Search results

1

François de Belleforest et les « practiques »

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2008

|

issue 006

73-86

PL

Celem artykułu jest pokazanie dwóch zjawisk, manipulacji i indoktrynacji, obecnych na swój sposób w języku szesnastowiecznej Francji, a zarazem charakterystycznych dla struktury retorycznej opowiadań François de Belleforesta. Okazuje się, że manipulacja przedstawiona należy do często używanych przez autora chwytów literackich. Jej wykorzystanie powoduje jednak obnażenie początkowo ukrytych mechanizmów prodesse, a co za tym idzie, osłabienie wartości egzemplarnej historii tragicznych na korzyść ich zalet mimetycznych. Wskutek tego zabiegu tragizm wyrażony przez autora nabiera autonomii wobec sztywnego, narzucającego jeden punkt widzenia komentarza Tymczasem indoktrynacja, odwołując się do nieznanego czytelnikowi intertekstu, przekazuje mu ustalone w Katechizmie soboru trydenckiego (1566) prawdy i zasady. Utajnienie jej mechanizmów pokazuje, że dyskursywne "knowania" są jedynym sposobem na przedstawienie tragicznej wizji świata.

2

Les infortunes de la misére dans les nouvelles françaises au XVIe siécle

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2001

|

issue 003

37-49

PL

Francuska nowelistyka XVI wieku pozostawiła rozmaite obrazy nędzy. Zależą one od osobowości pisarza, od jego sytuacji materialnej i światopoglądu. Skrajne ubóstwo, cechujące zdecydowaną większość społeczeństwa, wzbudza już to sympatię autora (Bonaventure Des Périers), już to nie ukrywaną niechęć (François de Belleforest). W utworach, które wyrażają religijne przekonania autora, ucieleśnia ono ideał pierwotnego Kościoła (np. Małgorzata z Nawarry). Obok nędzy materialnej francuskie nowele przestawiają też obraz nędzy ludzkiej natury, czego najbardziej sugestywną ilustracją są opowieści tragiczne z drugiej połowy wieku. Opisują one w spotęgowanej i odrażającej postaci prowadzące do zbrodni instynkty, które zapanowały nad francuskim społeczeństwem w czasach wojen religinych. Wreszcie pojęcie nędzy można też zastosować do rozwoju francuskiej noweli w XVI wieku. Dowodem stopniowej emancypacji tego gatunku jest tendencja realistyczna wraz z jej szczególną, "psychologiczną" odmianą, która dochodzi do głosu w opowieściach tragicznych. Obraz czytelnika wpisanego w literacką wypowiedź ukazuje natomiast pewien kryzys w rozwoju noweli. Otóż do końca pierwszej połowy stulecia obserwujemy wzrost szacunku dla czytelnika, któremu pozostawia się coraz większą swobodę interpretacji opowiadanych anegdot, a w drugiej jego połowie, gdy następuje nawrót do moralizatorstwa uprawianego przez autorów średniowiecznych exemplów, tendencja ta drastycznie się załamuje.

3

Avant-propos

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2016

|

issue 11

5-7

4

La « vive représentation » dans le martyrologe de Crespin et Goulart

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2016

|

issue 11

77-87

EN

The protestants have condemned the use of images for worship purposes. But, can a literary image evoke the same feeling of reprehension? In this article, the author tries to find the answer to that very question, focusing his research on protestant martyrology (1554-1619) written by Jean Crespin and further developed by Simon Goulart. While it certainly was Crespin’s wish to compose his collection of authentic documents, allowing the victims to speak for themselves in order to defend their faith, as the time went by, he became more and more sensitive to all the charms of so called vive représentation which, in 16th century, can mean both ekphrasis and hypotyposis. The analysis of several examples has proven that, indeed, Crespin tends to amplify the scene of torture so that it becomes an ekphrastic image, capable not only of persuading, but also of influencing readers’ emotions. Then, as the era of pyres comes to an end only to be followed by that of civil wars, Goulart’s way of showing the protestants massacres relies on what’s typical for hypotyposis: a dynamic narrative that stays relatively asyndetic and lacks auctorial interventions.

