Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ostatnia pierwszą, czyli o ambonie łodziowej z kościoła pw. św. św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie

100%
Czyż A. S.
Biuletyn Historii Sztuki
|
2021
|
vol. 83
|
issue 3
617-644
EN
The ship pulpit from the Church of SS Peter and Paul in Antakalnis in Vilnius is regarded in the literature on the subject as a woodcarving project executed in 1803 by Giovanni Boretti and Niccolo Piano, who were supposed to have been brought specially from Milan to renovate the church and furnish it. Meanwhile, they were both simple masons who arrived in Vilnius in the late 18th century, and Piano died in 1802. Formally, the pulpit features show that it was executed in the 1720s after the design of Pietro Perti, co-author of the excellent stucco décor of the Antakalnis church. The actual executors were local woodcarvers already after the death of the stuccoist in 1714. The initiator of the works was the Antakalnis Provost Piotr Procewicz, doctor of philosophy and an appreciated preacher, who in 1737 took over the congregation of the Corpus Christi. The fact that the pulpit is earlier is confirmed by the inventory of the Antakalnis Church of SS Peter and Paul from 1766. The shape of the pulpit of the navis Ecclesiae type stemming from ecclesiological content fits in with the ideological programme of the church dedicated to Saints Peter and Paul. It is also particularly connected with the Order of Canons Regular of the Lateran who, as was assumed, came from the community of Apostles called by Christ. The second ship pulpit in the Polish-Lithuanian Commonwealth, actually quite faithfully replicating the Vilnius one, was created for the Church of Canons Regular of Corpus Christi in Kazimierz (1740-1745). This one, too, was raised as commissioned by Piotr Procewicz. The pulpit from Vilnius was created at the time when the navis Ecclesiae type pulpits were built throughout Europe.
PL
Łodziowa ambona z kościoła pw. św. św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie uchodzi w literaturze przedmiotu za realizację snycerską wykonaną w 1803 r. przez Giovanniego Borettiego i Niccola Piano, którzy mieli być specjalnie sprowadzeni z Mediolanu do remontu świątyni i jej dekoracji. Tymczasem obaj byli zwykłymi muratorami przybyłymi do Wilna jeszcze u schyłku XVIII w., Piano zmarł w 1802 r. Formalne cechy ambony wskazują natomiast, że została ona wykonana w latach 20. XVIII w. najpewniej według projektu Pietra Pertiego, współtwórcy znakomitego wystroju sztukatorskiego kościoła na Antokolu. Stało się to już po jego śmierci w 1714 r., a inicjatorem prac był prepozyt antokolski Piotr Procewicz, doktor filozofii i uznany kaznodzieja, który w 1737 r. objął prepozyturę kongregacji Bożego Ciała. Do świątyni kanoników regularnych laterańskich na Kazimierzu w latach 1740–1745 sprawił ambonę łodziową, wzorując ją na tej wystawionej w Wilnie. 
2
Publication available in full text mode
Content available

Pomiędzy tradycją zakonu a tradycją rodu – treści ideowe fasady kościoła Benedyktynek pw. św. Katarzyny w Wilnie

