Search results

1

Między różnorodnością kulturową i rozpadem tożsamości

100%

Wielecki K.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2014

|

issue 9

41-52

PL

Tekst ukazuje wybrane aspekty wielokulturowości i tożsamości we współczesności charakteryzowanej jako wielki kryzys cywilizacyjny, którego istotnymi elementami są postęp technologiczny, globalizacja, sekularyzacja i ekspansja kultury masowej. Pociąga on za sobą kryzys wszystkich wymiarów ładu społecznego, z ekonomicznym włącznie. Dopiero w tych kategoriach potrafimy zrozumieć różne fenomeny współcześności, które pozostają niejasne, gdy rozwazyć je w oderwaniu od siebie. W tym kontekście ukazany jest dylemat wielokulturowości, która jest poważną szansą, ale i wielkim zagrożeniem dla tożsamości danego człowieka. Rozważany jest tu także problem tożsamości zbiorowej i jej współczesnego kryzysu. Kwestie te ujmuje się tu z perspektywy podmiotowości człowieka i jej psychologicznych, społecznych i kulturowych aspektów, a także podmiotowości zbiorowej. Tekst zawiera też próbę reinterpretacji pojęcia wielokulturowości i tożsamości z perspektywy teorii podmiotowości i filozofii dialogu.

2

Socjologia na rozstaju dróg. Znaczenie teorii Margaret S. Archer

100%

Wielecki K.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

issue 10

47-59

PL

Autor przedstawia własną koncepcję typologii paradygmatów we współczesnej socjologii oraz interpretację zmian paradygmatycznych w jej historii. Pokazuje też znaczenie socjologii w czasach jej powstania i dzisiaj. Artykuł rozwija tezę o cywilizacyjnym kryzysie naszych czasów i zagubieniu się socjologii w tych okolicznościach. W tym kontekście teoria Margaret S. Archer może być zrozumiana jako próba stworzenia socjologii, która miast unikać problemów współczesności, odnosi się do nich i im towarzyszy. Podobnie oceniane są inne teorie zaliczane prze autora do paradygmatu dialektycznej syntezy. Jednak brytyjskiej socjolog udaje się przełamać wiele z tych barier, sprzeczności, antynomii i aporii, na jakie trafiają inne teorie. Efekt ten autor rozumie jako wynik oparcia teorii Margaret Archer na głębokiej podstawie filozoficznej i meta metodologicznej, a zwłaszcza na gruncie realizmu krytycznego, którego Archer jest zresztą współtwórcą.

3

Podmiotowość i sprawczość - z perspektywy realizmu krytycznego

100%

Wielecki K.

Edukacja Humanistyczna

|

2022

|

issue 2

15-30

PL

Perspektywa realizmu krytycznego w refleksji o człowieku (person being) wyklucza wszelkie koncepty konstruktywistyczne, subiektywistyczne, czy pomysły „czarnej dziury” mowy. Tu trzeba trzymać się rzeczywistości. Co wydaje się kwestią zasadniczą nie tylko dla filozofii i psychologii, ale również dla socjologii, co tu ma szczególne znacznie. Wydaje mi się, że kluczem jest tu stanowisko realizmu krytycznego. Wychodzę jednak od koncepcji rozdwojenia człowieka (homo duplex) Émila Durkheima, aby pokazać, jak dało się ono przezwyciężyć na gruncie realistycznej fenomenologii (Roman Ingarden, Edith Stein). Problemy, na które napotykamy jednak, gdy przyjmiemy to stanowisko wymagają, jak sądzę, perspektywy realizmu krytycznego. Znajdują one rozwiązanie - twierdzę - w koncepcji istoty ludzkiej Margaret S. Archer, niewątpliwie najwybitniejszej i najpełniejszej myśli teoretycznej w tej sprawie we współczesnej humanistyce. To doprowadza mnie do zastanowienia nad sensem pojęcia podmiotowości, które - mym zdaniem - otwiera szansę ujęcia sensu człowieczeństwa w kategoriach realistycznych, ale też uwzględniających pełnię i złożoność człowieka, jako istoty społecznej, wtrąconej w etyczność, uwikłanej w całość złożoności ludzkiej woli, ale też w wieloargumentowy porządek świata. Równocześnie istoty posiadającej potencjał pełni człowieczeństwa, który jest zadaniem, wyzwaniem raczej, niż czymś danym. Rzadko zresztą radykalnie realizowanym w rzeczywistości. Proponuję trójargumentowy wzór podmiotowości, wyprowadzający poza ważny, ale nie jedyny wymiar podmiotowości, jakim jest sprawczość (agency). Wzór ten prowadzi nas - mam nadzieję - do zastanowienia się nad istotą człowieczeństwa, która - mym zdaniem - wyraża się w idei podmiotowości, rozumianej przez mnie znacznie szerzej niż działanie podmiotowe. Uważam też, że takie ujęcie podmiotowości może być szczególnie przydatne w czasach kryzysu cywilizacyjnego, jaki - jak przypuszczam - trwa już od kilku dziesięcioleci.

