Search results

1

Architektura w okresie postkolonialnym

100%

Žilka T.

Porównania

|

2015

|

vol. 17

77-90

EN

In the period of totalitarianism in Central Europe many important architectural monuments were demolished. This trend continues in the post-colonial era, although due to other causes. In Slovakia individuals access the sights very easily, but as their relationship to the artistic value is nonexistent, the architectural heritage is frequently destroyed though it used to have different important functions. This is particularly visible on the examples of the bath house Machnáč (1932) and the pool “Green frog” – Zelená žaba (1937). Maison Machnáč was designed by the architect Jaromir Krejcar from Prague, whereas Green frog by Bohuslav Fuchs, the architect from Brno. Poll Green frog with its unique-ness and artistic level goes beyond Slovakia. Nonetheless, the current owner does not want to restore it to its original condition.

PL

W Europie Środkowej w czasie totalitaryzmu rozebrano wiele ważnych zabytków architektonicznych. Tendencja ta utrzymuje się także w epoce postkolonialnej, choć przyczyny takiego postępowania są zupełnie inne. Na Słowacji nie ma problemu z dostępem do zabytków, jednak wiele osób nie przywiązuje wagi do ich wartości artystycznej. Dziedzictwo architektoniczne jest więc nierzadko bezmyślnie niszczone, mimo że wcześniej pełniło różnorodne, istotne funkcje. Szczególnie widoczne jest to na przykładzie domu uzdrowiskowego Machnáč (1932) i basenu „Zielona żaba” – „Zelená žaba” (1937). Maison Machnáč zaprojektował architekt Jaromír Krejcar z Pragi, a „Zieloną żabę” architekt z Brna – Bohuslav Fuchs. Projekt „Zielonej żaby”, przez wzgląd na poziom artystycznej niepowtarzalności i oryginalności, ma wartość ponadnarodową, co jednak nie skłania obecnego właściciela do przywrócenia obiektowi jego pierwotnego stanu.

2

Násilná smrť v postkoloniálnej próze

100%

Žilka T.

Slavica Wratislaviensia

|

2019

|

vol. 168

337-348

EN

Violent death in postcolonial prose In the years 1953–1960 Rudolf Dobiáš was imprisoned for his anti-state activities for 7 years, most of which he spent in uranium mines in Jáchymov. Both his non-fiction and prosaic work are based on his personal experience and they also concern the executions of young people. He described in detail the sentencing of three graduates of a grammar school in Trenčín, who were given the death penalty and were executed in February 1951. At the Higher Military Court in Trenčín he discovered the writings of a lieutenant of the Czechoslovak People’s Army, Tomáš Chovan. He was sentenced by the State Court in Bratislava to the death penalty for treason and spying. He was executed in November 1951 at the age of 25. His farewell to his family is presented in the story Younger Brother (Mladší brat), which is one of the best works of Dobiáš. Ľuboš Jurík also wrote a biographical novel entitled The Death of a Minister (Smrť ministra). It is about the Slovak communist politician Vladimír Clementis (1902–1952), who was the Minister of Foreign Affairs in the years 1948–1950. Clementis was imprisoned in 1951 to face a fabricated accusation. He was given the death penalty too. Jurík’s novel is composed of an interview with a fictive figure — the advocate. Just before the execution, he talks to him about the whole life of the politician Clementis. In the spirit of Stalinism, it was his ex-party colleagues and friends who were behind the execution. Jurík wrote a book about Alexander Dubček as well, entitled A Year Longer Than a Century (Rok dlhší ako storočie), in which he asks whether the end of the symbol of Prague Spring was violent or not. There is evidence that it could have been so.

