Search results

1

Tezauronimiczny „skarbczyk” sztucznej biżuterii. Kilka uwag o nazwach własnych „drugorzędnych klejnotów”

100%

Węgorowska K.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

371-392

EN

Imitation jewellery, also known as “secondary gems”, has been people’s companion from antiquity. Its representative objects, however, have rarely been assigned their individualised proper names – thesauronyms. As an answer to the appeal of Polish art historians and museologists: Ewa Letkiewicz, Katarzyna Kluczwajd, Monika Paś and Dorota Zahel, this study is an attempt at a linguistic and culturological presentation of thesauronyms that signify: a pair of earrings, collar, ring, fur fastener clip, necklaces, brooches, duette brooches, jewellery series, collections, lines, sets, limited edition. The attention is also drawn to the specificity of thesauronyms distinguishing similar jewellery items and thesauronyms denoting many various and completely different referents. Moreover, motivation analysis, semantic and motivation analysis, and structural analysis of the names of imitation jewellery names has been conducted. The findings allowed for redefining, verifying, supplementing and extending the term thesauronym.

2

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2020

|

vol. 6

141-148

EN

Cuisine is an integral element of any also Polish, culture. This article is a linguistic‑culturological reflection on Polish Borderlands’ dishes and beverages (e.g. kutia, wheat grain, poppy seeds and honey dish’, kumpiak ‚cured ham’, mamałyga‚ maise fluor porridge’, nadzianka, potato stuffed intestines’, strudel, paska‚ Easter bread’, „sosnówka”‚ pine liqueur’) which are a part of regional „melting pot of flavors”, and therefore the „culinary melting pot” of Ziemia Lubuska region.

PL

Kulinaria to integralny element każdej, również polskiej, kultury. Niniejszy szkic jest językowo-kulturologiczną refleksją o kresowych daniach, potrawach, napojach (jak np. kutia, kumpiak, mamałyga, nadzianka, strudla, paska, „sosnówka”…), które współtworzą regionalny „tygiel smaków”, a tym samym „kulinarny tygiel” Ziemi Lubuskiej.

3

Przeszłość południowokresowej rezydencji w Psarach utrwalona w archiwum ludzkiej pamięci i wybranych, współczesnych źródłach pisanych (refleksje filologiczno-lingwokulturologiczne)

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

vol. 5

99-108

EN

The text is focused on an attempt at a philological-linguaculturological reconstruction of Psary (manor-mansion-residence), southeastern borderlands that, with the help of the various kinds of memorializing means stored in an archive of human memory, has been preserved in complementary works: 1) borderland encyclopedia and 2) borderland guide – sources presenting the factographic perspective – and 3) borderland memories by Anna Rey Konstantynowa Potocka – a text representing the emotional perspective. A confrontation of the details included in the works facilitates the decoding of a subsequent layer of the borderland palimpsest, which is inseparably connected to the notions of past and memory.

PL

Przedmiotem szkicu jest próba filologiczno-lingwokulturologicznej rekonstrukcji południowokresowych Psar (dworu-majątku-rezydencji), które, dzięki różnym rodzajom pamięci przechowywanym w archiwum ludzkiej pamięci, utrwalone zostały w dopełniających się tekstach kultury: 1) kresowej encyklopedii i 2) kresowym przewodniku – źródłach prezentujących perspektywę faktograficzną oraz 3) kresowych wspomnieniach autorstwa Anny z Reyów Konstantynowej Potockiej – tekście reprezentatywnym dla perspektywy emocjonalnej. Konfrontacja zawartych w nich detali ułatwia odczytanie kolejnej warstwy kresowego palimpsestu nierozerwalnie związanego z pojęciami przeszłości i pamięci.

4

Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

59-80

EN

Vilnius University, addresses of subsequent residences, the names of meeting places, address of a masonic lodge, names of the houses in which Vilnius social life flourished, addresses of Józef Zawadzki’s publishing house, Grand Theater on Trakų Street, Basilian Monastery, Konrad Room, professor Jundziłł’s Botanical Garden, garden with osteria “Chiny”, eatery “Tivoli”, Belmont – mountain of the Philarets, Gate of Dawn, Vilnius Cathedral, Church of St. Johns, interwar Mickiewicz Street... – all these places related to the author of Sir Thaddeus became the reason for linguistic philological reflections defending the thesis that Vilnius is the City of Mickiewicz, who spent one of the most interesting periods of his life there. The Vilnius names excerpted from current travel guides to the City of Romantics and interpreted in accordance with the rules of erudite linguistics not only save Mickiewicz’s places from consigning to oblivion, but also permit to reconstruct Vilnius topography.

