Kwestia sprawiedliwości od wieków stanowi przedmiot licznych rozważań i to nie tylko wśród naukowców. Postulat sprawiedliwości wewnątrz- i międzypokoleniowej został również zawarty w koncepcji rozwoju trwałego. O ile sprawiedliwość wewnątrzpokoleniowa doczekała się względnie obszernego wyjaśnienia i uzasadnienia, o tyle sprawiedliwość międzypokoleniowa w dalszym ciągu budzi wiele wątpliwości. W artykule przedstawiono istotę sprawiedliwości społecznej i kontrowersje wynikające z jej praktycznej realizacji. Zdaniem autora, w rozstrzygnięciu istniejących dylematów jest pomocna teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa.
EN
The question of justice has been the subject of numerous considerations for centuries, not only among scientists. The requirement of intra- and intergenerational justice is also inherent in the concept of sustainable development. While the former has been relatively generously explained and justified, the latter still raises many doubts. The essence of social justice and the controversy arising from its practical implementation are presented in the paper. According to the author, John Rawls' theory of justice is helpful in resolving the existing dilemmas
Mimo nasilającej się krytyki PKB, brak alternatywnej metody pomiaru dobrobytu społecznego powoduje, że miernik obejmujący tylko sferę gospodarczą nadal pozostaje kluczowym parametrem ocen i porównań międzynarodowych. Wypracowanie i upowszechnienie uniwersalnej metodyki pomiaru jakości życia stanowi zatem poważne wyzwanie skierowane w stronę środowiska akademickiego i praktyków. Zdaniem autora, silne, wzajemne relacje nowego paradygmatu rozwoju trwałego z kategorią jakości życia wynikają bezpośrednio z samej jego definicji. Po pierwsze, na podstawie Raportu Brundtland i Deklaracji z Rio można stwierdzić, że rozwój trwały to taki rozwój, który zapewnia zaspokojenie potrzeb i osiągnięcie wysokiej jakości życia współczesnemu społeczeństwu bez uszczerbku dla możliwości realizacji potrzeb przyszłych pokoleń. Po drugie, idea rozwoju trwałego oparta na ładzie zintegrowanym ściśle odpowiada holistycznemu charakterowi jakości życia. Można więc uznać, że realizacja zasad rozwoju trwałego jest tożsama z dążeniami do wysokiej jakości życia, a wskaźniki cząstkowe opisujące rozwój trwały można z powodzeniem wykorzystać do określenia jakości życia.
EN
Despite rising criticism of using GDP as a measure of social welfare, lack of an alternative method causes this purely economic indicator to remain the key parameter for assessments and international comparisons. Developing a universal methodology for measuring the quality of life is thus a serious challenge for both academics and practitioners. According to the author, the strong relationship between the new development paradigm and the quality of life stems directly from the very definition of sustainable development. Firstly, on the basis of the Brundtland Report and the Rio Declaration, it can be concluded that sustainable development is a development that provides satisfaction, fulfils needs and achieves a high quality of life in modern society without prejudice to the possibility of meeting the needs of future generations. Secondly, the idea of sustainable development based on integrated governance closely corresponds to the holistic nature of the quality of life. It can therefore be concluded that the implementation of the principles of sustainable development is synonymous with aspirations to a high quality of life and partial indicators describing sustainable development can successfully be used to gauge the quality of life.
Artykuł zawiera analizę podstawowych założeń neoliberalizmu i ordoliberalizmu w sferze socjalnej i ich przydatności do rozwiązywania bieżących problemów. W warunkach osłabienia finansów publicznych nie jest możliwa kontynuacja aktywności państwa w sferze socjalnej prowadząca do nadmiernego wzrostu długu publicznego. Zdaniem autora warto powrócić do liberalnych koncepcji łagodzenia problemów socjalnych. Po pierwsze: ustanowić ramy porządku gospodarczego niezbędne do podjęcia przez każdego odpowiedzialności za utrzymanie siebie i najbliższych. Po drugie: wprowadzić adekwatne do bieżącej kondycji finansowej państwa mechanizmy pomocy socjalnej, charakteryzujące się przejrzystymi zasadami i niskimi kosztami funkcjonowania, w formie ujemnego podatku dochodowego.
EN
The article contains analysis of the fundamental assumptions of the neoliberalism and ordoliberalism in the social sphere and their usefulness for solving contemporary issues. In conditions of weakening the public finance, it is not possible to continue such an activity of the state in the social sphere which is leading to the more distant debt increase. According to the authors, it is worthwhile to return to liberal concepts of relieving social problems. Firstly, ensuring appropriate conditions, establishing frames of economic order, essential to take the responsibility of supporting oneself by everyone and the nearest. Secondly, introducing appropriate to the current financial position of mechanisms of the public assistance, being characterized by clear rules and lowest costs of functioning in the form of negative income tax.
