Search results

1

The Late 18th Century Swedish Press on Poland

100%

Majewska G., Zawadka B.

Studia Maritima

|

2011

|

vol. 24

101-114

PL

W artykule pokazano, jakie informacje z Polski przekazywała szwedzka prasa końca XVIII wieku oraz jaki był jej stosunek do Polski i jej spraw. Począwszy od lat 60 XVIII stulecia na łamach szwedzkiej prasy często pojawiały się doniesienia z Rzeczypospolitej. Obok krótkich wiadomości informujących o bieżących wydarzeniach w naszym kraju, gazety i czasopisma zamieszczały obszerne artykuły poświęcone swemu południowemu sąsiadowi. Donosiły o przebiegu konfederacji barskiej i relacjonowały działania konfederatów. Zamieszczały charakterystykę Stanisława Augusta i oceniały jego postawę. Szeroko opisywały ustrój polityczny, omawiały i oceniały próby jego reformy, szczególnie reformy Sejmu Czteroletniego, dużo miejsca poświęcały konstytucji 3 maja. Dużo uwagi przywiązywały do panujących w Polsce, a tak odmiennych od szwedzkich, stosunków społecznych, a zwłaszcza ogromnej przewagi szlachty nad pozostałymi stanami i ciężkiej sytuacji chłopów. Pisały o polskiej gospodarce i nierozwiązanych kwestiach religijnych. Sporą uwagę przyciągały relacje Polski z obcymi państwami, zwłaszcza z Rosją i Prusami, ale też ze Szwecją. Szwedzka prasa szeroko informowała o ingerencji Moskwy w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, relacjonowała przebieg wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r. oraz powstania kościuszkowskiego, informowała o próbach podpisania traktatu obronnego polsko-szwedzkiego w 1788 r. Oburzenie towarzyszyło komentarzom poświęconym rozbiorom, ale z entuzjazmem komentowano uchwalenie Konstytucji 3 maja.

2

The Polish-Lithuanian Commonwealth and its inhabitants during the Great Northern War in general Magnus Stenbock’s opinion

100%

Majewska G.

Studia Maritima

|

2018

|

vol. 31

135-154

EN

SummaryMagnus Stenbock was one of the most outstanding commanders in the army of Charles XII during the Great Northern War (1700–1721). Magnus spent the years 1702–1706 in the Polish territory as an invader with the Swedish troops. His attitude towards Poland and the Polish resulted from his war experience, especially the easy victories over the Polish. The victories confirmed the Swedes in their belief about the low military value of the Polish army and favoured a disdainful approach to the inhabitants of the Commonwealth. Although many Poles took sides with the Swedes and collaborated with them, Stenbock did not trust them, he accused them of hypocrisy, duplicity, instability in their opinions, disobedience and unscrupulousness. The situation of the Polish collaborating with Charles XII required a skill of manoeuvring, so that the exacted taxes would be the least possible burdensome, and on the other hand the ruthless methods of exacting the taxes triggered in the Polish resistance and disobedience. Socialising with the Polish aristocracy and gentry Stenbock noticed their quarrels, intrigues, and dissolution. Their lavish life was attractive for the Swedish general who was not accustomed to luxury and splendour. His interest was aroused not only by the exotic way the Polish got dressed, but also by their arms, silverware, carpets, expensive cloths, furs, bedclothes, tablecloths, mirrors, clocks, paintings. Magnus took many of those artefacts to Sweden as loots. The general harshly judged the Polish battle worthiness, but in defence of Scania against Denmark he formed a levy in mass of peasants following the example of Poland. Staying for five years in Poland Magnus Stenbock had many occasions to get to know the Polish; yet, he quite often gave simplified, exaggerated or unjust opinions. Many traits of the Polish character deserved to be condemned, but their duplicity, disobedience or instability – the features the general complained of – were results of the situation the Poles collaborating with the Swedes found themselves in, and of the way the Swedish army behaved in Poland. Opinions on Poland and its inhabitants given by Magnus Stenbock did not differ from the ones given by Charles XII and other army commanders.

PL

Magnus Stenbock należał do najwybitniejszych dowódców w armii Karola XII czasu wielkiej wojny północnej (1700–1721). Na ziemiach polskich przebywał w charakterze okupanta wraz ze szwedzkim wojskiem w latach 1702–1706. Jego nastawienie do Polski i Polaków wynikało z doświadczeń wojennych, zwłaszcza łatwych zwycięstw odnoszonych nad Polakami. Zwycięstwa utwierdziły Szwedów w przekonaniu o małej wartości militarnej armii przeciwnika i sprzyjały utrwaleniu się lekceważącego, przechodzącego w pogardę stosunku do mieszkańców ziem Rzeczpospolitej. Mimo że wielu Polaków stanęło po szwedzkiej stronie i współpracowało z najeźdźcą, Stenbock nie darzył ich zaufaniem, zarzucał obłudę, dwulicowość, niestałość w poglądach, oskarżał o nieposłuszeństwo i brak skrupułów. Sytuacja w jakiej znaleźli się kolaborujący z Karolem XII Polacy wymagała umiejętności lawirowania, tak by ściągane kontrybucje były możliwie najmniej uciążliwe. Bezwzględne metody ściągania przez Szwedów kontrybucji wyzwalały jednak w Polakach nieposłuszeństwo i opór. Obracając się wśród polskiej arystokracji i szlachty, Stenbock dostrzegał skłócenie, intrygi, rozwiązłość. Atrakcyjny dla szwedzkiego generała, nieprzywykłego do zbytku i przepychu, był wystawny tryb życia polskich wyższych sfer. Zainteresowanie budził nie tylko egzotyczny ubiór Polaków, ale także broń, srebrne zastawy stołowe, dywany, kosztowne tkaniny, futra, pościel, obrusy, lustra, zegary, obrazy. Wiele z tych przedmiotów Stenbock wywiózł w postaci łupów do Szwecji. Generał krytycznie oceniał wartość bojową polskiej armii, ale dla obrony Skanii przed Danią utworzył pospolite ruszenie chłopów na wzór polski. Przebywając 5 lat na ziemiach polskich Magnus Stenbock miał wiele okazji dobrze poznać Polaków. Często jednak wydawał uproszczone, przesadzone i niesprawiedliwe oceny. Wiele cech polskiego charakteru zasługiwało niewątpliwie na potępienie, ale na chwiejność,dwulicowość, lawirowanie czy nieposłuszeństwo społeczeństwa polskiego, na co skarżył się generał, wpływała sytuacja w jakiej znaleźli się kolaborujący ze Szwedami Polacy oraz postępowanie obcego wojska. Oceny i sądy wydawane przez Magnusa Stenbocka na temat Polski i jej mieszkańców nie odbiegały od opinii formułowanych przez Karola XII oraz innych szwedzkich dowódców wojskowych.