PL

Uniwersytet Wileński, adresy kolejnych miejsc zamieszkania, nazwy miejsc koleżeńskich spotkań, adres loży masońskiej, nazwy domów, w których tętniło wileńskie życie towarzyskie, adresy wydawnictwa Józefa Zawadzkiego, Teatr Wielki przy ulicy Trockiej, Klasztor Bazylianów, Ogród Botaniczny profesora Jundziłła, ogród z austerią „Chiny”, traktiernia „Tivoli”, Belmont – góra filaretów, Ostra Brama, Katedra Wileńska, Kościół św. Jana, międzywojenna ulica Mickiewicza..., wszystkie te miejsca związane z autorem Pana Tadeusza stały się przyczynkiem do lingwistycznofilologicznych rozważań, uzasadniających tezę, że Wilno jest Miastem Mickiewicza, który spędził w nim jeden z najbardziej interesujących okresów swojego życia. Wileńskie nazwy wyekscerpowane ze współczesnych przewodników po Mieście romantyków, zinterpretowane zgodnie z zasadami językoznawstwa erudycyjnego, „ocalają od zapomnienia” nie tylko sygnowane nimi mickiewiczowskie miejsca; pozwalają też na rekonstrukcję tamtej wileńskiej topografii.

5

„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-świętokrzysko-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczokulturologicznych

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2015

|

vol. 1

115-130

EN

The text is devoted to the oral poetry by Kaśka spod Łysicy – Katarzyna Zaborowska from Wilków, Świętokrzyskie Region. Linguistic-culturological reflection concerns the onyms (toponyms, microtoponyms, oronyms, antroponyms), appellatives and dialect and subdialect distinctive features. An insightful interpretation of these complementary elements permitted to determine the specific features of the idiolect of the forgotten poet.

PL

Tekst dotyczy poezji niepiśmiennej, pochodzącej z Wilkowa na Ziemi Świętokrzysko-Kieleckiej, Kaśki spod Łysicy – Katarzyny Zaborowskiej. Lingwistyczno-kulturologiczną refleksją objęte zostały utrwalone w poszczególnych lirykach, charakterystyczne dla tego obszaru, onimy (toponimy, mikrotoponimy, oronimy, antroponimy), apelatywy oraz wyróżniki gwarowo-dialektalne. Wnikliwa interpretacja owych uzupełniających się elementów umożliwiła ustalenie cech specyficznych dla idiolektu zapomnianej dziś, tworzącej w „gwarze macierzy” poetki.

6

Nostalgiczny językowy obraz międzywojennego czombrowskiego dworu... utrwalony w retrospektywnych impresjach Zofii Brzozowskiej

100%

Węgorowska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2013

|

issue 8

PL

The draft is a linguistic and interdisciplinary reflection on one of the Polish northern borderland manor houses “saved from falling into oblivion” by verbalisation of: a) its architectonic elements: kolumnowy ganek (portico), podwójne drzwi (double door), gzyms kominka (fireplace mantel), kominek (fireplace); b) rooms: biblioteka (library), jadalnia (dining-room), kącik prasowy (press reading corner), pokoje (rooms), gabinet entomologiczny (entomological study), spiżarnia (larder); c) furniture: fotele (armchairs), kanapa (sofa), sekretarzyk (escritoire), rozkładany stół (gate-leg table), as well as family and patriotic atmosphere of the place, celebrated holidays and festivities. Verbal nostalgic-retrospective impressions of Zofia Brzozowska preserved in Impresje czombrowskie make it possible to recreate a unique aura of the house of the Karpowiczes. The house was probably a literary- -cultural prototype of Soplicowo from Sir Thaddeus as in the past the house had been an estate of the family of Adam Mickiewicz’s godmother – Aniela Uzłowska.

