Search results

1

O tym, ile książek trzeba przeczytać, aby napisać jeszcze jedną książkę. Rec.: Magdalena Piskała, Polski świat znaków. Studium o herbarzu Szymona Okolskiego. Warszawa 2017. „Studia Staropolskie. Series Nova”. T. XLVII (CIII)

100%

Dybek D.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

vol. 109

|

issue 4

282-288

PL

„Orbis Polonus” Szymona Okolskiego to bardzo ważne źródło wiedzy o kulturze szlacheckiej. Ów nietypowy herbarz nie doczekał się jeszcze wydania krytycznego, lecz wreszcie ukazała się jego monografia, czyli „Polski świat znaków. Studia o herbarzu Szymona Okolskiego”, autorstwa Magdaleny Piskały. Aby praca ta mogła powstać, autorka nie tylko musiała przeczytać ponad 1600 stronic łacińskojęzycznego dzieła, ale też dotrzeć do ponad 400 materiałów źródłowych i niemal tylu opracowań. Ta cenna książka pozwala poznać erudycję Okolskiego (udowadnia przy tym, że czasem była to erudycja pozorowana, bo wiele źródeł dominikanin znał „z drugiej ręki”), a także w sposób przekonujący udowadnia, że twórca zbioru traktował herby nie tylko (i nie przede wszystkim) jako znaki heraldyczne, lecz po prostu jako dające się różnorako interpretować symbole, które zawierają wiedzę z niemal wszystkich dziedzin – dlatego „Orbis Polonus” to swoista, wielogatunkowa i wielodyscyplinarna encyklopedia.

EN

Szymon Okolski’s “Orbis Polonus” is a very important source of knowledge about nobility culture. This untypical armorial has so far failed to await a critical edition, but finally we have received its monograph, namely Magdalena Piskała’s “Polski świat znaków. Studia o herbarzu Szymona Okolskiego” (“The Polish World of Signs and Symbols. Studies on the Armorial by Szymon Okolski”). To effectuate her task, the authoress needed not only to read over 1600 pages of Latin work, but also to reach over 400 source materials and almost the same number of critical papers. The valuable work allows to understand Okolski’s erudition (also proving that sometimes the erudition was simulated as the Dominican had secondhand knowledge of some sources), as well as conclusively demonstrates that the collection maker saw the coats of arms not only (and not primarily) as heraldic images, but simply as variously interpretable symbols containing knowledge from almost each discipline; thus “Orbis Polonus” is a peculiar, multi-genre and multidisciplinary encyclopaedia.

2

Dwór Boga (i Archanioł Gabriel) w „Pośle niebieskim” Andrzeja Dębołęckiego oraz w „Poważnej legacyi” Aleksandra Obodzińskiego

100%

Dybek D.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 2

167-174

PL

Artykuł dotyczy poematów autorstwa polskich barokowych pisarzy podejmujących tematykę religijną: Andrzeja Dębołęckiego „Posła niebieskiego, to jest Archanioła Gabryjela nowiny z nieba do Panny czystej Maryjej o wcieleniu Syna Bożego w jej żywot sprawującego” (Toruń 1633) i Aleksandra Obodzińskiego „Poważnej legacyi w Konsystorzu Trójce Przenaświętszej” (Kraków [1640]). Twórcy, nawiązujący do epopei Jacopa Sannazara „De partu Virginis”, przedstawili w swoich dziełach w sposób samodzielny (choć odwołujący się do tradycji) ewangeliczny motyw przekazania Maryi przez archanioła Gabriela nowiny, że będzie Matką Bożą (trzeba przy tym podkreślić, iż Obodziński w wielu miejscach splagiatował Dębołęckiego). Obaj autorzy skoncentrowali się na opisie dworu Boga, a przede wszystkim na wyglądzie Archanioła i jego umiejętnościach dyplomatycznych, którymi odznaczył się jako poseł wysłany z misją Zwiastowania.

