Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Excavations of multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, Świętokrzyskie province, season 2011

100%
Zagórska-Telega J., Pikulski J., Bulas J., Szczepanek A.
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
|
2012
|
vol. 4
135-160
EN
The excavations on a multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, have been conducted since 2008. In 2011, they concentrated in the north-western part of the site, where a geomagnetic survey had been conducted by the team led by P. Wroniecki in the preceding season. The verification of this survey’s results was the main goal of the excavations in 2011. The excavated area amounted to 800 m2, which yielded 31 archaeological features mainly connected with the Przeworsk culture cemetery. Among the discovered features were both cremation burials and groove-type features known from previous investigations. A few Lusatian culture burials were discovered, too. The results of the geomagnetic survey were in most part confirmed during the excavations.
2

Przyczynek do poznania przemian osadniczo-kulturowych u schyłku starożytności w rejonie wielokulturowej osady na stanowisku 2 w Jakuszowicach

100%
Grygiel M., Pikulski J., Trojan M.
Światowit
|
2009-2010
|
vol. Tom VIII (XLIX), fasc. B
89-99
EN
Since 2001 systematic and comprehensive archaeological research on the settlement microregion around the multi-cultural settlement at Site 2 in Jakuszowice, the Świętokrzyskie Voivodeship, has been carried out. This settlement has already been known in literature. Unexpectedly abundant results of this activity have brought so far numerous new and valuable data concerning the image of settlement and cultural changes in the area of the central and the lower course of the River Nidzica in various prehistoric and early historic periods. The importance of these discoveries inclined the authors to provide the research in this area with a formal framework, by means of organisation of the “Ponidzie Expedition.” In the course of the afore-mentioned archaeological examinations, carried out in the area of Zagórzyce by the Institute of Archaeology of the Jagiellonian University, a small multi-cultural site was discovered. It was marked as Site 3. It is situated on the edge of the right bank terrace of the River Zagórzanka, opposite to Site 1 (which has been examined with excavations) and neighbouring Site 2. All three sites form a settlement complex, which existed with varying intensity in the La Tene and the Roman Periods. It is worth underlining that no traces of human activity from the turn of the Early and the Late Roman Periods were discovered at Site 3, while a large settlement of the population of the Przeworsk Culture existed at Site 1 and probably also at Site 2. In the course of cyclical field survey and small scale rescue excavations carried at Site 3 in 2003, remains of settlement from the Neolithic (the Funnel Beaker Culture), the Early Bronze Age (the Trzciniec Culture) and the end of the Roman Period were discovered. The inventory of Feature 1 is related to the last settlement horizon. The feature has a one-time fill, which is implied, e.g., by pottery restoration statistics. An abundant assemblage of fragments of vessels of the Przeworsk Culture was found there. The lion’s share of the assemblage was workshop pottery, made with the use of a potter’s wheel. This pottery was examined in detail from the technological and the stylistic point of view. Some discovered fragments bear traces of secondary firing, which may be interpreted as a result of failed firing. This process in all probability took place in a kiln located within the settlement. It must be said that the afore-mentioned suppositions were confirmed. In the course of excavation research in the 2008 season, a well-preserved feature in the type of a pottery kiln was discovered at Site 3. It was used for firing wheel-made pottery. Coming back to pottery from Feature 1, the ma- jority of analysed forms of vessels are similar to the centre of manufacture of workshop pottery located near Cracow. They display numerous similar features to finds from the settlement in Jakuszowice or the production settlement in Igołomia. on the other hand, in this assemblage there are single elements which may suggest its late chronological position. These include i.a. vessels related to pottery traditions which were widespread in the 4th and 5th c. AD in the central basin of the River Danube. one can mention a pitcher in the style related to pottery of Type Murga or a storage vessel which seems to be stylistically related to both late Sarmatian forms and to so-called Foederatenkeramik, i.e., late provincial Roman pottery, which was manufactured in the Danube border zone. Late chronology of the Przeworsk Culture settlement at Site 3 can be confirmed by one of two Roman coins which were discovered on its surface. It is a small bronze coin (Aes III) of Valentinian I, which was minted in 364-375. The surfaces ofthe item are strongly worn out and it was secondarily remade into a decorative fitting of undefined form. This may imply its long circulation before it got into the ground. It cannot be therefore excluded that the small settlement at Site 3 existed chiefly in the 4th c. It was then abandoned at undefined time after the date of minting of the coin of Valentinian I, perhaps in the early 5th c. AD. It would have therefore been the period when the nearby settlement centre of the Przeworsk Culture in Jakuszowice must have flourished. Materials which were discussed in this paper relate Site 3 in Zagórzyce to commonly accepted views concerning areas of western Lesser Poland’s loess upland. of enormous interest is also the issue concerning the position and the role of the discussed settlement within the conventionally defined Jakuszowice-Zagórzyce settlement micro-region of the Przeworsk Culture. The core of this settlement network forms as late as the end of the Early Roman Period, while the Younger and the Later Roman Periods bring a notable stabilisation with regard to that. Most probably in the 3rd and 4th c. AD a peculiar kind of settlement structures originated in the loess territories upon the Upper River Wisła. It was based on a network of central settlements and accompanying smaller satellite settlements. At the end of the 2nd c. AD, when the rich settlement within the complex of Sites 1 and 2 in Zagórzyce was abandoned, the settlement at Site 2 in Jakuszowice started to fulfil the central role. The settlement at Site 3 in Zagórzyce is the first satellite settlement related to the Jakuszowice centre which was examined with excavations and whose inhabitants occupied themselves with manufacture of wheel-made pottery at the end of Antiquity.
3
Publication available in full text mode
Content available