7

Od alabastronu do flakonu René Lalique’a… Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy…

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2018

|

vol. 4

293-306

EN

The article is a linguistic-culturological reflection on the subject of names and descriptions of vessels in which various fragrant substances have been kept from the antiquity. Verbal exemplifications cited in the text show that these artefacts are permanently inscribed in the history of world cosmetics and they document human creativity and sensitivity.

PL

Szkic stanowi lingwistyczno-kulturologiczną refleksję na temat nazw oraz opisów naczyń, w których od starożytności do czasów współczesnych przechowywano i przechowuje się różne wonne substancje. Przytoczone w nim werbalne egzemplifikacje dowodzą, że artefakty te na trwałe wpisały się w historię światowej kosmetyki, dokumentując tym samym kreatywność i wrażliwość człowieka.

8

Językoznawstwo i językoznawcy w świetle Życia we wspomnieniach Profesor Ewy Rzetelskiej-Feleszko (Kamińskiej)

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2018

|

vol. 4

171-183

EN

The purpose of the text is to present one of the most outstanding native Polish and Slavonic philologists and reflections on her scientific environment. The article concerns: 1) linguistic interactions of the young scholar during her studies (University of Łódź, Jagiellonian University, lecturers, studentlinguists, research topics...) and 2) interpersonal relations and events in her adult scientific life (The Institute of Slavic Studies at Polish Academy of Sciences in Warsaw, research projects, doctoral dissertation, postdoctoral degree, scientific friendships, field research, publication of research results, scientific guidance...). The subjects described by the linguist permit to reconstruct the scientific world that shaped her academic personality and allowed her to use professional and organizational predispositions intellectually and pragmatically, which made her one of the most esteemed scholars in Poland.

PL

Celem szkicu jest prezentacja refleksji jednej z najwybitniejszych rodzimych polonistek i slawistek – zapisków dotyczących Jej naukowego środowiska. W artykule przedstawione zostały: 1) językoznawcze interakcje Uczonej w okresie studiów (m.in. Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Jagielloński, wykładowcy, studencijęzykoznawcy, tematy badawcze...) oraz 2) interpersonalne zależności i wydarzenia zaistniałe w Jej dorosłym już życiu naukowym (m.in. Instytut Slawistyki PAN w Warszawie, projekty badawcze, doktorat, habilitacja, naukowe przyjaźnie, badania terenowe, publikacje wyników badań, opieka naukowa...). Zagadnienia opisane przez Lingwistkę pozwalają na rekonstrukcję naukowego świata, który ukształtował Jej naukową osobowość i pozwolił Jej na intelektualnopragmatyczne wykorzystanie naukowoorganizacyjnych predyspozycji, dzięki którym stała się jedną z najbardziej cenionych i szanowanych postaci w Polsce.

9

John Paul II and the Black Madonna of Jasna Góra

100%

Węgorowska K.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2019

|

vol. 27

|

issue 1

PL

W artykule zawarte zostały refleksje dotyczące wyjątkowego stosunku Jana Pawła II do Maryi czczonej w Jasnogórskiej Ikonie. Relacja ta przedstawiona została w oparciu o świadectwa, które zaczerpnięto z interdyscyplinarnych opracowań. W artykule zostały wykorzystane opisy pielgrzymek Papieża do tego Jasnogórskiego sanktuarium, fragmenty Jego wypowiedzi, tytuły, jakimi obdarza Częstochowską Madonnę, nazwy własne miejsc i obiektów Jasnej Góry związanych z Papieżem Polakiem. Artykuł ukazuje też charakterystykę darów wotywnych, które Jan Paweł II złożył Bogurodzicy. Wszystko to pozwala na rekonstrukcję tych fragmentów biografii Papieża, które dotyczą Jasnej Góry – sanktuarium szczególnego zawierzenia naszego narodu Królowej Polski.

10

Lektura Lubuskich podróży ze smakiem peregrynacją dla przyjemności i intelektualną wędrówką po wiedzę (spojrzenie filologa-lingwokulturologa)

100%

Węgorowska K.

