Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Charakterystyka dokumentów proweniencji kościelnej przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Część 1 – Akta miast, szkół, parafii i kolekcja dokumentów

100%

Grelewicz B.

Adhibenda

2023

issue 10

37-66

The holdings of the State Archives in Zielona Góra include 102 parchment and paper documents of ecclesiastical provenance or closely connected with Church matters. This article presents 59 of these documents, produced between 1338 and 1777. They share a similar subject matter, which concerns matters of great importance to the functioning of Church institutions and relates primarily to their property. They include grants of privileges or their confirmation, purchase and sale transactions, lease and pledge agreements, legacies, endowments and burdens imposed on the local population in the form of taxes and rents or confirmations of inheritance. In many cases, the documents settled disputes between the local monastery and the bourgeoisie, e.g. in Świebodzin, Międzyrzecz or Żagań. Their issuers were usually very eminent people, including emperors from the Habsburg dynasty, Polish kings, the Duke of Prussia, the Duke of Silesia, church dignitaries, and superiors of male and female monasteries. Only in a few cases are we dealing with documents initiated locally, by local parish priests or lower-ranking officials. In addition to their content, their importance is underlined by the written material and the way in which the instructions contained in them were authenticated. The vast majority of them were written on parchment, often very impressive, and authenticated with wax seals. These documents can be found in the municipal records of Zielona Góra, Kożuchów, Żagań and Bledzewo, the Catholic Gymnasium in Głogów and the Parish of the Blessed Virgin Mary in Lubsko, as well as in the collection of municipal, court and guild documents, including those relating to Pszczew, Świebodzin and Międzyrzecz. The oldest surviving document was issued on 6 July 1338 by the convent and abbot of the monastery of Canons Regular in Żagań, while the most impressive is the document of the bishops and superiors of the Roman churches of 4 April 1498 for the parish of the Blessed Virgin Mary in Lubsko.

W zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze przechowuje się 102 dokumenty pergaminowe i papierowe o proweniencji kościelnej, bądź też ściśle związane ze sprawami Kościoła. Do prezentacji w niniejszym artykule wybrano 59 z ich, wytworzone w latach 1338-1777. Łączy je podobna tematyka, która dotyczy spraw niezwykle istotnych dla funkcjonowania instytucji kościelnych i odnosi się przede wszystkim do ich stanu posiadania. Są wśród nich nadania przywilejów, bądź też ich potwierdzanie, transakcje kupna–sprzedaży, umowy dzierżawne i zastawne, zapisy testamentowe, uposażenia i nakładane na miejscową ludność obciążenia w postaci podatków i czynszów czy też potwierdzenia dziedziczenia. W wielu przypadkach dyplomy rozstrzygają spory toczone pomiędzy miejscowym klasztorem a mieszczaństwem, np. w Świebodzinie, Międzyrzeczu czy Żaganiu. Ich wystawcami były najczęściej bardzo znamienite osoby, wśród których są cesarzowie z rodu Habsburgów, królowie polscy, książę pruski, książę śląski, dostojnicy kościelni, przełożeni klasztorów męskich i żeńskich. Tylko w pojedynczych przypadkach mamy do czynienia z dokumentami inicjowanymi lokalnie, przez miejscowych proboszczów lub niższej rangi urzędników. Oprócz treści ich wagę podkreśla materiał pisarski oraz sposób uwierzytelnienia zawartych w nich dyspozycji. Zdecydowana większość z nich została zapisana na pergaminie, niejednokrotnie bardzo okazałym i uwierzytelniona pieczęciami woskowymi. Dokumenty te można znaleźć w aktach miejskich Zielonej Góry, Kożuchowa, Żagania i Bledzewa, Katolickim Gimnazjum w Głogowie i Parafii pw. Najświętszej Marii Panny w Lubsku oraz kolekcji dokumentów miejskich, podworskich i cechowych, wśród których znajdują się dokumenty dotyczące Pszczewa, Świebodzina i Międzyrzecza. Najstarszy zachowany dokument został wystawiony 6 lipca 1338 roku przez konwent i opata klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu, natomiast najbardziej okazały jest dyplom biskupów i przełożonych kościołów rzymskich z 4 kwietnia 1498 roku dla parafii Najświętszej Marii Panny w Lubsku.

