Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Współcześnie odróżnia się dwa typy nauk ścisłych: (1) nauki doświadczalne oraz (2) nauki dedukcyjne. Odpowiada to starożytnemu podziałowi wszystkich nauk „teoretycznych” na: (1) fizykę (w sensie najogólniejszym, czyli tzw. przyrodoznawstwo) – z jednej strony oraz (2) matematykę (i „metafizykę”) – z drugiej strony. W obu typach nauk osiągamy pewność lub co najmniej dążymy do osiągnięcia pewności (w jakimś sensie tego słowa). Odpowiednio – tzw. „pewności fizycznej” (dla której co do udowodnionych stwierdzeń dopuszcza się wyjątki) oraz tzw. „pewności absolutnej”, inaczej „nierelatywnej” (dla której wyjątków już się nie dopuszcza). Wobec ogromnego rozwoju wiedzy pojawiła się obecnie dość pilna potrzeba przemyślenia na nowo podstaw i metodologii nauk ścisłych. Szczególnie ważne wydają się być badania roli rozma- itych pojęć prawdopodobieństwa i pewności, związanych z rachunkiem prawdopodobieństwa. Badania te są szczególnie ważne nie tylko dla tworzenia podstaw, ale również dla sprecyzowania i odróżnienia od siebie metod nauk doświadczalnych i metod nauk dedukcyjnych. Obecna, część 1 pracy stanowi wprowadzenie do takich badań z punktu widzenia starożytne- go, nieco uwspółcześnionego realizmu. Autor sygnalizuje treści zasadniczych pojęć, starając się przygotować przyszłą, konkretną dyskusję dotyczącą tego tematu. Część 2 pracy uzupełnia fragmenty części 1 oraz nieco dokładniej precyzuje rolę pewności w naukach przyrodniczych.
PL
Niniejszy artykuł stanowi kontynuację części 1 pracy o tym samym tytule ogólnym, zatytułowanej szczegółowo: „Ustalenia podstawowe” (po angielsku – „The rudiments”). Większość współczesnych przyrodników cechują dwie, krańcowo różne postawy: 1. Poszukiwanie „teorii ostatecznych”, których tezy dopiero stanowiłyby naukę we właściwym sensie i których tezy nigdy nie mogłyby już być obalane i odwoływane: 2. Poszukiwanie teorii tylko na pewien czas pożytecznych, których tezy stanowiłyby naukę tylko w sensie zbioru jakichś bliżej nieokreślonych, „przybliżonych prawd” i których tezy (być może zawsze) byłyby obalane i odwoływane. Metodolodzy z rozmaitych szkół filozoficznych i ich odcieni, bezskutecznie starają się wesprzeć jedną z tych krańcowych postaw, w konsekwencji zaś – obronić nauki przyrodnicze z pozycji zwykle dawno już przegranych, bądź też – deprecjonować wartość tych nauk. Autor pracy sądzi, że owe skrajne postawy i związany z nimi zamęt spowodowany został pomieszaniem koncepcji tzw. pewności fizycznej (a więc – pewności w sensie relatywnym) z (a) pewnością w sensie absolutnym oraz ze (b) stanem częściowo racjonalnego upewnienia się (takim, jaki występuje przy wydawaniu zwykłych opinii). Ogólniej, – że został on spowodowany błędami, co do roli koncepcji związanych z rachunkiem prawdopodobieństwa. Autor pracy proponuje korekcję obu skrajnych postaw oraz stara się zestawić, doprecyzować, zharmonizować i usprawiedliwić wybrane poglądy współczesnych twórców nauk przyrodniczych i starożytnych początkodawców tychże nauk.
EN
The purpose of this paper is a brief discussion of some recent ideas, that could be useful for more intuitive and more modern teaching of calculus (i.e. mathematical analysis). I limited myself to the fundamental concepts of integrals. However my intention was to contribute to elucidations of many similar topics. In my opinion, now is the time of change of form and contents, of many routine and often boring courses.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.