Colloquia Litteraria

|

2022

|

vol. 33

|

issue 2

7-24

EN

The extraordinary character of a contemporary ‘Baedeker’-type culinary-tourist guide,whichappeals to the senses of its reader, is perfect to showcase the region al specialties of the Lubuskie Region. Such a guide will also act as an inspiration to consider the richness and diversity of the Lubuskie Region. The subject, and thus the objective of this articleis to prezent Lubuskie’s culinary heritage and, throughit, the virtues of Lubuskie’s fauna and flora, the advantages of Lubuskie’s agrotourism farms and Lubuskie’s ethnotourism. The spiritual/symbolich eritagethatis preserved in this guideshows off the Lubuskie Region as an attractive are a where the past is an integral part of the present.

11

Językowy wizerunek międzywojennego świata wileńskiej kultury utrwalony w „Almanachu Literackim” z 1926 roku

100%

Węgorowska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2010

|

issue 5

PL

brak

12

Admirator „rodowitego języka”, zatroskany purysta językowy, baczny obserwator „Polaków amerykańskich”… Wokół refleksji językowych utrwalonych w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza

100%

Węgorowska K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2016

|

vol. 50

173-184

EN

The text is devoted to those Sienkiewicz’s letters-features, letters-reports, letterscommentaries, letters-articles, letters-reviews in which the author of Quo vadis:1) verbalizes the situations of the „American Polish people” in the contemporary United States of America, 2) describes the Polish language they used, 3) expresses anxiety about its state, 4) analyzes the phenomenon of denationalization of the compatriots living abroad, 5) pays attention to the progressive Germanization and the linguistic-cultural Anglicization, 6) shows conflicts in the Polish organizations and institutions in America, 7) displays attachment to the Polish language of Helena Modrzejweska – distinguished theatrical personality. Letters from a journey to America (Listy z podróży do Ameryki) is a source of very valuable and diverse (also linguistic) information about the life of the 19th century Polish diaspora in America struggling not only with the material, but also spiritual, including linguistic, problems.

PL

-

13

Marmur, morena czołowa, kamień polny, kamień reński, piaskowiec czerwony i biały, węgiel brunatny…Kamienie Zielonej Góry. Zielona Góra kamieni. Kilka lit(h)olingwistyczno-kulturologicznych uwag o kamieniach spotykanych w różnych przestrzeniach Winnego Grodu

100%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2021

|

vol. 7

199-215

EN

The lit(h)olinguistics reflection focuses on stones and names relating to stones present in the City of Magpies’ various open and closed spaces. The relation space – city – stone became an inspiration to comment on multiple stones found in Zielona Góra in, among others: a) landscape (terminal moraine, brown coal, memorial stone, lapidarium), b) secular architecture (city walls made of fieldstones, sidewalk, stone foundations), c) sacral architecture (medieval stone chapel in a vineyard, keystones, rococo stone baptismal font), d) museum (shaming heavy stones), e) jeweller company (amber, pearl, coral…). Stones, which spatially embellish Zielona Góra, and their names were listed and interpreted in the text. They make the City of Wine the urban phenomenon, into which palimpsest layers the stone elements of nature and culture have permanently inscribed themselves.

PL

Przedmiotem refleksji są tym razem kamienie i nazwy związane z kamieniami występującymi w różnych, zarówno otwartych, jak i zamkniętych przestrzeniach Miasta Srok. Relacja przestrzeń – miasto – kamień stała się inspiracją do uwag na temat kamieni funkcjonujących, między innymi w: a) zielonogórskim krajobrazie (morena czołowa, węgiel brunatny, głaz pamiątkowy, lapidarium), b) zielonogórskiej architekturze świeckiej (mury obronne z kamieni polnych, uliczny bruk, kamienne fundamenty), c) zielonogórskiej architekturze sakralnej (kamienna kapliczka – Kaplica na Winnicy, kamienne zworniki, kamienna rokokowa chrzcielnica), d) zielonogórskim muzeum (ciężkie kamienie / hańbiące kamienie), e) zielonogórskiej firmie jubilerskiej (bursztyn, perła, koral…). Wymienione i zinterpretowane w szkicu kamienie oraz ich nazwy, inkrustujące przestrzenie Zielonej Góry, sprawiają, że Winny Gród był i jest miejskim fenomenem, w którego palimpsestowe warstwy na stałe wpisały się kamienne elementy natury i kultury.