EN

The paper refers to the epic poems by the Polish baroque writers who took up religious themes, namely to Andrzej Dębołęcki’s “Poseł niebieski, to jest Archanioła Gabryjela nowiny z nieba do Panny czystej Maryjej o wcieleniu Syna Bożego w jej żywot sprawującego” (“Message of Heavenly Envoy Archangel Gabriel to Holy Mary, Pure Virgin, about the Incarnation of the Son of God into Her Life”) (Toruń 1633) and Aleksander Obodziński’s “Poważna legacyja w Konsystorzu Trójce Przenaświętszej” (“The Important Mission in the Consistory of the Holy Trinity”) (Kraków [1640]). The authors, referring to Jacopo Sannazaro’s epopee “De partu Virginis”, in their works presented an independent (though recalling tradition) evangelical motive of transferring Mary the message by Archangel Gabriel that she is going to be God’s Mother. It must also be mentioned that Obodziński in many places plagiarised Dębołęcki. Both of the writers focused on describing God’s estate, and first and foremost on the appearance of Archangel Gabriel and his diplomatic skills which he showed as the envoy sent with the Annunciation.

3

Zwycięska „bitwa” z Wacławem Potockim, czyli o wydaniu „Dyjalogu o zmartwychwstaniu Pańskim”. Rec.: Wacław Potocki, Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim. Wydała i opracowała Agnieszka Czechowicz. Redakcja naukowa Radosław Grześkowiak. Lublin 2018. „Staropolski Dramat i Dialog Religijny”. T. 3

100%

Dybek D.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 2

275-282

PL

Recenzja stanowi omówienie edycji jedynego dramatu Wacława Potockiego „Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim” w opracowaniu Agnieszki Czechowicz. O wysokiej jakości tej edycji zadecydowało m.in.: opatrzenie utworu bardzo rzetelnym wstępem; uwagi dotyczące źródeł XVII-wiecznego utworu – połączenie inwencji Potockiego z dwoma pasyjnymi misteriami dało formę określoną przez Czechowicz jako „pisarski eksperyment”; rozważania na temat retoryczności akcji „Dyjalogu”, wreszcie – próba ustalenia, czy utwór miał swą sceniczną realizację. Dużą wartość edycji stanowi wzorcowa transkrypcja tekstu Potockiego i wartościowe komentarze. Podobne zalety dotyczą transkrypcji i uwag do anonimowego źródła Dyjalogu, czyli do misterium „[Dialogus] de resurrectione D[omini] n[ostri] Jesu Christi”. Dzięki umieszczeniu obu dzieł w jednym tomie czytelnik może poznać metodę twórczą Potockiego.

EN

The review is a discussion about the publication the only drama by Wacław Potocki’s “Dyjalog o zmartwychwstaniu Pańskim” (“A Dialogue about the Resurrection of Jesus”) edited by Agnieszka Czechowicz. The high value of the book is the effect of equipping it with a genuine introduction, remarks on the sources of the 17th c. text—a combination of Potocki’s inventiveness with two Passion mysteries, all of which, according to Czechowicz, gave the form called “a creative experiment,” considerations about the piece’s rhetoricity, and finally an attempt to establish whether the text succeeded in being staged. A great value of the edition is a model transcription of Potocki’s text and valuable commentaries. Comparable advantages refer to the transcription and notes about the anonymous source of “A Dialogue”, namely to the mystery play “[Dialogus] de resurrectione D[omini] n[ostri] Jesu Christi”. Due to inclusion of both texts in one volume the reader may discover Potocki’s creative method.