FR

Les protestants ont condamné le recours aux images dans le culte. Est-ce à dire que l’image littéraire relève de la même méfiance ? L’auteur de l’article se propose de chercher la réponse à cette question en se penchant sur le martyrologe des protestants (1554-1619), conçu par Jean Crespin et poursuivi par Simon Goulart. Crespin voulait que son recueil de martyrs fût composé de pièces authentiques dans lesquelles les victimes pourraient prendre la parole pour déclarer leur foi. Mais, au fil des années, il se fait de plus en plus sensible aux attraits de la « vive représentation », tournure qui, au XVIe siècle, peut désigner tantôt l’ekphrasis, tantôt l’hypotypose. L’analyse de quelques exemples montre que Crespin se plaît déjà à amplifier la scène du supplice au point d’en faire une image persuasive, de nature ekphrastique, et capable d’agir sur les émotions du lecteur. Et, quand finit l’ère des bûchers et que commence celle des guerres civiles, Goulart dépeint les massacres des protestants au moyen de l’hypotypose qui suppose une narration dynamique, relativement asyndétique et privée d’interventions auctorielles.

5

Tragedie polityczne François de Belleforest

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2006

|

issue 004

133-147

FR

Sur quelque cent trente nouvelles adaptées de différentes sources François de Belleforest écrivit près d’une trentaine de «tragédies politiques», histoires consacrées aux problèmes du pouvoir qui se déroulent généralement dans les plus hautes couches de la société. Dans la présente étude on examine la morphologie de ces histoires en envisageant le temps et le lieu de l’action, les personnages, les événements et la scène de violence, les dénouements, et enfin les idées politiques de l’auteur face à sa vision du monde. Il apparaît que Belleforest intègre les emprunts au genre théâtral dans sa pratique de la forme brève dont il propose une conception nuancée. Les composantes de ses histoires concourent à créer une vision tragique du monde qui devient une image figurée de la réalité politique de son temps.

6

Les paradoxes de la spiritualité religieuse au XVIe siècle en France

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2012

|

issue 007

19-40

EN

The medical treaty "Des maladies melancholiques" by André Du Laurens and Robert Burton’s encyclopaedic work "The Anatomy of Melancholy" are considered to be two basic compendia of melancholy in the sixteenth century literature. While in the work of Du Laurens the classic idea of the disease, diagnosis, symptoms and treatments can be found, the work of Burton, much more subtle approaches to this disease, highlighting and thoroughly analyzing the phenomenon of religious melancholy. The english theologian explores it, basing on customs and manners of the Christians, criticizing their superstition and violence carried in the name of faith. - Historiography (Simon Goulart), tragedy (François de Chantelouve), short stories (Marguerite de Navarre) and lyric poetry (Marguerite de Navarre and Jean-Baptiste Chassignet) make a perfect corpus to investigate how the authors express a feeling of melancholy: in Marguerite de Navarre work it is nothing else like love disease, while in the sonnets of Chassignet it is identified with the unfortunate human fate. Writers in the sixteenth-century drew from discourse of melancholy, to deplore the political situation or to express the anxiety caused by the encounter with God. While political propaganda creates a diametrically opposed images of Admiral Coligny, the path leading to the belief in the individual dimension appears as a paradoxical phenomenon where melancholy as a disappointment of life is quite obvious.

PL

Traktat medyczny "O chorobach melancholicznych" autorstwa André Du Laurens oraz summa encyklopedyczna "Anatomia Melancholii" Roberta Burtona uchodzą w późnorenesansowej literaturze za dwa podstawowe kompendia na temat melancholii. O ile w dziele Du Laurens odnajdujemy klasyczne wyobrażenie tej choroby, wraz z jej diagnostyką, symptomami oraz metodami leczenia, o tyle dzieło Burtona, znacznie subtelniej podchodzi do tej choroby, wyodrębniając i dokładnie analizując zjawisko melancholii religijnej. Angielski teolog bada tę ostatnią w oparciu o obyczaje i zachowania chrześcijan, krytykując ich zabobony i przemoc niesioną w imię wiary. - Historiografia (Simon Goulart), tragedia (François de Chantelouve), nowela (Małgorzata z Nawarry) oraz poezja liryczna (Małgorzata z Nawarry i Jean-Baptiste Chassignet) stanowią doskonały zbiór, pozwalający prześledzić paradoksy, w jakie francuscy twórcy wikłali się, chcąc dać wyraz swej religijności. Podczas gdy propaganda polityczna tworzy diametralnie sprzeczne obrazy admirała Coligny’ego, to ścieżki prowadzące do wiary w wymiarze indywidualnym ukazują paradoksalne zjawiska, gdzie melancholia jako rozczarowanie życiem wybija się na pierwszy plan.