14

Językowo-kulturowo-symboliczna zaduma nad północnokresowym kultem zmarłych utrwalonym w badaniach polskich uczonych różnych pokoleń

100%

Węgorowska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2011

|

issue 6

PL

The paper contains philological reflections on the cult of the dead in northeastern Borderlands. The cult has been a source of inspiration for interdisciplinary studies of many Polish scholars – the popularizers of Polish culture, tradition and folklore. The analysis of the excerpts of the works of Oskar Kolberg, Aleksander Brückner, Aleksander Lubicz, Zenon Sobierajski, Czesław Pietkiewicz, Barbara Ogrodowska, Hanna Żyburtowicz and Teresa Kokocińska, the authors of Encyklopedia Kresów, as well as of Piotr Grochowski, allows the author to emphasize the uniqueness of: a) Radunica (celebrated in the time of Easter and Whitsunday) and b) Dziady (celebrated at end of October or at the beginning of November at the time of Christmas and Shrovetide). Językowo-kulturowo-symboliczna zaduma nad północnokresowym kultem... [207] The early Slavic pagan elements of these holidays are still present in Easter and Christmas customs. The names of the objects used in rites in northeastern cemeteries, churches and houses have been interpreted in terms of language forms and symbolism. Amongst the objects, most significant are: egg, knish (a baked or fried dumpling made of flaky dough with filling), kutia (a sweet dish usually made of wheat grain, poppy seeds and honey), kisiel owsiany (oat gelatin dessert), fish, groats, pea, broad been, bread, cheese, salt, honey, poppy seeds, dried mushrooms, white tablecloth, fire, open window and door, spoon and figures of forefathers-beggars. A comprehensive analysis of the names allows the author to interpret the cult as a form of peculiar dialogue between sacrum and profanum, paganism and Christianity, the past and the present.

15

Wyróżniki dawnego męskiego stroju bielsko-hajnowskiego zwerbalizowane w dwóch etnograficznych opracowaniach popularnonaukowych

100%

Węgorowska K.

Acta Albaruthenica

|

2023

|

issue 23

95-110

PL

Tradycyjny ubiór ludowy to istotny element kultury regionalnej i spuścizny narodowej. Dla rodzimego dziedzictwa materialnego ważne są te ludowe artefakty, które dokumentują pozytywnie nacechowane interakcje i interferencje kulturowe utrwalone również poprzez język i w języku. Do grupy takich tradycyjnych desygnatów należy z pewnością, godny uwagi także współcześnie, mało znany, archaiczny, skromny, ale elegancki, powstały pod wpływem białoruskim, jeden z najciekawszych męskich północnokresowych ubiorów – strój bielsko-hajnowski. Celem rozważań jest zatem próba lingwokulturologicznej rekonstrukcji dawnej męskiej odzieży noszonej we wsiach okolic Bielska Podlaskiego i Hajnówki, zwerbalizowanej w dwóch etnograficznych opracowaniach popularnonaukowych autorstwa Elżbiety Piskorz-Branekovej i Jarosława Górskiego. Na podstawie utrwalonych w nich „danych językowych” wkomponowanych w pełne językowych detali / językowych szczegółów opisy udało się odtworzyć specyfikę noszonego dawniej męskiego stroju bielsko-hajnowskiego współtworzonego przez: 1) różne nakrycia głowy, jak: kapelusze ze słomy, czapki maciejówki, czapki baranie; 2) różne typy spodni, jak: spodnie z samodziałów, spodnie o kroju miejskim, bryczesy; 3) różne okrycia wierzchnie, jak: płócienne koszule o kroju przyramkowym, burki, letniki, kożuchy, żupnice; 4) różne rodzaje obuwia, jak: łapcie, walanki, buty z cholewami, trzewiki; 5) owijające stopy onuce; 6) różne dodatki, jak: krajki, prostokątne paski skórzane; 7) haftowane ornamenty dekoracyjne.

