. Piastowcy poszukiwali porozumienia z narodami ościennymi, wskazując na możliwość tworzenia związków państw powstałych w Europie w wyniku I wojny światowej. W poglądach PSL Piast Rzeczpospolita jawiła się jako państwo kreujące politykę Europy Środkowowschodniej, stabilizujące stosunki tego regionu. Zdaniem liderów PSL Piast, aktywność taką determinowały niezależne czynniki, w tym geopolityka. Bezpośrednim skutkiem stanowiska PSL była koncepcja dwóch wrogów oraz neutralizacja zagrożenia przez utworzenie sieci sojuszy państw położonych na obszarze tzw. Międzymorza.

RU

Польская народная партия „Пяст” (1913/14–1931) была основана в Польше под «Австрийским Разделом». Она сыграла важную роль в истории народного движения и повлияла на облик возрожденной Польши. Основным объектом интереса автора было обозначение проектов, касающихся польского государства и его роли среди стран Центральной и Восточной Европы, возникших в результате «великой войны» в политической мысли ПНР „Пяст”. Пястовцы добивались соглашений с соседними народами, указывая на возможность формирования ассоциаций государств, образованных в Европе в результате Первой мировой войны. По мнению ПНР „Пяст”, Речь Посполитая предстала как страна, создающая политику Центральной и Восточной Европы, страна, стабилизирующая отношения в этом регионе. По словам лидеров ПНР „Пяст”, эта активность определялась независимыми факторами, в том числе геополитическими. Непосредственным эффектом позиции ПНР "Пяст" была концепция двух врагов и нейтрализация угрозы путем создания сети альянсов стран, расположенных в зоне так называемого „Междуморья”.

3

Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

100%

Wichmanowski M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

270-284

EN

The views of the PSL Piast and PSL Wyzwolenie popular parties on state power, including the head of state, were shaped already during the period of partitions. Galician leaders of PSL "Piast" had a rich and rather beneficial experience of cooperation with constitutional monarchy. However, monarchical concepts were contrary to the "spirit of the age" and the moods prevailing in the Polish society. Since 1918, popular parties have clearly expressed their support for the democratic-republican form of government. People's parties entering the Legislative Sejm did not have strictly defined constitutional principles and voiced their opinions about power in the state in general terms. In the views of both politicians from PSL "Piast" and those from PSL "Wyzwolenie", little space was taken up at that time by the analysis of the prerogatives of the head of state. It was not until work on constitution began, that these found their right place. The parties presented their opinions concerning the political power clearly only at the stage of presentation of their own draft constitutions. PSL "Wyzwolenie", in "Podstawa Ładu Rzeczypospolitej Polskiej" ("Fundamentals of the Order of the Republic of Poland"), proposed the name (title) of the Spokesman of the Republic of Polandfor for the head of state. Eventually, it decided on the name of the Head of State; references were made to the Head of Kościuszko, while at the same time wanting to satisfy Józef Piłsudski. The Head was to be elected by the entire nation. In the draft by PSL "Piast", the head of state – president, was also to be elected in general elections, this demand was also included in the Party's program adopted on 29 June 1919. The Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 marked a victory for the right. The aim of the article is to present and compare the views of people's politicians from PSL "Piast" and PSL "Wyzwolenie" regarding the institution of the head of state. The article presents the evolution of their views, and also their dilemmas related to the election of the first President of the Republic of Poland.