100%
Czyż A. S.
Artifex Novus
|
2019
|
issue 3
58-75
EN
The Benedictines, who had been brought to Vilnius between 1616 and 1618, formed a small and modest community. Thanks to the generous legacy of Feliks Jan Pac, in 1692 their situation changed as they could erect a brick church, which was then consecrated in 1703. The generosity of the Lithuanian chamberlain was not a coincidence; his two daughters, Sybilla and Anna, the only offspring he left, had joined the Benedictine Sisters in Vilnius. Sybilla (Magdalena) Pac, who became an abbess in 1704, was particularly important for the history of the monastery. Not only did she renew the community life, but she also became one of the most important personalities of the then Vilnius. After the fire in 1737 Sybilla Pac vigorously started rebuilding the monastery and the church, which was completed by her successor, Joanna Rejtan. The facade which was then erected after Johann Christoph Glaubitz’s design was adorned with stucco and metal decorations with a perfectly devised ideological programme which referred to the tradition of the order and to the one of the Pac family. The facade presented ideals connected with the Benedictine life, which placed them among the hints of having to fight at the level of spirit and body, incorporating among the military symbols also the need to fight the enemies of the Church and the state, and the typical for the Benedictine spirituality piety connected with the Caravaca cross and the Divine Providence. At the same time, it reminded of the Benedictine vocations comparing nuns to lilies. This comparison, due to the presence of the Gozdawa coat-of-arms (double lilie) and the common nickname of the Pac family in the 17th and 18th cc. “the Liliats”, could also apply to their lineage, including the abbess Sybilla and her services to the monastery. Exposing founders in such an emphatic way was not only the will to immortalise them, but was also, together with the entire architectural and artistic decor of the church, connected with the need to counterbalance the new and dynamically developing Visitation Monastery in Vilnius. At the same time, the nature of the facade decoration of the Church of St. Catherine is in line with other foundations of the Pac family: St Theresa’s Church and the St Peter and St Paul Church, and was the last significant artistic initiative of the family in thecapital of the Grand Duchy of Lithuania
PL
Sprowadzone do Wilna między 1616 a 1618 r. benedyktynki utworzyły niewielką i skromnie uposażoną wspólnotę. Ich sytuacja zmieniła się w 1692 r., kiedy to dzięki bogatym zapisom Feliksa Jana Paca mogły wystawić murowany kościół konsekrowany w 1703 r. Hojność podkomorzego litewskiego nie była przypadkowa, bowiem do wileńskich benedyktynek wstąpiły jego córki Sybilla i Anna, jedyne potomstwo jakie po sobie pozostawił. Z nich szczególne znaczenie dla dziejów klasztoru miała Sybilla (Magdalena) Pacówna, która w 1704 r. została wybrana ksienią. Nie tylko odnowiła ona życie wspólnoty, ale stała się również jedną z najważniejszych postaci ówczesnego Wilna. Po pożarze w 1737 r. Sybilla Pacówna energicznie przystąpiła do odbudowy klasztoru i kościoła, którą kończyła już jej następczyni Joanna Rejtanówna. Wzniesioną wówczas według projektu Jana Krzysztofa Glaubitza fasadę ozdobiono stiukowo-metalową dekoracją o indywidualnie zaplanowanym programie ideowym odwołującym się i do tradycji zakonnej i rodowej – pacowskiej. W fasadzie wyeksponowano ideały związane z życiem benedyktyńskim sytuując je wśród aluzji o konieczności walki na płaszczyźnie ducha i ciała, włączając w militarną symbolikę także konieczność walki z wrogami Kościoła i ojczyzny oraz charakterystyczną dla duchowości benedyktyńskiej pobożność związaną z krzyżem w typie karawaka oraz z Opatrznością Bożą. Jednocześnie przypominano o bogactwie powołań w klasztorze benedyktynek wileńskich przyrównując mniszki do lilii. Porównanie to dzięki obecności w fasadzie herbu Gozdawa (podwójna lilia) oraz powszechnego w XVII i XVIII w. zwyczaju określania Paców „Liliatami” można było odnosić także do ich rodu, w tym do zasłużonej dla klasztoru ksieni Sybilli. Tak mocne wyeksponowanie fundatorów było nie tylko chęcią upamiętnia darczyńców, ale wraz z całym architektonicznym i plastycznym wystrojem świątyni wiązało się z koniecznością stworzenia przeciwwagi dla nowego i prężnie rozwijającego się pod patronatem elity litewskiej klasztoru Wizytek w Wilnie. Przy tym charakter dekoracji fasady kościoła pw. św. Katarzyny wpisuje się w inne fundacje Paców: kościół pw. św. Teresy i kościół pw. śś. Piotra i Pawła będąc ostatnią ważną inicjatywą artystyczną rodu w stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego.
3
Publication available in full text mode
Content available