BE

Традыцыйны народны ўбор – важны элемент рэгіянальнай культуры і нацыянальнай спадчыны. Для роднай матэрыяльнай спадчыны важныя народныя артэфакты, якія дакументуюць станоўча адзначаныя культурныя ўзаемадзеянні і інтэрферэнцыю, зафіксаваныя таксама праз мову і ў мове. Да групы такіх традыцыйных абазначэнняў, безумоўна, належыць і сучасны, малавядомы, архаічны, сціплы, але элегантны, створаны пад беларускім уплывам, адзін з самых цікавых мужчынскіх строяў паўночнага памежжа – бельска-гайнаўскі. Такім чынам, мэтай разгляду з'яўляецца спроба лінгвакультуралагічнай рэканструкцыі старога мужчынскага адзення, якое насілі ў вёсках наваколляў Бельска-Падляскага і Гайнаўкі, вербалізаванай у двух этнаграфічных навукова-папулярных даследаваннях: Эльжбеты Піскаж-Бранековай і Яраслава Гурскага. На аснове замацаваных у іх "моўных дадзеных", уключаных у поўныя лінгвістычных дэталяў апісанні, удалося ўзнавіць спецыфіку бельска-гайнаўскага мужчынскага строя, які насілі раней: 1) розныя галаўныя ўборы, такія, як капелюшы з саломы, шапкі-мацееўкі, баранавыя шапкі; 2) розныя тыпы штаноў, як даматканыя штаны, штаны гарадскога крою, брыджы; 3) розныя верхнія апранахі, як палатняныя кашулі з аблямоўкай, буркі, летнікі, кажухі, жупніцы; 4) розныя тыпы абутку, як лапці, валёнкі, боты з халявамі, чаравікі; 5) анучы для абкручвання ног; 6) розныя аксэсуары, як пругі, прамавугольныя скураныя рамяні; 7) вышытыя дэкаратыўныя арнаменты.

EN

Traditional folk clothing is an important element of regional culture and national heritage, but folk items of dress that document positively charged cultural interactions and interferences perpetuated also through, and in, language are crucial for native material heritage. There is no denying that the archaic, Belarusian-influenced attention-worthy – even in modern times – modest, yet elegant Bielsko-Hajnowski national dress belongs to the group of items of such traditional significance. Thus, the purpose of this article is an attempt at a linguocultural reconstruction of old men's clothing worn in villages near Bielsko Podlaskie and Hajnówka, verbalized in two ethnographic popular studies by Elżbieta Piskorz-Branekova and Jarosław Górski. On the basis of the "linguistic data" that was recorded in them and incorporated into descriptions packed with linguistic details, it was possible to reconstruct the specifics of the formerly worn men's costume of Bielsko-Hajnówka consisting of: 1) different headwear, such as straw hats, Maciejówka caps, and sheepskin caps; 2) different types of trousers including ones made of homespun materials, urban cut trousers, and breeches; 3) different outer garments such as cloth shirts with a border cut, burqas, and sheepskins 4) various types of footwear, inlcuding summer footwear made of jute, valances, shoes with uppers, and slippers; 5) foot-wrapping puttees; 6) various accessories such as selvedges, and rectangular leather belts; and 7) embroidered decorative ornaments.

16

"Tu wszystko się zaczęło...". Międzywojenne Wadowice utrwalone w albumowej biografii Adama Bujaka i Michała Rożka "Wojtyła" (spojrzenie lingwokulturologa)

100%

Węgorowska K.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2021

|

issue 24

131-142

PL

Artykuł jest częścią cyklu publikacji eksplorujących dziedzictwo Karola Wojtyły – papieża Jana Pawła II. Tym razem autor podejmuje próbę językowej i kulturologicznej rekonstrukcji międzywojennych Wadowic zwerbalizowanych w opracowaniu historyka sztuki Michała Rożka i fotografa Adama Bujaka. Dawne nazwy miejscowości, postacie i różne obiekty architektoniczne służą odtworzeniu atmosfery miasta, w którym dorastał kolejny następca św. Pawła.

EN

The article is a part of cycle of publications exploring the heritage of Karol Wojtyła – pope John Paul II. This time the author attempts at a linguistic and culturological reconstruction of the interwar Wadowice verbalized in the study of art historian Michał Rożek and photographer Adam Bujak. Old names of places, characters and various architectonic objects premitted to recreate the atmosphere of the town in which the next successor of Saint Paul was growing up.

17

Dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów północno-wschodnich w świetle ustaleń językoznawstwa erudycyjnego

100%

Węgorowska K.

