Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

Да праблемы вызначэння дзейніка і выказніка ў сказах з марфалагічна раўназначнымі складнікамі граматычнай асновы

100%

Varanovich V.

Acta Albaruthenica

2024

issue 1

309-329

Przedmiotem badań jest problem ustalenia podmiotu i orzeczenia wyrażonych przez gramatycznie niezależne formy: rzeczownik w mianowniku lub rzeczownik oraz bezokolicznik w zdaniu dwuczęściowym z łącznikiem zerowym. Aktualność tematu badawczego polega na tym, że różne źródła opisujące składnię w ramach tradycyjnej teorii części zdania, takie jak gramatyki akademickie, podręczniki uniwersyteckie, artykuły naukowe i naukowo-metodyczne, w ciągu ostatnich kilku dekad proponowały i nadal proponują różne sposoby wyróżnienia podmiotu i orzeczenia w zdaniach określonego typu, które wpływają na odmienne rezultaty rozbioru wielu zdań, co powoduje problemy w nauczaniu składni. Celem badania było nakreślenie ogólnego podejścia jako optymalnego w ramach powyższego problemu wraz z oznaczeniem konkretnych rozwiązań jako najbardziej racjonalnych dla zdań o odrębnych cechach w ich strukturze. W związku z tym artykuł ujawnia zalety i słabe strony dwóch najczęstszych sposobów wyodrębniania podmiotu i predykatu w białorutenistyce i rusycystyce w zdaniach określonego typu oraz odpowiadających im metodyk. W rezultacie uzasadnia się celowość wyboru kompleksowego podejścia w ustaleniu podmiotu i orzeczenia, które uwzględnia nie poszczególne aspekty zdania, lecz wszystkie razem, w tym komunikacyjny, wpływający na znaczenie zdania i jego aktualne rozczłonkowanie. Punktem kulminacyjnym artykułu jest uzasadnienie tezy, że formuła transformacji gramatycznej zdania Х з’яўляецца Y-ам (‘X jest Y-iem’) nie może służyć jako uniwersalny i jedyny sposób wyróżnienia podmiotu i orzeczenia w zdaniu.

Прадметам даследавання з’яўляецца праблема вызначэння дзейніка і выказніка, выражаных граматычна незалежнымі формамі: назоўнікамі ў назоўным склоне або назоўнікам і інфінітывам, – у двухсастаўным сказе з нулявой звязкай. Актуальнасць тэмы даследавання палягае на тым, што ў розных крыніцах, якія апісваюць сінтаксіс у межах традыцыйнага вучэння пра члены сказа: акадэмічных граматыках, універсітэцкіх дапаможніках, навуковых і навукова-метадычных артыкулах, – на працягу апошніх некалькіх дзесяцігоддзяў і да гэтага часу прапануюцца розныя падыходы да вызначэння дзейніка і выказніка ў сказах названага тыпу, якія абумоўліваюць супрацьлеглыя рашэнні пры аналізе многіх сказаў, што, акрамя іншага, выклікае праблемы ў навучальным працэсе пры выкладанні сінтаксісу. Мэтай даследавання было акрэсліць аптымальны агульны падыход у межах названай праблемы разам з адзначэннем прыватных рашэнняў як найбольш мэтазгодных для сказаў з паасобнымі асаблівасцямі ў сваёй структуры. У сувязі з гэтым у артыкуле выяўляюцца вартасці і недахопы двух найбольш распаўсюджаных у беларусістыцы і русістыцы падыходаў да вызначэння дзейніка і выказніка, а таксама адпаведных ім методык. У высновах абгрунтоўваецца мэтазгоднасць абрання комплекснага падыходу ў справе вызначэння дзейніка і выказніка, пры якім бяруцца пад увагу не паасобныя аспекты сказа, а ўсе разам, у тым ліку камунікацыйны, які абумоўлівае асаблівасці семантыкі сказа, звязаныя з яго актуальным падзелам. Адметнасцю артыкула з’яўляецца абгрунтаванне таго, што апора на формулу граматычнай трансфармацыі сказа “Х з’яўляецца Y-ам” не можа выступаць як універсальны і абавязковы спосаб вызначэння дзейніка і выказніка ў сказе.

The subject of the study is the problem of determining the subject and the predicate which are expressed grammatically in independent forms: as a noun in the nominative case or as a noun and an infinitive, in a two-part sentence with a zero link-verb. The relevance of the research topic lies in the fact that over the past few decades and up to this day, various sources describing syntax within the framework of the traditional doctrine of sentence members, such as academic grammars, university manuals, scientific and scientific-methodological articles, offer different approaches to determining the subject and the predicate in a sentence of this type. These approaches lead to opposite decisions when analyzing many sentences. And besides it also causes problems in the educational process when teaching syntax. The purpose of the study was to determine the optimal general approach for the mentioned problem, as well as to identify speciꢗic solutions as the most appropriate for sentences with separate features in their structure. Due to this reason, the article reveals advantages and disadvantages of the two most common approaches in Belarusian and Russian studies to determining the subject and the predicate in sentences of this type and their corresponding methods. As a result, the expediency of choosing an integrated approach in determining the subject and the predicate is substantiated. Not only the separate aspects of the sentence are taked into account, but everything as a whole, including the communicative aspect which determines the semantic features of a sentence associated with its actual division. The highlight of the article is the substantiation that relying on the formula of grammatical transformation of the sentence Х з’яўляецца Y-ам ‘X is Y’ cannot act as a universal and mandatory way of determining the subject and the predicate in a sentence.

Refine search results

1 Acta Albaruthenica

1 Varanovich V.

1 2024

Search results

Да праблемы вызначэння дзейніка і выказніка ў сказах з марфалагічна раўназначнымі складнікамі граматычнай асновы