O paryskim pomniku serca Jana Kazimierza – recenzja książki Pawła Migasiewicza

100%
Czyż A. S.
Artifex Novus
|
2019
|
issue 3
168-171
EN
Review of Piotr Migasiewicz’s book: Nagrobek serca Jana Kazimierza w kościele Saint-Germain-des-Prés w Paryżu. Aeternae memoriae Regis Orthodoxi, Warszawa 2019 (The Jan Kazimierz heart tombstone in Saint-Germain-des-Prés church in Paris. Aeternae memoriae Regis Orthodoxi, Warsaw 2019; Studies and Matherials series, ed. K. Guttmejer, pp. 168, ill. 86, appx. 11, abstract in French and English, index, ed. Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA)
PL
Recenzja książki Pawła Migasiewicza Nagrobek serca Jana Kazimierza w kościele Saint-Germain-des-Prés w Paryżu. Aeternae memoriae Regis Orthodoxi, Warszawa 2019 (seria Studia i Materiały, red. K. Guttmejer, ss. 168, il. 86, aneksy 11, skróty w jęz. francuskim i angielskim, indeksy osób i miejsc, wyd. Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA)
4
Publication available in full text mode
Content available

Belweder Krzysztofa Zygmunta Paca i jego żony Klary Izabelli

100%
Czyż A. S.
Artifex Novus
|
2017
|
issue 1
10-27
PL
Artykuł dotyczy mało znanego, pierwszego etapu funkcjonowania pałacu Belweder w Warszawie (Ujazdów), który został wybudowany z drewna (1659–1663) przez Krzysztofa Zygmunta Pac, kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego jako ekskluzywna podmiejska willa. Jej powstanie nawiązywało do tradycji otium, willi włoskich, ale też do znanego z czasów dynastii Wazów kreowana siedzib otoczonych ogrodami, które również spełniały funkcje reprezentacyjną. Fundując Belweder Pac stworzył ekskluzywną, choć drewnianą, siedzibę położoną na malowniczej skarpie Wisły, przy reprezentacyjnej trasie prowadzącej do Warszawy. Podarował ją swojej żonie, Klarze Isabelli de Mailly Lascaris, krewnej królowej Ludwiki Marii, spowinowaconej z najwybitniejszymi rodami francuskimi, a także z cesarzami bizantyjskimi. W ten sposób Krzysztof Zygmunt Pac nawiązał do tradycji miejsca, bowiem dobra Ujazdów były związane z Anną, księżniczką mazowiecką oraz Anną Jagiellonką. Dzięki wykorzystanym w artykule źródłom ikonograficznym i archiwalnym udało się zrekonstruować wygląd budynku i otaczających go ogrodów, a także przywołać wyposażenie pałacu z czasów Krzysztofa Zygmunta Paca. Parterowy pałac zbudowano na planie kwadratu, na wysokim cokole, z reprezentacyjną galerią otwierającą się na widok od strony Wisły. Projektantem budowli był najpewniej Tylman van Gameren. The article deals with the little-known, first stage of the history of the Belvedere residence in Warsaw when it was constructed and arranged (1659–1663) by Krzysztof Zygmunt Pac, Chancellor of the Grand Duchy of Lithuania. Referring to a tradition, established in the times of the Vasa dynasty, of seats surrounded by gardens and of an antique otium and Italian villa, Pac created an exclusive seat, albeit made of wood, situated on a picturesque escarpment of the River Vistula, on the ceremonial route leading to Warsaw. He gave it to his wife, Klara Isabella de Mailly Lascari, a relative of Queen Marie Louise and a descendant of the most eminent French families, who at the same time was related to the Byzantine emperors. In this way Krzysztof Zygmunt Pac drew upon the tradition of the place, as Ujazdów had been connected with Anna, Princess of Mazovia as well as Anna Jagiellon. Thanks to iconographic and archival sources as yet not analysed, it was possible to reconstruct the outline of the building and at least partially map its furnishings. The villa was constructed on a square plan, erected on a high plinth as a ground-floor building with four sections, with a representative gallery opened wide onto the Vistula side. It appears from this that the palace was designed by Tylman van Gameren.  
5
Publication available in full text mode
Content available

Wizerunki Michała Kazimierza Paca – przegląd ikonografii hetmana litewskiego i wojewody wileńskiego