EN

The perspective of critical realism in the reflection on person being excludes all constructivist and subjectivist concepts or ideas of a "black hole" of speech. It seems to me that the key to this is the position of critical realism. However, I am starting from Émil Durkheim's homo duplex concept to show how it could be overcome on the basis of realistic phenomenology (Roman Ingarden, Edith Stein). But the problems we encounter when adopting this position, I believe, require a perspective of critical realism. They find a solution - I say - in the concept of a human being by Margaret S. Archer, undoubtedly the most outstanding and complete theoretical thought on this matter in contemporary humanities. This leads me to reflect on the sense of the concept of subjectivity, which - in my opinion - opens up an opportunity to grasp the meaning of humanity in realistic terms, but also taking into account the fullness and complexity of man as a social being, "thrown into ethics". I propose a threeargument model of subjectivity, leading beyond the important, but not the only dimension of subjectivity, which is agency.

4

Krótki wykład o podmiotowości

100%

Wielecki K.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2014

|

issue 3(29)

86-95

PL

Koncept podmiotowości może być pomocny w refleksji na temat statusu ontycznego człowieka i zbiorowości ludzkiej, a także relacji między ludźmi i społecznościami, znaczenia w nich człowieka. Koncept taki może i powinien być także początkiem refleksji o społeczeństwie, państwie, polityce oraz człowieku, zdrowiu psychicznym, tożsamości. Artykuł zawiera szkic propozycji teorii podmiotowości w czasach kryzysu cywilizacyjnego, kiedy w płynnej rzeczywistości gubią się często człowiek i wartości.

EN

The concept of subjectivity can help in the reflection on the ontological status of the human being and his or her community, and on the relations between people and communities, as well as the importance of a human being within the communities. This concept can and should be the outset of a reflection on society, the state, politics, humanity, mental health, and identity. This paper drafts a theory of subjectivity at a time of the contemporary civilizational crisis, when humans and values often get lost in the liquid reality.

5

Nadzieja, troska i horyzonty odniesienia – przyczynek do konceptu podmiotowości

100%

Wielecki K.

Świat i Słowo

|

2016

|

vol. 14

|

issue (1) 26

91-107

EN

The starting point is the analysis of the concept of culture and civilization. They lead to an outline of the civilizational crisis’s and social order’s theory, as an actual living environment of modern people. Parallel I develop important topic of the theory of subjectivity, with a special focus the concept of horizons of reference. This allows for reflection on the situation of the human subject in the difficult conditions of the civilizational crisis. Especially I move the topic decay horizons of reference in the modern world. I introduce the notion of concern, referring mainly to the of Margaret S. Archer’s and Martin Heidegger’s theory. Referring to them, I develop the concept of a specific type of concerns - resulting from deprivation needs of the sense and significance of contemporary person. Analysis of the con- cept of horror and fear leads to the question of despair, which in turn is a reference point to look at the problem of hope.

Refine search results

2 Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

1 Edukacja Humanistyczna

1 Zarządzanie Publiczne / Public Governance

1 Świat i Słowo

5 Wielecki K.

1 2022

1 2016

1 2015

2 2014

Między różnorodnością kulturową i rozpadem tożsamości

Socjologia na rozstaju dróg. Znaczenie teorii Margaret S. Archer

Podmiotowość i sprawczość - z perspektywy realizmu krytycznego

Krótki wykład o podmiotowości

Nadzieja, troska i horyzonty odniesienia – przyczynek do konceptu podmiotowości