Search results

1

Kilka uwag do książki Roberta Litwińskiego pt. Kordian Józef Zamorski „granatowy” generał

100%

Sztama P.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2019

|

vol. XX (LXXI)

|

issue 2 (268)

200-207

2

Some remarks on Robert Litwiński’s book Kordian Józef Zamorski – the „blue” general

100%

Sztama P.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2019

|

vol. XX (LXXI)

|

issue 2 (268)

207-214

3

Portret zbiorowy funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa w Polsce odpowiedzialnych za porwanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki (do 1984 roku)

100%

Sztama P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

295-328

EN

The study aims to introduce the reader to a collective biographical outline of the life of four officers of the Security Service of the Polish People’s Republic who were sentenced to imprisonment by the court in 1985 for the murder of the chaplain of the Warsaw-based Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”, Father Jerzy Popiełuszko. The murder became one of the most notorious crimes committed by officers of the communist political police in Poland during the Polish People’s Republic. Although a great number of studies have been written about the murder itself, both academic and popular science or journalistic, Polish historiography lacks publications showing who the people responsible for the offence were. The article presents the life paths of Waldemar Chmielewski, Leszek Pękala, Adam Pietruszka and Grzegorz Piotrowski from their birth until October 1984, when they either committed or inspired the murder of Father Popiełuszko. The text analyses many elements of these officers’ lives.

PL

Opracowanie ma przybliżyć czytelnikowi zbiorowy zarys biograficzny czterech funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL, którzy w 1985 r. zostali skazani przez sąd na kary pozbawienia wolności za zamordowanie kapelana warszawskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” ks. Jerzego Popiełuszki. Morderstwo to stało się jedną z najgłośniejszych zbrodni, dokonanych przez oficerów komunistycznej policji politycznej w Polsce w okresie istnienia PRL. Choć na temat samego mordu powstało bardzo wiele opracowań, zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych czy publicystycznych, to w polskiej historiografii brakuje publikacji pokazujących, kim byli ludzie odpowiedzialni za dokonanie tego czynu. Artykuł przedstawia drogę życiową Waldemara Chmielewskiego, Leszka Pękali, Adama Pietruszki i Grzegorza Piotrowskiego od momentu ich narodzin do października 1984 r., kiedy to dopuścili się mordu na ks. Popiełuszce bądź byli jego inspiratorami. W tekście poddano analizie wiele elementów życia funkcjonariuszy.

4

Podpułkownik Józef Kratko w przedwojennym ruchu komunistycznym, wojsku i Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej (1914–1945)

100%

Sztama P.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2023

|

vol. XXIV (LXXV)

|

issue 1(283)

164-199

EN

Józef Kratko was born in 1914 to working-class Jewish parents. At a young age he became involved with the communist movement and was an activist in several youth organizations, including the Communist Youth Union of Western Ukraine. After graduating from high school, he left for Warsaw where he studied for a year at the State Music Conservatory. During this period, he became an active member of the Communist Party of Poland and was imprisoned several times by the authorities for conducting illegal activities. At the outbreak of World War II Kratko took part in the Polish campaign, after which he fl ed to the Soviet Union where he worked predominantly as a music teacher. After the Germans attacked the Soviet Union in 1941 Kratko was sent by the Comintern to serve with the so-called Władysław Anders’ Army, where he was supposed to conduct agitation activities. He left this unit in 1943 and enlisted in the 1st Tadeusz Kosciuszko Infantry Division that was created by the communists. His role involved serving in various units, e.g. the Polish Independent Special Battalion. In 1944, he parachuted into occupied Poland and joined the „Jeszcze Polska nie zginęła” Organization as a political and educational offi cer. Aft er the Red Army took over eastern Poland, Kratko was hired to work at the Headquarters of the Citizens’ Militia.