Roman republican coins found at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district, Świętokrzyskie Province

100%
Jarosław B., Bulas J., Grygiel M., Pikulski J.
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
|
2016
|
vol. 8
143-172
EN
The study is focused on finds from the complex of settlements at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district (sites nos. 1–3), inhabited by the communities of Przeworsk culture in the Late Pre-Roman Iron Age and in the Roman Period. During the long lasting archaeological investigations 5 Roman Republican denarii were found. The artefacts were spread over a wide area and in various stratigraphical contexts, precluding the possibility of regarding them as a part of dispersed hoard. The coins were minted in the names of C. Servilius, L. Appuleius Saturninus, C. Allius Bala, C. Vibius Pansa, in the second half of the 2nd century BC and in the early 1st century BC. The latest issue is represented by a denarius of L. Hostilius Saserna from the year 48 BC. Bad state of preservation of discussed coins indicates their long period of usage. Only two of the denarii, found during excavations on site 1, can be linked with a precise stratigraphical context pointing to their connection with the intensive settlement of Przeworsk culture that existed at Zagórzyce in the course of the B2 phase and in the early C1 phase of the Roman Period. The other coins, loosely found on the surface, should be most probably associated with this particular settlement phase. This would mean that the coins of the Roman Republic could have been deposited in the ground between the end of the 1st century AD and the end of the 2nd century AD, i.e. fairly long after the dates of their issue. The relatively large number of precisely dated finds of Roman Republican coins ranks the settlement complex at Zagórzyce among the most significant in this respect, archaeologically explored, settlement sites in Poland.
PL
Najliczniejszą kategorią importów rzymskich jakie dotarły na teren środkowoeuropejskiego Barbaricum są monety. Przeważająca część z nich to emisje cesarskie z okresu pryncypatu. Mniejszą choć bynajmniej nie marginalną grupę stanowią egzemplarze wybite w czasach Republiki Rzymskiej. Od dłuższego czasu dyskutowana jest chronologia napływu i czas użytkowania pieniądza republikańskiego na obszarach zamieszkałych przez północnych barbarzyńców. Zasadnicze znaczenie dla podejmowanej dyskusji mają coraz liczniejsze ostatnimi czasy znaleziska monet republikańskich z terenu Barbaricum posiadające ścisły kontekst archeologiczny, pozwalający je odnieść do lokalnych systemów periodyzacji młodszego okresu przedrzymskiego i okresu rzymskiego. Interesujący przykład takich znalezisk pochodzi z badanego archeologicznie przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego kompleksu osadniczego kultury przeworskiej w miejscowości Zagórzyce, pow. kazimierski. Kompleks ten, położony w sąsiedztwie znanej osady z okresu rzymskiego i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów w Jakuszowicach, składa się z pozostałości osad odkrytych na trzech niewielkich stanowiskach, rozlokowanych na odrębnych formach terenowych, znajdujących się w środkowym biegu Zagórzanki – małego cieku wodnego będącego lewobrzeżnym dopływem Nidzicy (ryc. 1). Jedno z tych stanowisk (nr 1), rozpoznano w znaczącej części wykopaliskowo. Struktura zasiedlenia pozostałych dwóch stanowisk została ustalona podczas prac sondażowych i wielokrotnie powtarzanej prospekcji powierzchniowej (ryc. 2). Wyniki dotychczasowych badań wskazują na dużą niestabilność osadnictwa „przeworskiego” w Zagórzycach, nie tworzącego ciągłej sekwencji osadniczej, lecz składającego się z odrębnych, różnoczasowych horyzontów osadniczych, wyznaczonych krótkimi pobytami ludności kultury przeworskiej. Przyczyny tej niestabilności obserwowanej w stosunkowo krótkim odcinku czasu pozostają w dużym stopniu zagadkowe. Zaistniałe przemiany nie miały raczej charakteru zjawisk gwałtownych, którym towarzyszą zwykle warstwy zniszczeń i pożarów na osadach, czego nie odnotowano na kompleksie zagórzyckim. Do częstych przekształceń osadnictwa mogły natomiast przyczynić się ulegające dynamicznym zmianom warunki gospodarowania wynikające z działania określonych czynników klimatyczno-glebowych. Jednym z nich była najpewniej niewielka wydajność lekkich gleb rolnych wykształconych na glinach i piaskach dominujących w otoczeniu Zagórzyc, zmuszająca zamieszkujące tu społeczności pradziejowe, do częstej zmiany miejsca pobytu. W obrębie kompleksu zagórzyckiego najwyraźniej wyodrębnia się horyzont intensywnego osadnictwa istniejącego w fazie B2 i na początku fazy C1 okresu rzymskiego na sąsiadujących ze sobą stanowiskach 1 i 2. Z tym horyzontem, oddzielonym od pozostałych faz osadniczych długimi okresami, w których obszar obu stanowisk pozostawał prawdopodobnie nie zasiedlony, związane są odkryte w ich obrębie importy i naśladownictwa wyrobów pochodzenia