4

Co jezuita wiedział o Boskich posłańcach? Motywy anielskie w piśmiennictwie Piotra Skargi

100%

Dybek D., Uniwersytet Wrocławski W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2013

|

vol. 21

|

issue 3

EN

Piotr Skarga is one of the most prominent Polish writers of the 16th century. Today he is mostly regarded as a polemicist, heavily engaged in political matters. However, during his lifetime, he was considered as a religious writer. Lives of the Saints held a significant importance among his work, as well as his sermons (especially appreciated by Catholics, since people of other faiths thought of Skarga as a sworn enemy). In these writings there are a lot of references to the angels (around 500 mentions), although it does not make him an angelologist. His remarks on the angels are in accordance with the Catholic doctrine and decrees of the Council of Trent. Skarga’s favorite motives were: hierarchical structure of existence (man should aim high, to the angels), angelic hierarchy (following Pseudo-Dionysius the Areopagite), the court of God (with a special role of the courtier angels), the angelic army (with God as its leader, interfering in history, also the history of Poland), singing of the angels (one of the most common themes, coming from the Biblical Apocrypha), the Guardian Angel (belonging to everyman, not only ardent Catholics) and the angelic cult (one of the determinant aspects of Christianity). Although Skarga was very vigilant not to write anything that would not be in accordance with the Catholic teachings, he was using religious motives to reflect upon the politics, for example he regarded divine monarchy as a model for earthly monarchy.

5

Przed Bożym Sądem… Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo Kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej Samuela Brzeżewskiego

100%

Dybek D.

Tematy i Konteksty

|

2016

|

issue 6(11)

178-203

EN

Samuel Brzeżewski is a forgotten Polish Baroque preacher. There are three extant sermons by him (published 1640–1645) and a biography of the blessed Michał Giedroyc edited by him. Although the sermons are not popular, they are interesting as they represent the so-called Conceptismo of Polish homiletics. One of the sermons is dedicated to a late nobleman, J. Pucniewski, who is compared to an olive tree. The other two sermons relate to the Blessed Virgin. Zaciąg… deals with the search for the best court for Virgin Mary, which consists of sinners and the suffering. The third one, Prawo z śmiercią, aniołami i niebem… [The trial with death, angels and Heaven, or the sermon of the Assumption of the Virgin] was written in commemoration of the Assumption of the Virgin. It describes the trial between the people and Heaven. The preacher is the prosecutor, the faithful are the witnesses, and God is the ultimate judge. Referring to the Bible, the Antiquity and writers of early Christianity, Brzeżewski created an absorbing, though not flawless, sermon using an unusual concept.

6

SŁOWO OD REDAKCJI

45%

Barłowska M., Cybulska-Bohuszewicz E., Dybek D., Kuran M., Wojtowicz W.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2019

|

vol. 2 (11)

5-6

7

SŁOWO OD REDAKCJI

45%

Kuran M., Cybulska-Bohuszewicz E., Barłowska M., Dybek D., Wojtowicz W.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2020

|

vol. 1 (12)

5-6

Refine search results

3 Pamiętnik Literacki

2 Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Tematy i Konteksty

7 Dybek D.

2 Barłowska M.

2 Cybulska-Bohuszewicz E.

2 Kuran M.

2 Wojtowicz W.

1 Uniwersytet Wrocławski W.

2 2020

1 2019

1 2018

1 2016

1 2013

1 2000

O tym, ile książek trzeba przeczytać, aby napisać jeszcze jedną książkę. Rec.: Magdalena Piskała, Polski świat znaków. Studium o herbarzu Szymona Okolskiego. Warszawa 2017. „Studia Staropolskie. Series Nova”. T. XLVII (CIII)

Dwór Boga (i Archanioł Gabriel) w „Pośle niebieskim” Andrzeja Dębołęckiego oraz w „Poważnej legacyi” Aleksandra Obodzińskiego

Co jezuita wiedział o Boskich posłańcach? Motywy anielskie w piśmiennictwie Piotra Skargi

Przed Bożym Sądem… Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo Kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej Samuela Brzeżewskiego

SŁOWO OD REDAKCJI

SŁOWO OD REDAKCJI