Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Język w nauce (w perspektywie filozoficzno-lingwistycznej)

100%
Gajda S.
Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN
|
2017
|
vol. 2
PL
Jądrem naukowego postępowania badawczego jest dążenie do zbudowania teorii. Struktura pełnej teorii obejmuje trzy poziomy: filozoficzny (zespół przyjętych a priori założeń ontologicznych, epistemologicznych i aksjologicznych), teoretyczno-metodologiczny (najbardziej ogólne twierdzenia i abstrakcyjne pojęcia, konceptualizujące strukturalizujące i interpretujące teoretyzowany fragment świata) oraz empiryczny (empiryczne twierdzenia i pojęcia orzekające coś bezpośrednio o badanych obiektach). W swych podstawach filozoficznych współczesne teorie budowane na naukach humanistycznych powinny uwzględniać reinterpretację relacji między światem przedmiotowym, umysłem i językiem, dokonaną przez zwroty podmiotowy i językowy, a także uznać wielość sposobów istnienia rzeczywistości (obiektywne: TO i TE/TEN oraz subiektywne: JA i MY). W konsekwencji pełna teoria języka musi przyjąć, iż język nie tylko wyraża to, co w umyśle i komunikuje innym, lecz także kształtuje ludzkie myślenie i oddziałuje na obiektywną rzeczywistość. Język w nauce jest determinowany przez kontakt społeczno-kulturowy (tradycję) oraz kontekst komunikacyjny, ale na jego kształt ma też wpływ indywidualne, podmiotowe poczucie stylowe.
EN
The core of scientific research procedure is the intention to develop a theory. The structure of a complete theory involves three levels: philosophical (a set of a priori ontological and axiological assumptions), theoretical/methodological (most general statements and abstract concepts, conceptualizing, structuring and interpreting the fragment of the world the theory refers to) and empirical (empirical statements and concepts involving certain declarations concerning the studied objects). The philosophical foundations of contemporary theories in the humanities should involve the reinterpretation of relationships between the material world, mind and language with the use of expressions such as “subjective” and “linguistic”, and acknowledge the multiplicity of ways in which the reality may exist (objective: THIS and THESE and subjective: ME and US). As a result, the complete theory of language must assume that language does not only express what is on someone’s mind and communicates it to others, but it also shapes human thinking and affects the objective reality. Language in science is determined by the socio-cultural context (tradition) and the communication context, but it is also affected by individual, subjective stylistic sense.
2

Perspektywy badań nad językami specjalistycznymi

100%
Gajda S.
Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
|
2010
|
issue 3
53-59
EN
The word perspectives refers to the future and to forecasted opportunities i.e. to the third part of the science model: diagnosis – evaluation – forecast - application. Due to the fact that the best way for forecasting future is its creation (P.F. Drucker), the opportunities should be changed for objectives: (a) researchers' interest in dynamic transformations of communication-language reality in a specialist sphere of human activity; (b) an integration of paradigms, national research traditions and multi-disciplinary approaches; (c) an introduction of new organisational solutions and the use of the existing ones
3
Publication available in full text mode
Content available

Die Stiltheorie und ihre Grundlagen

100%
Gajda S.
tekst i dyskurs - text und diskurs
|
2018
|
issue 11
89–102
EN
The author presents an outline of a complete, yet un nished, theory of style. The outline can make the foundation of a stylistic research program. A full scienti c theory possesses a structure within which one can distinguish three levels: 1) philosophical (ontological assumptions as well as epis- temological-axiological ones); 2) theoretical-methodological (a set of highly abstract notions and theorems which conceptualize and structure the fragment of reality that is described and explained); 3) empirical (a set of notions and descriptive-observational theorems, stating something directly about the examined fragment). By making reference to philosophical ontology the author accepts – on the ground of linguistic ontology – an assumption of four ways, ones which are mutually connected and constitute a one- ness: 1) concrete linguistic actions and their textual products; 2) language system; 3) individual consciousness of language, and 4) collective awareness of language. Beginning with the idea of style as a humanistic structure of text, one can respectively speak about the following: 1) the style of a concrete text; 2) the comprehensive style (precisely speaking about stylistic models in the common norm); 3) individual styles as components of the language consciousness of individuals; 4) collective styles as components of language awareness of given communities. Developing theories of style on the theoretical-methodological level requires considering the rela- tion between language-text-style and the world, man, society, as well as mind and culture. These relations impinge on the vision of style-related phenomena considered on the empirical level. The rich accomplishments of stylistics can be united thanks to the integrative power of a complete theory and the increasingly stronger integrative-holistic trend in the development of science, which is complementary towards the analytical-reductive tendency.
4
Content available remote

Granice języka a granice językoznawstwa

100%
Gajda S.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2016
|
vol. 72
23-36
PL
Kwestię granic języka i lingwistyki autor rozważa, odwołując się do tzw. pełnej teorii naukowej. W złożonej hierarchiczno-sieciowej strukturze tej teorii można wyróżnić trzy poziomy; bazę filozoficzną, interpretacyjny obraz świata oraz część empiryczną. A następnie skupia uwagę na tej bazie, tj. na założeniach ontologicznych i epistemologiczno-aksjologicznych teorii języka. Wyróżnia cztery sposoby istnienia rzeczywistości językowej (konkretne teksty, system językowy, indywidualną i zbiorową świadomość językową), które pozostają we wzajemnych relacjach. Omawiając współczesną sytuację poznawczą w naukach humanistycznych i społecznych, przywołuje pojęcie paradygmat i zwrot oraz wskazuje na dominujące tendencje, m.in. na dopełnianie się redukcjonizmu i holizmu. Lingwistyka nie pozostaje obojętna na zmiany w rzeczywistości językowej oraz w naukowej aurze intelektualnej. Jest otwarta – jej granice są historycznie zmienne i zawsze nieostateczne.
EN
The author considers the question of the boundaries of language and linguistics, referring to the socalled full scientific theory. In the complex hierarchical-network structure of this theory, one can distinguish three levels: the philosophical basis, the interpretative picture of the world and the empirical part. The article focuses on the ontological and epistemological-axiological assumptions of the theory of language. One may distinguish between four ways of the existence of language reality, which remain in mutual relations (concrete texts, language system, individual and collective language awareness). Discussing the contemporary cognitive situation in humanities and social sciences, the author recalls the notion of paradigm and expression, and points to some dominant tendencies, among others, to the mutual complementation of reductionism and holism. Linguistics does not remain indifferent to changes in the language reality and to the scientific intellectual aura. It is open – its boundaries are historically changeable and always non-final.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.