DE

Józef Kratko wurde 1914 in einer jüdischen Arbeiterfamilie geboren. Schon in jungen Jahren engagierte er sich in der kommunistischen Bewegung und war Aktivist in mehreren Jugendorganisationen, darunter dem Kommunistischen Jugendverband der Westukraine. Nach dem Abitur ging er nach Warschau, wo er ein Jahr lang am Staatlichen Musikkonservatorium studierte. Zur gleichen Zeit wurde er in der Kommunistischen Partei Polens aktiv. Wegen seiner illegalen Aktivitäten in der Zweiten Polnischen Republik wurde er mehrmals von der Polizei verhaft et. Nach dem Ausbruch des Zweiten Weltkriegs nahm Kratko am Polenfeldzug teil und ging anschließend in die UdSSR. Dort war er bis 1942 u. a. als Musiklehrer tätig. Nach dem deutschen Angriff auf die UdSSR wurde er von der Komintern in die so genannte Władysław-Anders-Armee geschickt, wo er agitatorische Aktivitäten durchführen sollte. Schließlich verließ er diese Armee und trat 1943 in die von Kommunisten aufgestellten 1. Tadeusz-Kościuszko-Infanteriedivision ein. Dort diente er in verschiedenen Einheiten, darunter in der Polnischen Unabhängigen Spezialbataillon. Im Jahr 1944 wurde er in das besetzte Polen abkommandiert und schloss sich der Gruppierung „Jeszcze Polska nie zginęła” als politisch-pädagogischer Offi zier an. Nach der Einnahme Ostpolens durch die Einheiten der Roten Armee wurde Kratko in das Hauptquartier der Bürgermiliz übernommen.

PL

Józef Kratko urodził się w 1914 r., w robotniczej rodzinie żydowskiej. W młodym wieku związał się z ruchem komunistycznym, był działaczem kilku młodzieżowych organizacji, m.in. Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Ukrainy. Po uzyskaniu matury wyjechał do Warszawy, gdzie przez rok kształcił się w Państwowym Konserwatorium Muzycznym. Jednocześnie rozpoczął działalność w Komunistycznej Partii Polski. Za swoją nielegalną w II Rzeczypospolitej aktywność był kilkakrotnie zatrzymywany przez policję. Po wybuchu II wojny światowej Kratko wziął udział w kampanii polskiej, a następnie wyjechał do ZSRS. Tam do 1942 r. był m.in. nauczycielem muzyki. Po ataku Niemiec na ZSRS został przez Komintern skierowany do tzw. Armii Władysława Andersa, gdzie miał prowadzić działalność agitacyjną. Ostatecznie z wojska tego odszedł i w 1943 r. zaciągnął się do tworzonej przez komunistów 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Tam służył w różnych oddziałach, np. w Polskim Samodzielnym Batalionie Specjalnym. W 1944 r. został zrzucony na obszar okupowanej Polski i dołączył jako ofi cer polityczno-wychowawczy do Zgrupowania „Jeszcze Polska nie zginęła”. Po opanowaniu wschodniej Polski przez oddziały Armii Czerwonej Kratko został przyjęty do pracy w Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej.

5

Życie i działalność Floriana Siwickiego w latach 1925–1968

100%

Sztama P.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 1 (279)

167-202

EN

Florian Siwicki was born in the Polish Eastern Borderlands and was the son of a Polish professional non-commissioned officer who served in the army of the Second Polish Republic. After the outbreak of World War II, the Siwicki family was deported deep into the USSR, where they survived several difficult years. The article traces the life of Florian Siwicki from the moment of his birth, through the period of the Second Polish Republic and World War II, and concludes in 1968 when he became the commander of the 2nd Polish Army. Siwicki was initially enlisted as a soldier by the soviets in 1942, he then became an officer of the so-called Polish People’s Army. He gradually climbed through the ranks, serving initially during the Stalinist period and later under the leadership of Władysław Gomułka, during which time he held various positions. In 1968, he became the commander of the 2nd Polish Army, which he led during the invasion of Czechoslovakia by Warsaw Pact forces.

DE

Florian Siwicki wurde in den ehemaligen polnischen Ostgebieten geboren und war der Sohn eines polnischen Unteroffiziers, der in der Armee der Zweiten Polnischen Republik diente. Nach Ausbruch des Zweiten Weltkriegs wurde die Familie Siwickis tief ins Landesinnere der UdSSR deportiert, wo sie mehrere schwierige Jahre überlebte. Der Artikel thematisiert das Leben Florian Siwickis von seiner Geburt an über die Zeit der Zweiten Polnischen Republik und des Zweiten Weltkriegs sowie nach dessen Ende bis 1968. In dieser Zeit wurde Siwicki Soldat und dann Offizier in der sogenannten Polnischen Volksarmee und stieg nach und nach die Karriereleiter des Militärs hinauf, zunächst während der stalinistischen Zeit und dann während der Herrschaft von Władysław Gomułka. In dieser Zeit hatte er verschiedene Positionen inne. Im Jahr 1968 wurde er Kommandeur des 2. Armee der Polnischen Armee, die er während des Einmarsches der Truppen des Warschauer Paktes in die Tschechoslowakei befehligte.