rzymskiego, reprezentujące w przewadze formy z I i II w. AD. Znacząca liczba importów, jak i wysoka ranga niektórych z zabytków pochodzenia rzymskiego zdeponowanych w stosunkowo krótkim czasie trwania osadnictwa, wskazują na rozległość kontaktów dalekosiężnych zamieszkującej tu społeczności barbarzyńskiej, a także świadczyć mogą o jej nieprzeciętnym statusie ekonomicznym. Wśród importów znajduje się kilkanaście monet rzymskich znalezionych w dużym rozrzucie i w różnych kontekstach stratygraficznych, wykluczających możliwość traktowania numizmatów jako elementów rozproszonego skarbu (ryc. 3). Aż pięć z tych monet to denary republikańskie (kat. 1–5; ryc. 4). Są to emisje C. Serviliusa, L. Appuleiusa Saturninusa, C. Alliusa Bala, C.Vibiusa Pansy wybite w drugiej połowie II w. BC oraz na początku I w. BC. Najmłodszą emisją jest denar L. Hostiliusa Saserny z 48 roku BC (tabela 1). Stan zachowania monet z Zagórzyc jest zróżnicowany, generalnie jednak widoczne na nich ślady wytarcia wskazują na ich najpewniej długie użytkowanie. Dwa z wymienionych denarów republikańskich, odkryte podczas badań wykopaliskowych prowadzonych na stanowisku 1, można powiązać z wypełniskami przyziemi dwóch budynków, które dostarczyły też bogatych materiałów kultury przeworskiej datowanych na przełom wczesnego i młodszego okresu rzymskiego (ryc. 5–14). Pozostałe monety, znalezione luźno na powierzchni stanowisk 1 i 2, możemy łączyć jedynie pośrednio z osadnictwem z tego okresu, biorąc pod uwagę jego znaczącą intensywność oraz obecność w jego kontekście również innych importów rzymskich. Zakładając bardzo prawdopodobny związek wszystkich odkrytych w Zagórzycach denarów Republiki Rzymskiej z horyzontem intensywnego osadnictwa ludności kultury przeworskiej na stanowiskach 1–2 możemy przypuszczać, że trafiły one do ziemi najwcześniej dopiero na początku fazy B2 okresu rzymskiego, tj. pod koniec I w. AD, a więc na długo po datach ich emisji. Najpóźniejszą, możliwą datę depozycji numizmatów wyznacza zanik osadnictwa przeworskiego na wspomnianych stanowiskach, który w świetle wyjątkowo mocnych przesłanek umieścić należy na początku fazy C1 okresu rzymskiego, w okresie nie wykraczającym poza drugą połowę II w. AD (ryc. 15). Omówione szczegółowo denary mogły dostać się w ręce barbarzyńców na długo przed ich dotarciem do osady w Zagórzycach. Można nawet założyć, że napłynęły one w obrębie różnych, odległych czasowo od siebie fal, co sugeruje niejednorodna struktura chronologiczna emisji zagórzyckich. W ramach początkowej fali napływu pieniądza republikańskiego, zaczynającej się na ziemiach polskich według propozycji A. Dymowskiego jeszcze w I w. BC, do Barbaricum mogły trafić cztery wybite najwcześniej denary z Zagórzyc (kat. 1–4), a w dalszej kolejności przejęty został wyraźnie młodszy denar L. Hostiliusa Saserny (kat. 5). Oczywiście nakreślony powyżej scenariusz jest wysoce hipotetyczny i struktura chronologiczna złożona z zaledwie kilku monet może być całkowicie przypadkowa. Monety mogły trafić poza granice świata antycznego równie dobrze w jednym momencie lub w nieznacznych odstępach czasowych tuż przed zdeponowaniem ich w Zagórzycach, co potwierdzałoby jedynie przypuszczenia o powszechnym długim obrocie denarami republikańskimi cenionymi z uwagi na wysoką jakość kruszcu użytego do ich wyrobu. Niewykluczone, że monety zagórzyckie, podobnie jak kilka innych denarów republikańskich zdeponowanych na osadach kultury przeworskiej w ciągu II w. AD (tabela 2), przeniknęły do Barbaricum po reformie monetarnej przeprowadzonej przez Trajana, wycofującej z obiegu na terenie cesarstwa pieniądz wybity przed 63 r. AD. Nie sposób szczegółowo odtworzyć drogi jaką przebyły monety zanim trafiły do Zagórzyc. A. Dymowski w swojej analizie napływu monet republikańskich na ziemie polskie, wysunął hipotezę o dackim, czy też naddunajskim kierunku ich napływu, na co wskazuje jego zdaniem podobieństwo w strukturze pieniądza republikańskiego odkrytego w Polsce i Rumunii, a także obecność dackich naśladownictw denarów w materiale polskim. Dodatkowo na taki, tzn. dacki, kierunek napływu importów na ziemie położone na północ od Karpat, zdają się wskazywać „pomostowe” znaleziska monet republikańskich z obszaru zachodniej Ukrainy, penetrowanego przez ludność kultury przeworskiej. Istnienia takiej drogi napływu nie możemy wykluczyć również w przypadku monet z Zagórzyc, albowiem wśród odkrytych tu bogatych materiałów z przełomu wczesnego i młodszego okresu rzymskiego, z którymi związane są numizmaty, znajduje się pokaźna komponenta ceramiki wykonanej w tzw. stylu puchowsko-dackim, wskazująca na utrzymywanie przez miejscową ludność kultury przeworskiej głębszych więzi ze społecznościami zamieszkującymi strefę karpacką i tereny Zakarpacia. Zresztą zbliżony obraz kontaktów dalekosiężnych rysuje się w oparciu o analizę znalezisk pochodzących z szeregu innych, podobnie datowanych osad w szeroko pojętym regionie podkrakowskim.
4
Publication available in full text mode
Content available