3

Problemy w relacjach gospodarczych między Polską a Szwecją w XVIII wieku

100%

Majewska G.

Studia Maritima

|

2015

|

vol. 28

35-52

EN

The maritime trade of the Baltic countries in the modern period of history (16th–18th centuries) was characterised by strong links with Western Europe and within the Baltic Sea especially close contacts were kept along the North-South axis. This direction of exchange in the case of Poland became quite significant in the modern times when the importance of commercial contacts with the Scandinavian countries was increasing at the expense of the Netherlands. The main economic partner of Poland in the Baltic Sea was Sweden; those two countries created strong market links, which was favoured by the complementary character of the exchange. Sweden imported Polish food, mainly ce-reals, and – at the same time – was an important supplier of industrial articles, mainly iron ore, to Poland. The complementarity of the economies of Poland and Sweden was expressed in the fact that Poland satisfied the Swedish alimentary needs (mainly for rye and wheat), and was one of the principal receiver of the main Swedish export article – iron ore. The statistical Polish and Swedish data reveal how big the mutual exchange was, as well as how big the balance of the turnover was (generally positive for Poland); in addition, they reveal such details as the type and quantity of goods exchanged, the trends in the exchange, and what the composition of the turnover was like. When the shipping routes between Sweden and Poland are analysed, the following things should be taken in consideration: the number and tonnage of the ships engaged, the flags under which they sailed, and the ports participating in the maritime trade between those two countries. The wars the Baltic countries were embroiled in had negative consequences for the economic relations between Poland and Sweden; for example, the North War (1700–1721), the siege of Gdańsk (1733–1734), the wars between Sweden and Russia (1741–1743 and 1788–1790) were reflected in the marine traffic between Poland and Sweden, in their trade turnover and its structure.

PL

Handel morski krajów bałtyckich w epoce nowożytnej (XVI–XVIII w.) wykazywał silne powiązania z Europą Zachodnią, a także ożywione kontakty żeglugowe i handlowe wewnątrz basenu Bałtyku, głównie w relacji południe–północ. Ten kierunek wymiany w wypadku Polski zyskał na znaczeniu w XVIII w., kiedy rosło znaczenie kontaktów handlowych z krajami skandynawskimi kosztem Holandii. Głównym partnerem gospodarczym Polski na Bałtyku była Szwecja. Między tymi państwami wykształciły się silne powiązania rynkowe, czemu sprzyjał komplementarny charakter wymiany handlowej. Szwecja występowała jako znaczący odbiorca żywności, głównie zboża, a zarazem dostawca ważnych artykułów przemysłowych, głównie żelaza. Z komplementarnością gospodarki Szwecji i Polski wiąże się udział Polski w obrotach handlowych Szwecji, jej rola w zaspokajaniu potrzeb żywnościowych (głównie żyto i pszenica) północnego sąsiada i jej znaczenie jako odbiorcy najważniejszego artykułu eksportowego Szwecji – żelaza. Na podstawie statystycznych zestawień szwedzkich i polskich można pokazać, jak kształtowała się wielkość obrotów polsko-szwedzkich, jaki był bilans tych obrotów (dla większości okresu korzystny dla Polski), rodzaj i ilość wymienianych towarów między Szwecją a Polską, trendy rozwojowe, udział poszczególnych towarów w całości obrotów. Przechodząc do problematyki żeglugi między Polską a Szwecją, należy zwrócić uwagę na ruch statków między tymi krajami (liczba i tonaż), bandery obsługujące tę żeglugę, porty uczestniczące w handlu morskim obu krajów. Negatywne konsekwencje dla relacji gospodarczych polsko-szwedzkich miały konflikty wojenne, które angażowały państwa leżące nad Bałtykiem. Perturbacje w działalności handlu podczas wojen (wojna północna lat 1700–1721, oblężenie Gdańska w latach 1733–1734, wojny szwedzko-rosyjskie w latach 1741–1743 i 1788–1790) znalazły odbicie w ruchu żeglugowym zarówno Polski, jak i Szwecji, w obrotach handlu i jego strukturze.

Refine search results

3 Studia Maritima

3 Majewska G.

1 Zawadka B.

1 2018

1 2015

1 2011

The Late 18th Century Swedish Press on Poland

The Polish-Lithuanian Commonwealth and its inhabitants during the Great Northern War in general Magnus Stenbock’s opinion

Problemy w relacjach gospodarczych między Polską a Szwecją w XVIII wieku