PL

Poglądy stronnictw ludowych PSL Piast i PSL Wyzwolenie dotyczące władzy państwowej, w tym głowy państwa, kształtowały się jeszcze w okresie zaborów. Galicyjscy przywódcy PSL „Piast” mieli bogate i raczej korzystne doświadczenia ze współpracy z monarchią konstytucyjną. Jednak koncepcje monarchiczne były sprzeczne z „duchem czasów” i nastrojami polskiego społeczeństwa. Od 1918 roku stronnictwa ludowe wypowiadały się wyraźnie za demokratyczno-republikańską formą rządów. Partie chłopskie wchodzące do Sejmu Ustawodawczego nie miały ściśle sprecyzowanych zasad konstytucyjnych i na temat władzy w państwie wypowiadały się w kategoriach ogólnych. W poglądach zarówno polityków z PSL „Piast”, jak i PSL „Wyzwolenie”, niewiele miejsca zajmowała w tamtym czasie analiza prerogatyw głowy państwa. Znalazły one miejsce dopiero w okresie prac dotyczących konstytucji. Poglądy na władzę polityczną stronnictwa przedstawiły wyraźnie dopiero we własnych projektach konstytucji. PSL „Wyzwolenie”, w „Podstawie Ładu Rzeczypospolitej Polskiej”, dla głowy państwa proponowało nazwę (tytuł) Rzecznik Rzeczypospolitej. Ostatecznie zdecydowało się na nazwę Naczelnik Państwa; nawiązywano do Naczelnika Kościuszki, chcąc równocześnie usatysfakcjonować Józefa Piłsudskiego. Naczelnik miał być wybierany przez cały naród. W projekcie PSL „Piast”, głowa państwa – prezydent, miał być wybierany również w wyborach powszechnych, postulat był zawarty także w programie Stronnictwa uchwalonym 29 czerwca 1919 roku. Konstytucja RP z 17 marca 1921 roku stanowiła zwycięstwo prawicy. Celem artykułu jest ukazanie i porównanie poglądów polityków ludowych z PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” dotyczących instytucji głowy państwa. W artykule została przedstawiona ewolucja ich poglądów, a także dylematy związane z wyborem pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

4

Integracja narodów i partii agrarnych w Europie Środkowo-Wschodniej w myśli politycznej polskiego ruchu ludowego w końcowym okresie zaborów i dwudziestoleciu międzywojennym

100%

Wichmanowski M.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2022

|

issue 4(35)

115-144

RU

Вопрос европейской интеграции в политической мысли народного движения в Центральной и Восточной Европе неоднократно возникает, начиная со второй половины XIX века. В годы разделов продолжался поиск путей достижения свободы и независимости. Идеи создания политических многонациональных организмов должны были стать способом получения определенной субъектности. Поляки видели для себя возможности развития в федерации Габсбургской монархии. С другой стороны, в союзе народов бывшей Речи Посполитой, в основном литовцев, белорусов и украинцев, они видели возможности для совместной борьбы с российскими захватчиками. Геополитика региона, сложившаяся в результате Первой мировой войны, привела к тому, что между Германией и Россией, государствами с империалистическими традициями, оказались новообразованные центрально-европейские государства. Вопрос о союзе государств или преимущественно крестьянских партий несколько раз возникал в политической мысли польского и европейского народного движения, однако в 1930-е годы он был скорее дополнением к партийным программам. Первоначально поляки стремились к соглашению в основном с соседями, у которых имелись аналогичные угрозы. Когда осуществление планов не удалось, в своих программах они довольствовались мирным международным сотрудничеством в рамках Лиги Наций.

EN

The question of European integration in the political thought of the peasant movement in Central and Eastern Europe appeared many times since the second half of the 19th century. In the period of partitions, people searched for paths to freedom and independence. The ideas of creating multinational political organisms were to be means for obtaining a certain degree of subjectivity. Poles saw development opportunities in the federation within the Habsburg monarchy. On the other hand, the union of the peoples of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, mainly Lithuanians, Belarusians and Ukrainians – there was an apparent chance joint struggle with the Russian invader. The geopolitics of the region, constructed in the result of the First World War, meant that the newly created Central European states found themselves between Germany and Russia – both of which were states with imperialist traditions. The question of the union of states, or mainly peasant parties in the political thought of the Polish and European peasant movements appeared several times, but in the 1930s it was rather an addition to the programs of these parties. Initially, the Poles sought an agreement mainly with neighbours facing similar threats. When the implementation of these plans failed, their programs contented with peaceful international cooperation based on the League of Nations.