Excavations on a multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, Świętokrzyskie province, season 2012

100%
Zagórska-Telega J., Pikulski J., Szczepanek A.
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
|
2015
|
vol. 7
157-180
EN
Excavations on a multicultural archaeological site at Michałowice have been conducted since 2008. So for, a total area of nearly 3200 m2 has been explored, bringing to light 107 archaeological features connected in the most part with the Przeworsk culture cemetery. In the 2012 season, 6 cremation burials and one groove-type feature attributed to this cultural unit were discovered. They were dug into a very large (ca. 30 m in diameter) natural closed depression.
PL
Badania wykopaliskowe na wielokulturowym stanowisku 1 w Michałowicach prowadzone są od roku 2008. Do chwili obecnej odsłonięto obszar o powierzchni blisko 32 arów, odkrywając 107 obiektów, związanych głównie cmentarzyskiem ludności kultury przeworskiej (por. Pikulski, Zagórska-Telega 2011; Zagórska-Telega et al. 2011; 2012) (Ryc. 2). W sezonie 2012 badania koncentrowały się w północno-wschodniej części stanowiska i miały na celu weryfikacje badań geofizycznych przeprowadzonych przez mgr. P. Wronieckiego w roku 2010 (por. Wroniecki 2012). W trakcie badań wykopaliskowych wyeksplorowano obszar około 6 arów, odsłaniając bardzo dużych rozmiarów (ok. 30 m średnicy) naturalne zagłębienie bezodpływowe, tzw. wymok, określone jako obiekt 100. W obiekt ten zostało wkopanych sześć grobów ciałopalnych kultury przeworskiej (obiekty 101–104, 106, 107) oraz obiekt rowkowy związany z tą samą jednostką kulturową (105). Odkryte w trakcie tegorocznych badań groby były w znacznym stopniu zniszczone przez głęboką orkę. Zostały one wyposażone w przedmioty charakterystyczne dla pochówków kultury przeworskiej, m.in. w elementy stroju w postaci zapinek (obiekt 104, Ryc. 10: 2, 3) i sprzączek do pasa (obiekt 103, Ryc. 9: 2), jak również nożyce żelazne (obiekt 101, Ryc. 6) i nóż (obiekt 101, Ryc. 5: 1). Z obiektem 101 związana jest prawdopodobnie także ostroga żelazna (Ryc. 5: 2). W jednym z grobów (obiekt 103) odkryto koncentrację fragmentów ceramiki, pochodzących z kilku mocno zniekształconych i potłuczonych naczyń (Ryc. 7; 8). Wszystkie wspomniane obiekty należy datować na wczesny okres rzymski.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.