PL

Gwałtowna śmierć w postkolonialnej prozie Rudolf Dobiáš, skazany za działalność antypaństwową, lata 1953–1960 spędził w więzieniu, z czego większą część w kopalniach uranu w Jáchymowie. Swoje doświadczenia opisuje we wspomnieniach, a także w tekstach prozatorskich, w których pojawia się motyw egzekucji młodych ludzi. Dobiáš szczegółowo opisał skazanie na śmierć trzech absolwentów gimnazjum w Trenczynie i ich egzekucję w lutym 1951 roku. W Wyższym Sądzie Wojskowym w Trenczynie pojawiły się również akta porucznika Czechosłowackiej Armii Ludowej Tomáša Chovana, którego sąd w Bratysławie skazał na karę śmierci za zdradę państwa i szpiegostwo. W listopadzie 1951 roku w wieku 25 lat Chovan został stracony. Dobiáš opisał pożegnanie porucznika z rodziną przed śmiercią w opowiadaniu Młodszy brat (Mladší brat), które można zaliczyć do jego najlepszych utworów. Z kolei Ľuboš Jurík jest autorem biograficznej powieści pod tytułem Śmierć ministra (Smrť ministra) o słowackim komunistycznym polityku Vladimirze Clementisie (1902–1952), który w latach 1948–1950 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych Czechosłowacji. Clementis w 1951 roku został uwięziony i podczas procesu pokazowego skazany na karę śmierci. Autor skonstruował powieść w sposób następujący: adwokat jako postać fikcyjna rozmawia z Clementisem tuż przed egzekucją i podczas tej rozmowy czytelnik poznaje całe życie słowackiego polityka. Co typowe dla czasów stalinizmu, duży udział w skazaniu polityka na śmierć mieli jego partyjni towarzysze i przyjaciele. Jurík opublikował również książkę o Aleksandrze Dubčeku Rok dłuższy niż wiek (Rok dlhší ako storočie), w której pojawia się pytanie, czy śmierć Dubčeka — symbolu praskiej wiosny — też mogła być spowodowana przez osoby trzecie, ponieważ istnieją na to pewne dowody.

3

PAVOL STRAUSS – A GENIUS OUTSIDER

100%

Žilka T.

Porównania

|

2018

|

vol. 23

|

issue 2

227-237

PL

Celem artykułu jest przedstawienie Pavola Straussa jako człowieka i pisarza, który był sercem i duszą z Europy Środkowej. Miał silne związki lokalne w sensie przestrzennym i czasowym. Po pierwsze, był prześladowanym Żydem po czym dokonał konwersji na katolicyzm. W czasach stalinowskich był uznawany za obywatela drugiej kategorii i błędnie nazywany klero-faszystą, a w rzeczywistości był wierzącym katolikiem. Był aktywny literacko w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku, w których to czasach opublikował dwa tomiki wierszy w języku niemieckim. Jego wiersze po niemiecku miały wpływ na awangardę, z którą miał styczność w Pradze. Ta społeczność literacka określała Straussa jako eksperyment literacki. W związku z Pragą przychodzą na myśl również Franz Kafka, Franz Werfel i oczywiście Reiner Maria Rilke. Z punktu widzenia literatury eseje literackie Pavola Straussa osiągnęły szczyt wraz z innymi popularnymi twórcami (R. Musil, K. Kraus, H. Broch). Przez 82 lata swojego życia Pavol Strauss wyleczył wielu pacjentów i pozostawił rzadkie książki o wyjątkowym przesłaniu filozoficznym.

EN

The aim of this paper regarding Pavol Strauss‘ Literary Work in the Central European Context is to introduce Pavol Strauss as a man and a writer, who was with his heart and soul a Central European. He had a strong bound to this territory spatially and temporally. At first, he was chased as a Jew, later on in the age of 30 he converted into Catholic. During the period of Stalinism, they considered him a second-class citizen, and he was wrongly called the clero-fascists however he was a believing Catholic. He was literally active in the second half of the 1930s, when he published two poetic collections in German. His poems in German were influenced by avant-garde which he became in touch with in Prague – its literary atmosphere defined Pavol Strauss’ literary experiments and further orientation. When speaking of Prague, also think of Franz Kafka, Franz Werfel and, of course, Reiner Maria Rilke. From the literary point of view, Pavol Strauss with his literary essays reached the highest level along with famous authors (R. Musil, K. Kraus, H. Broch). For his 82 years long life, Pavol Strauss cured many patients and left rare books of a unique philosophical dimension.

Refine search results

2 Porównania

1 Slavica Wratislaviensia

3 Žilka T.

1 2019

1 2018

1 2015

Architektura w okresie postkolonialnym

Násilná smrť v postkoloniálnej próze

PAVOL STRAUSS – A GENIUS OUTSIDER