Charakterystyka dokumentów proweniencji kościelnej przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Część 2 – Akta cechowe

100%

Grelewicz B.

Adhibenda

2024

issue 11

31-56

Only 18 parchment and paper documents of ecclesiastical provenance or relating to ecclesiastical matters have survived out of the 190 guild archive groups, created up to 1945 and held in the holdings of the State Archives in Zielona Góra. This article presents 130 documents produced between 1549 and 1893 and stored in the guild collections of Bledzewo (tailors, millers and shoemakers), Lubsko (shoemakers and unknown guilds), Międzyrzecz (weavers), Nowe Miasteczko (unknown guilds), Pszczew (maltsters), Świebodzin (butchers), Wschowa (tailors, soap makers and candle makers, maltsters and brewers, carpenters and wheelwrights, locksmiths, knife makers, gunsmiths and unknown guilds), Zielona Góra (carpenters, locksmiths, blacksmiths and unknown guilds). The majority of the surviving documents were issued by superintendents and pastors from Protestant churches and commanders, vicars, altar servers and parish priests from Roman Catholic parishes. Only a few were created on the initiative of more prominent clergy such as bishops or superiors of monasteries. The materials of ecclesiastical provenance preserved in the guild collections are certificates of legitimate birth and extracts from parish registers held in individual parishes, mainly confirming baptism. Only in a few cases do we have to deal with more important content for the guild in the form of statute articles issued or confirmed to the guild, endowments or taxes. Because of this less important, and often repetitive, subject area, these materials have not been of interest to researchers and have not been the subject of source editions. Their value, however, lies in the fact that they contain a lot of genealogical data, complementing the civil records. Moreover, they draw our attention to specific people, mentioned by name, who lived and worked in particular communities.

Na 190 zespołów cechowych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze, których materiały powstały do 1945 roku, dokumenty pergaminowe i papierowe proweniencji kościelnej bądź dotyczące spraw kościelnych zachowały się tylko w 18 z nich. Do prezentacji w niniejszym artykule wybrano 130 dokumentów wytworzonych w latach 1549-1893 i przechowywanych w zespołach cechowych z Bledzewa (krawcy, młynarze i szewcy), Lubska (szewcy, cechy nieznane), Międzyrzecza (tkacze), Nowego Miasteczka (cechy nieznane), Pszczewa (mielcarze), Świebodzina (rzeźnicy), Wschowy (krawcy, mydlarze i świecarze, słodownicy i piwowarzy, stolarze i stelmachowie, ślusarze, nożownicy i rusznikarze oraz cechy nieznane), Zielonej Góry (cieśle, ślusarze i kowale i cechy nieznane). Przeważająca większość zachowanych dokumentów została wystawiona przez superintendentów i pastorów z kościołów ewangelickich oraz komendariuszy, wikariuszy, altarystów i proboszczów z parafii rzymskokatolickich. Tylko nieliczne powstały z inicjatywy znamienitszych osób duchownych jak biskupi, przełożeni klasztorów. Zachowane w zespołach cechowych materiały proweniencji kościelnej stanowią świadectwa prawego urodzenia oraz wyciągi z ksiąg metrykalnych przechowywanych w poszczególnych parafiach, przede wszystkim potwierdzające chrzest. Tylko w nielicznych przypadkach mamy do czynienia z bardziej istotną dla całego cechu treścią w postaci wydawanych bądź potwierdzanych cechowi artykułów statutowych, nadań lub nakładanych podatków. Ze względu na tę mniej ważną, a często powtarzalną tematykę materiały te nie znalazły się w kręgu zainteresowania badaczy i nie były przedmiotem edycji źródłowych. Ich wartość polega jednak na tym, iż zawierają wiele danych genealogicznych, uzupełniających księgi stanu cywilnego. Ponadto kierują nasze zainteresowanie na konkretnych ludzi, wymienionych z imienia i nazwiska, żyjących i pracujących w określonych społecznościach.

Refine search results

2 Adhibenda

2 Grelewicz B.

1 2024

1 2023

Search results

Charakterystyka dokumentów proweniencji kościelnej przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Część 1 – Akta miast, szkół, parafii i kolekcja dokumentów

Charakterystyka dokumentów proweniencji kościelnej przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Część 2 – Akta cechowe