100%
Czyż A. S.
Artifex Novus
|
2020
|
issue 4
86-110
EN
The article deals with the little-known portraits of Michał Kazimierz Pac. They demonstrate that he did take proven self-aggrandizement measures used by others to portray themselves as public figures and as individual full of virtues. However, Pac concentrated on his soldierly service, disregarding his offices of the Vilnian voivode, possibly because he considered them prestigious but not so much important as his laudable hetmanly deeds on the battlefield. Also, there are no private or collective portraits of Michał Kazimierz Pac in his iconography, other than the frescos from the church in Pożajście, although these forms of artistic communication were known and used in the Polish and Lithuanian Commonwealth. The most likely explanation of these two “gaps” is that Pac never married and devoted whole his life to the military career and to the building of the church under the invocation of St. Peter and St. Paul in the Antokol in Vilnius as his monument. Pac took care of his promotion after earning the field baton, which event started his further career. The compositional scheme he chose, codified by the lost full-body portrait by Daniel Schulz, was augmented in time by the addition of pieces of armor. This pattern was later repeated a number of times, growing in new attributes of the hetman’s office and in military staffage, as seen in the portrait from the Antokol church. The equestrian portrait (woodcut) of the hetman is an outstanding and early milestone in the formation of his public image.
PL
W artykule zebrano i omówiono portrety Michała Kazimierza Paca, hetmana wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego, jednej ze znakomitszych postaci swoich czasów. Wizerunki Paca nie doczekały się do tej pory szerszych omówień. W artykule ukazano je w kontekście awansów na kolejne urzędy, co wymagało podjęcia szeregu działań z autokreacją. Jej częścią były też herby i eksponowanie powiązań genealogicznych. W artykule omówiono całą znaną ikonografię hetmana, a także wzajemne zależności pomiędzy portretami.
6
Publication available in full text mode
Content available

Pomniki uczestników walk narodowowyzwoleńczych na południowo-wschodnim obszarze dawnego województwa tarnopolskiego

100%
Czyż A. S.
Artifex Novus
|
2018
|
issue 2
86-101
EN
The article covers the analysis of tombstones in the Ternopil voivodeship (Ukraine) which mark the burial places of participants in Polish independence battles and wars in the 20th century. Their identification was possible thanks to inventory work carried out by the Institute of Art History of Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw. Despite their typical form, the significance of the monuments discussed lies in their connections with the history of Poland.
PL
Artykuł obejmuje analizę nagrobków w województwie tarnopolskim (Ukraina), które oznaczają miejsca pochówku uczestników polskich bitew niepodległościowych i wojen w XX wieku. Ich identyfikacja była możliwa dzięki pracom inwentaryzatorskim prowadzonym przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Pomimo swojej typowej formy, znaczenie omawianych zabytków leży w ich związku z historią Polski.
7
Publication available in full text mode
Content available

Kontrakt z Henrykiem (Heinrichem) Küntzowem z 1634 roku na ołtarz główny do katedry wileńskiej – cenne źródło z rozproszonego Archiwum Katedralnego do jej barokowego wystroju

100%
Czyż A. S.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2023
|
vol. 121
57-68
EN
The article cites a valuable source for the early-Baroque, unpreserved decoration of Vilnius Cathedral, which was destroyed in 1655, when the five-year occupation of Vilnius by Moscow troops began. The creator of the altarpiece, which was visually matched to the Gothic chancel, was a woodcarver from Nyasvizh, Henryk Küntzow. He made a two-tiered, gilded altarpiece, probably based on the scheme of a triumphal arch. The creation of such a structure, on the one hand, was associated with changes in the interiors of churches in the spirit of the Counter-Reformation, and on the other hand, was part of the retrofitting of the Vilnius Cathedral prior to the celebration of the transfer of the relics of St Casimir to the newly erected chapel-sanctuary (1636).
PL
Artykuł przytacza cenne źródło do wczesnobarokowego, niezachowanego wystroju katedry wileńskiej, które zostało zniszczone w 1655 roku, kiedy rozpoczęła się pięcioletnia okupacja Wilna przez wojska moskiewskie. Twórcą ołtarza, który został ściśle dopasowany do gotyckiego prezbiterium, był snycerz z Nieświeża Henryk Küntzow. Wykonał on ołtarz wukondygnacyjny i pozłacany, zapewne oparty o schemat łuku triumfalnego. Powstanie takiej struktury z jednej strony wiązało się z przemianami we wnętrzach świątyń w duchu kontrreformacji, a z drugiej strony wpisywało się w doposażanie katedry wileńskiej przed uroczystościami przeniesienia relikwii św. Kazimierza do nowo wzniesionej kaplicy – sanktuarium (1636).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.