PL

Florian Siwicki urodził się na polskich Kresach Wschodnich i był synem polskiego podoficera zawodowego, który służył w Wojsku Polskim II RP. Po wybuchu II wojny światowej rodzina Siwickiego została wywieziona w głąb ZSRS, gdzie przeżyła kilka trudnych lat. Artykuł pokazuje losy Floriana Siwickiego od momentu narodzin, poprzez okres II RP i II wojny światowej, a także już po jej zakończeniu, aż do roku 1968. W tamtym czasie Siwicki został żołnierzem, a potem oficerem tzw. ludowego Wojska Polskiego i piął się stopniowo po szczeblach wojskowej kariery, najpierw w okresie stalinowskim a potem w okresie rządów Władysława Gomułki. Wówczas piastował różne stanowiska. W 1968 r. został dowódcą 2 Armii Wojska Polskiego, którą dowodził podczas inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.

6

"Rok pierwszy". Struktura oraz kadra kierownicza pionu śledczego centrali Resortu/ Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (sierpień 1944 – wrzesień 1945 r.)

100%

Sztama P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2021

|

issue 19

498-524

EN

The study aims to introduce the reader to the history of the structure of one of the most important units of the communist repressive apparatus in Poland, i.e. the Investigative Department, during the first period of its existence, i.e. from August 1944 to September 1945. At that time, the Department was initially a tiny section responsible for conducting preliminary investigations. In the following months of its existence, however, it was gradually expanded by the management of the Ministry of Public Security. The article shows how the structural changes were carried out, what they resulted from and what effect they had. Moreover, in the second part, the article presents the profiles of all heads of the investigative unit of the central security apparatus. It so happened that five officers headed the investigative unit over the short initial timespan of its existence. The last of them, i.e. Józef Różański, took over the leadership of this unit in the summer of 1945 and held this position for almost a decade, nearly to the end of the existence of the Investigation Department of the Security Ministry Headquarters. In the initial part of the study, individual biographies of these functionaries officers are outlined, and then their collective portrait is presented.

PL

Opracowanie ma przybliżyć Czytelnikowi historię struktury pionu śledczego, czyli jednej z najważniejszych komórek komunistycznego aparatu represji w Polsce w pierwszym okresie jego istnienia, tj. od sierpnia 1944 do września 1945 r. W tamtym czasie pion ten był początkowo maleńką sekcją, która miała odpowiadać za prowadzenie postępowań przygotowawczych. W kolejnych miesiącach istnienia był jednak stopniowo rozbudowywany przez kierownictwo Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Artykuł pokazuje, w jaki sposób były przeprowadzane poszczególne zmiany strukturalne, z czego one wynikały i jaki przyniosły efekt. Ponadto w drugiej części artykuł przybliża sylwetki wszystkich szefów komórki śledczej centrali aparatu bezpieczeństwa. Tak się bowiem złożyło, że jednostką śledczą w pierwszym okresie jej istnienia kierowało aż pięciu funkcjonariuszy. Ostatni z nich, Józef Różański, przejął szefostwo tego pionu latem 1945 r. i funkcję tę sprawował przez blisko dekadę, niemal do końca działalności tej komórki w centrali resortu. W pierwszej kolejności zostały zarysowane pojedyncze biogramy tych funkcjonariuszy, a następnie przedstawiono ich portret zbiorowy.

Refine search results

4 Przegląd Historyczno-Wojskowy

2 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

6 Sztama P.

1 2023

2 2022

1 2021

2 2019

Kilka uwag do książki Roberta Litwińskiego pt. Kordian Józef Zamorski „granatowy” generał

Some remarks on Robert Litwiński’s book Kordian Józef Zamorski – the „blue” general

Portret zbiorowy funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa w Polsce odpowiedzialnych za porwanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki (do 1984 roku)

Podpułkownik Józef Kratko w przedwojennym ruchu komunistycznym, wojsku i Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej (1914–1945)

Życie i działalność Floriana Siwickiego w latach 1925–1968

"Rok pierwszy". Struktura oraz kadra kierownicza pionu śledczego centrali Resortu/ Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (sierpień 1944 – wrzesień 1945 r.)