7

Le destinateur dans les Lettres galantes de Fontenelle

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2000

|

issue 001

61-72

PL

W roku 1683, na marginesie bogatej tradycji epistolarnej, obfitującej w antologie i listowniki, ukazał się jako dzieło fikcyjne zbiór listów salonowych Fontenelle'a i natychmiast osiągnął u współczesnych ogromne powodzenie. Autor pracy analizuje wyznaczniki tych listów z punktu widzenia ich nadawcy, Kawalera d'Her**. I tak powód, który nakłania Kawalera do podjęcia korespondencji, zostaje zazwyczaj jednoznacznie sformułowany. Świat przedstawiony, wspólny dla nadawcy i odbiorcy, to społeczność francuskich salonów drugiej połowy XVII stulecia, w których panują codzienne, błahe sprawy, intrygi miłosne, banalne spory i konflikty. Według autora Fontenelle, wypowiadając szereg konwencjonalnych, czasami oryginalnych opinii na temat miłości, głównego tematu listów salonowych stara się przede wszystkim ukazać konformistę, który postawił na sukces w społeczeństwie. Dlatego Kawaler tak często posługuje się nienaturalnymi, wyszukanymi obrazami, uwypukla znaczenie i wyższość swojego ja, obsesyjnie podkreśla swoją obojętność na wzruszenia. Autor dochodzi do wniosku, że Lettres galantes Fontenelle'a należy rozpatrywać jako realistyczne świadectwo schyłkowego okresu preciosite, który faworyzował zmanierowanie i afektację i którego Kawaler d'Her** jest nie wzbudzającym sympatii ucieleśnieniem.

8

François de La Noue czyta Amadisa z Walii

100%

Pietrzak W. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

125-135

EN

Amadis de Gaule is a chivalric romance adapted from the Spanish work of Garci Rodriguez de Montalvo by Nicolas Herberay des Essarts in 1540-1548. As the first bestselling novel in France, it initially generated enthusiastic reactions concerning the qualities of style and the pleasure of reading, then, with the progress of violence unleached by civil conflicts, more and more severe. François de La Noue, famous soldier sincerely devoted to the Protestant cause and author of Discours politiques et militaires, is one of the most intransigent censors of the French Amadis. In this paper we show the poisons that according to the Huguenot infect the fiction of this novel: tantalizing depictions of mages and witches, immoral conception of love relationships and fanciful military exploits of the characters. These three layers of the work risk perverting French youth, which plunges the moralist in deep concern.

FR

Amadis de Gaule est un roman de chevalerie adapté de l’œuvre espagnole de Garci Rodriguez de Montalvo par Nicolas Herberay des Essarts à partir de 1540. En tant que premier roman à succès sur le marché du livre en France il a suscité des réactions d’abord enthousiastes, touchant les qualités du style et le plaisir de la lecture, puis, avec les progrès des violences déchaînées par les conflits civils, de plus en plus sévères. François de La Noue, célèbre soldat sincèrement dévoué à la cause protestante et auteur des Discours politiques et militaires (1587), figure parmi les censeurs les plus intransigeants de l’Amadis français. Dans cet article, on montre les poisons qui, selon le huguenot, infectent la fiction de ce roman : les représentations alléchantes des mages et sorcières, la conception immorale des rapports amoureux et les exploits militaires fantaisistes des personnages. Ces trois couches de l’œuvre risquent de pervertir la jeunesse française, ce qui plonge le moraliste dans une profonde inquiétude.

Refine search results

8 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

8 Pietrzak W. K.

1 2022

2 2016

1 2012

1 2008

1 2006

1 2001

1 2000

François de Belleforest et les « practiques »

Les infortunes de la misére dans les nouvelles françaises au XVIe siécle

Avant-propos

La « vive représentation » dans le martyrologe de Crespin et Goulart

Tragedie polityczne François de Belleforest

Les paradoxes de la spiritualité religieuse au XVIe siècle en France

Le destinateur dans les Lettres galantes de Fontenelle

François de La Noue czyta Amadisa z Walii