5

Polska ludowa – chłopska wizja systemu społeczno-politycznego w myśli politycznej Aleksandra Bogusławskiego – działacza i polityka ruchu ludowego

100%

Wichmanowski M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 20

|

issue 3

206-220

EN

Abstract The concept of people's Poland was created during the partitions. It was one of the instruments of the "struggle for the soul" of the serfdom peasant. The slogan "People's Poland" met the criteria of propaganda function, being formulated as the antithesis of gentry-ruled Poland and conveyed many hopes. The peasants believed that independent Poland would be a just homeland for them. The idea of people's Poland had a significant impact on the political thought of members of the people’s movement. One of them was Aleksander Bogusławski, a well-known activist and people's movement politician, who saw the embodiment of a strategic political and social goal in the idea of People's Poland.

PL

Koncepcja Polski ludowej powstała w okresie zaborów. Była jednym z instrumentów „walki o duszę” chłopa pańszczyźnianego. Hasło „Polska ludowa” spełniało funkcję propagandową formułowaną jako antyteza Polski szlacheckiej i zawierało w sobie wiele nadziei. Chłopi uwierzyli, że niepodległa Polska będzie dla nich sprawiedliwą ojczyzną. Idea Polski ludowej miała istotny wpływ na myśl polityczną ludowców. Jednym z nich był Aleksander Bogusławski, znany działacz i polityk ludowy, który w idei Polski ludowej widział ucieleśnienie strategicznego celu politycznego i społecznego.

6

Izba druga parlamentu w koncepcjach polskiego ruchu ludowego

100%

Wichmanowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

issue 4(80)

129-140

PL

Celem artykułu jest analiza skoncentrowana wokół problemu instytucji Izby drugiej parlamentu polskiego w myśli politycznej ludowców, skonkretyzowanej w dokumentach programowych i projektach kolejnych konstytucji. Jest to niezwykle ważki temat, ponieważ analizowane koncepcje dotyczące kształtu legislatywy zostały wypracowane przez ruch polityczny obecny na polskiej scenie politycznej od ponad 100 lat. Cezury chronologiczne artykułu obejmuje okres od odzyskania niepodległości w 1918 r., do lat dwudziestych XXI w. Analizując temat skorzystano z materiałów archiwalnych stronnictw ludowych, artykułów prasowych organów, śladów działalności i myśli politycznej ludowców oraz zgłaszanych przez nich projektów konstytucyjnych, a także opracowań naukowych.

EN

The objective of the article “The second chamber of the Polish parliament in the concepts of the Polish people’s movement” is to analyze the issue of the Second Chamber of the Polish Parliament in the political thought of the People’s movement. The People’s Party supported a unicameral parliament. The Second Chamber reappeared in the 1930s as a Chamber of Commerce or Local Government (similarly in the Third Polish Republic). However, in practice, they voted for the adoption of subsequent constitutions, in which the Senate was present. This was not the expression of their political thought, but of their ability to make compromises and put the interests of the state above party particularism.

Refine search results

3 Polityka i Społeczeństwo

1 Nowa Polityka Wschodnia

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

6 Wichmanowski M.

1 2024

2 2023

2 2022

1 2019

Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast

Polskie Stronnictwo Ludowe Piast wobec rekonstrukcji Europy Środkowej i Wschodniej po I wojnie światowej

Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Integracja narodów i partii agrarnych w Europie Środkowo-Wschodniej w myśli politycznej polskiego ruchu ludowego w końcowym okresie zaborów i dwudziestoleciu międzywojennym

Polska ludowa – chłopska wizja systemu społeczno-politycznego w myśli politycznej Aleksandra Bogusławskiego – działacza i polityka ruchu ludowego

Izba druga parlamentu w koncepcjach polskiego ruchu ludowego