Acta Baltico-Slavica

|

2014

|

vol. 38

EN

Heritage of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands in the light of erudite linguisticsThe essay contains reflections on the ways of using erudite linguistics, a young discipline created by me, in the study of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands.Correlation of linguistic and extralinguistic conclusions (culture, history, art, gemology) permits us to look in a new way at many facts of the Polish Northeastern Borderlands that linguists had not been interested in before, such as old Polish Northeastern Borderlands museum artifacts, jewelry of Grand Duchy of Lithuania, icon of Our Lady of the Gate of Dawn, cult of the dead in the Polish Northeastern Borderlands, architecture of the old Vilnius, manor house in Czombrów – the prototype of Soplicowo (the village in Pan Tadeusz epic poem), descriptions of Henryk Poddębski’s daguerreotype images, Vilnius identity of Henryk Szylkin or symbolic-figurative nicknames of Vilnius. Dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów północno-wschodnich w świetle ustaleń językoznawstwa erudycyjnegoSzkic jest refleksją o sposobach wykorzystywania stworzonego przeze mnie, kilkunastoletniego zaledwie, językoznawstwa erudycyjnego w badaniach nad problematyką wielkoksiążęcą i północnokresową.Korelacja ustaleń językoznawczych z ustaleniami pozajęzykowymi (kultura, historia, sztuka, gemmologia…) pozwoliła na nowe odczytanie wielu kresowych faktów, które nie były dotąd przedmiotem zainteresowania językoznawców, jak np.: artefakty dawnych północnokresowych muzeów, wielkoksiążęce precjoza, Ikona Ostrobramska, północnokresowy kult zmarłych, architektura dawnego Wilna, prototyp Soplicowa – dwór w Czombrowie, opisy dagerotypów Henryka Poddębskiego, wileńska tożsamość Henryka Szylkina czy symboliczno-metaforyczne nazwy Wilna.

Refine search results

Tezauronimiczny „skarbczyk” sztucznej biżuterii. Kilka uwag o nazwach własnych „drugorzędnych klejnotów”

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej

Przeszłość południowokresowej rezydencji w Psarach utrwalona w archiwum ludzkiej pamięci i wybranych, współczesnych źródłach pisanych (refleksje filologiczno-lingwokulturologiczne)

Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)

„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-świętokrzysko-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczokulturologicznych

Nostalgiczny językowy obraz międzywojennego czombrowskiego dworu... utrwalony w retrospektywnych impresjach Zofii Brzozowskiej

Od alabastronu do flakonu René Lalique’a… Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy…

Językoznawstwo i językoznawcy w świetle Życia we wspomnieniach Profesor Ewy Rzetelskiej-Feleszko (Kamińskiej)

John Paul II and the Black Madonna of Jasna Góra

Lektura Lubuskich podróży ze smakiem peregrynacją dla przyjemności i intelektualną wędrówką po wiedzę (spojrzenie filologa-lingwokulturologa)

Językowy wizerunek międzywojennego świata wileńskiej kultury utrwalony w „Almanachu Literackim” z 1926 roku

Admirator „rodowitego języka”, zatroskany purysta językowy, baczny obserwator „Polaków amerykańskich”… Wokół refleksji językowych utrwalonych w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza

Marmur, morena czołowa, kamień polny, kamień reński, piaskowiec czerwony i biały, węgiel brunatny…Kamienie Zielonej Góry. Zielona Góra kamieni. Kilka lit(h)olingwistyczno-kulturologicznych uwag o kamieniach spotykanych w różnych przestrzeniach Winnego Grodu

Językowo-kulturowo-symboliczna zaduma nad północnokresowym kultem zmarłych utrwalonym w badaniach polskich uczonych różnych pokoleń

Wyróżniki dawnego męskiego stroju bielsko-hajnowskiego zwerbalizowane w dwóch etnograficznych opracowaniach popularnonaukowych

"Tu wszystko się zaczęło...". Międzywojenne Wadowice utrwalone w albumowej biografii Adama Bujaka i Michała Rożka "Wojtyła" (spojrzenie lingwokulturologa)

Dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów północno-wschodnich w świetle ustaleń językoznawstwa erudycyjnego