Search results

1

Przymusowe wywłaszczenia w dobie budowy Nowej Huty

100%

Krzysztonek J.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 6

141-151

PL

Artykuł dotyczy zasadniczo problematyki przymusowych wywłaszczeń, które dotknęły mieszkańców około 4 tysięcy podkrakowskich gospodarstw w rejonie Mogiły i Pleszowa w związku z pierwszym etapem budowy kombinatu przemysłowego i miasta Nowa Huta w latach 1949-1955. Najważniejsze tezy pojawiające się w artykule to między innymi teza o nieodpowiednim przygotowaniu legislacyjnym komunistycznych władz do przeprowadzenia masowych wywłaszczeń w dobie postępującej industrializacji, dalej teza o masowym wywłaszczeniu przez władzę ludową głównie gospodarstw małych i średnich, a nie – jak głosiła ówczesna propaganda – wielkich majątków bogatych obszarników. Ponadto pojawia się teza o braku należytego zadośćuczynienia materialnego ze strony państwa wobec właścicieli przymusowo wywłaszczonych gospodarstw w okresie PRL. W warstwie źródłowej artykuł oparty jest zasadniczo na opublikowanych wspomnieniach mieszkańców gospodarstw, które zostały przymusowo wywłaszczone w związku z budową Nowej Huty. Niezbędne przy pisaniu tego artykułu okazały się również pozycje kronikarskie dokumentujące miejsce i badany czasookres. Przy analizie materiałów nie mogło także zabraknąć ówczesnej literatury o wydźwięku propagandowym. Nie do przecenienia w tym temacie były również pozycje z zakresu socjologii społecznej. Zasadnicza konstrukcja pracy opiera się na metodologii chronologiczno-problematycznej. W kilkunastu akapitach części głównej tekstu ujęte zostały najważniejsze kwestie związane z badanym obszarem tematycznym. W podsumowaniu natomiast znalazły się wnioski, będące odpowiedziami na stawiane we wstępie pracy pytania i tezy badawcze.

2

Kościół katolicki w Nowej Hucie w okresie gierkowskim. Rozwój sieci parafialnej i budownictwa sakralnego

100%

Krzysztonek J.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

This scientific article basically consists of two autonomous parts; a short introduction and an ending. The first part begins with an explanation of the prevailing realities between the Catholic Church and the Polish state in the 1970s. The first part of this chapter is devoted to a detailed discussion of the parishes in Nowa Huta which existed in that period, together with the actual state of the clergy and male and female religious orders located there. The second part of the work, however, contains a detailed description of the expansion, renovation and construction of sacred buildings in the area of individual parishes in Nowa Huta in the context of official atheisation of public space carried out by the communist authorities. The description of the struggle of the clergy and the faithful with local administrative authorities for the possibility of building new churches, as well as catechetical points, is shown by selected examples from the parishes of Bieńczyce, Pleszów, Mistrzejowice, Mogiła and Czyżyna.

PL

Artykuł naukowy składa się zasadniczo z dwóch autonomicznych części oraz krótkiego wstępu i zakończenia. Pierwsza część rozpoczyna się od wyjaśnienia rzeczywistych realcji panujących na linii Kościół katolicki – państwo polskie w latach 70. XX wieku. Dalsza część tego rozdziału została poświęcona na szczegółowe omówienie istniejących w rzeczonym okresie na obszarze nowohuckiego dekanatu parafii wraz ze stanem faktycznym kadry duchownych oraz znajdujących się tam wówczas zakonów męskich i żeńskich. Część druga pracy zawiera natomiast drobiazgowy opis rozbudowy, remontów i budowy obiektów sakralnych na terenie poszczególnych parafii w Nowej Hucie w kontekście prowadzonej przez władze komunistyczne urzędowej ateizacji przestrzeni publicznej. Opis zmagań duchowieństwa i wiernych z lokalnymi władzami administracyjnymi o możliwość budowy nowych kościołów, a także punktów katechetycznych, ukazano na wybranych przykładach z terenu parafii Bieńczyce, Pleszów, Mistrzejowice, Mogiła oraz Czyżyny.

3

Kontrowersje wokół Andrzeja Szewczuwiańca – przywódcy strajku w Hucie im. Lenina w 1988 roku. Analiza dostępnych materiałów Służby Bezpieczeństwa

100%

Krzysztonek J.

Sowiniec

|

2012

|

issue 41

53-66

EN

This paper introduces the fi gure of Andrzej Szewczuwianiec, the controversial initiator and leader of the April-May strike at Krakow’s Vladimir Lenin Steelworks in 1988. Szewczuwianiec, who was approaching 38 years of age, was not well-known among Nowa Huta’s opposition circles. Nevertheless, it was he who led the strike at the Rolling-Smashing Mill Dept. of the Steelworks. Born in Kielce, Poland, he studied medicine in Szczecin where he participated in the labour protest in December 1970. It was these protests that resulted in his expulsion from the Pomeranian Medical University. He then took a job at the Vladimir Lenin Steelworks. Since the mid-1970s he was repeatedly charged, convicted and imprisoned for ordinary crimes. At the end of the 1980s, he was actively involved in the anti-communist underground (working within the structures of the “Solidarity” and the revived Polish Socialist Party). The mysterious fi gure of Andrzej Szewczuwianiec, with a complicated, convoluted biography evokes mixed responses to this day including that he may have been an agent of the Polish Communist Political Party. Based on the memories of the strikers, the available literature on the subject, and most of the information contained in the archives of the Ministry of Internal Affairs of the People’s Republic of Poland, attempts have been made to answer the questions as to whether he collaborated with the Polish communist political police; however, no evidence of this has been uncovered. Source criticism leads to the emergence of a biographical outline and psychological profi le sketch that may verify his true contributions to the Solidarity movement.

Refine search results

1 Horyzonty Polityki

1 Sowiniec

1 Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

3 Krzysztonek J.

1 2019

1 2013

1 2012

Przymusowe wywłaszczenia w dobie budowy Nowej Huty

Kościół katolicki w Nowej Hucie w okresie gierkowskim. Rozwój sieci parafialnej i budownictwa sakralnego

Kontrowersje wokół Andrzeja Szewczuwiańca – przywódcy strajku w Hucie im. Lenina w 1988 roku. Analiza dostępnych materiałów Służby Bezpieczeństwa