Dążenie do szczęścia lub też wysokiej jakości życia było od wieków przedmiotem starań człowieka. Dyskusje na temat sposobu osiągnięcia zamierzonego celu prowadzono już w starożytności i nieprzerwanie trwają do dziś. Co więcej, zjawiska kryzysowe, jakie współcześnie można zaobserwować w światowej gospodarce, powodują, że zagadnienia dotyczące wysokiej jakości życia stają się bardzo medialne, wręcz modne. Szczęście, podobnie jak i jakość życia, są pojęciami wieloznacznymi, a dostrzeganą nawet w naukowych opracowaniach różnorodność wywodzą z wielu rozpowszechnionych przez lata opracowań i ustnych przekazów. Współcześnie dominuje podejście o charakterze podmiotowym, określające szczęście jako subiektywne zadowolenie z życia. W starożytności i średniowieczu pojęcie szczęścia miało natomiast charakter przedmiotowy, obiektywny oznaczający pewien doskonały stan łączący wszelkie dobra.
Przyjęta przez rząd Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju zakłada szybki wzrost liczby użytkowanych samochodów elektrycznych. Analiza barier i szans rozwoju elektromobilności w Polsce wskazuje jednak, że przyjęty plan jest zbyt optymistyczny. Sens ma ewolucyjny rozwój przemysłu e-samochodów. Do realizacji przedsięwzięcia należy jednak przystąpić w sposób systematyczny. Należy zapewnić środki na badania nad polskim e-samochodem, podjąć reformę górnictwa i energetyki, stworzyć przyjazne warunki dla rozwoju OZE, potem zadbać o odpowiednią infrastrukturę publicznych stacji ładowania oraz uruchomić system premiowania zakupu samochodów elektrycznych. Bez kompleksowego i systematycznego podejścia plany błyskawicznego rozwoju elektromobilności pozostaną wyłącznie politycznymi deklaracjami.
Artykuł stanowi próbę podsumowania dotychczasowych badań w zakresie rozwoju trwałego w polskich ośrodkach naukowych, jest również kontynuacją i uzupełnieniem prac zrealizowanych w 2009 roku przez Tadeusza Borysa i Stanisława Czaję. Zdaniem autorów, obserwowany wzrost zainteresowania problematyką, uzyskiwane awanse naukowe i stopniowe wdrażanie elementów rozwoju trwałego są podstawą do pozytywnej oceny dotychczasowych prac. Pewien niepokój mogą budzić: niedostatek pełnej i rzetelnej wiedzy na temat rozwoju trwałego w społeczeństwie, krótkowzroczne decyzje polityków promujące wzrost gospodarczy, zamiast dążenia do poprawy jakości życia, nadal nierozstrzygnięte spory dotyczące terminologii rozwoju trwałego i widoczna luka pokoleniowa. Niekorzystnej tendencji może zaradzić dalsza, intensywna edukacja społeczeństwa i promocja badań stosowanych.
EN
The paper is an attempt to summarise the current research in the field of sustainable development in Polish scientific centers. It is also a continuation of the work done in 2009 by Tadeusz Borys and Stanisław Czaja. The observed increased interest in the issue, scientific titles obtained by the authors, and gradual implementation of the elements of sustainable development seem to justify a positive assessment of the previous work. What may cause some concern, however, is lack of full and accurate knowledge about sustainable development among the general public, short-sighted political decisions that promote economic growth instead of striving to improve the quality of life, the still unresolved debate on the terminology concerning sustainable development, as well as the visible generation gap. These unfavourable tendencies could be remedied by further intensive public education and promotion of applied research.
W artykule tym autorzy przedstawili istotę„zielonej gospodarki” i jej przejawy w programach antykryzysowych i praktyce gospodarczej w USA i w Zachodniej Europie oraz próby podejmowane w tej dziedzinie w Polsce. Przeprowadzono także analizę porównawczą idei „zielonej gospodarki” i koncepcji Sustainable Development, które szczególnie łączą się ze sobą, zwłaszcza w ujęciach teoretycznych. Na tej podstawie autorzy zaprezentowali krótkie porównanie następujących terminów i ocenę ich ewolucji: ekorozwój – rozwój samopodtrzymywany – zrównoważony rozwój – rozwój trwały i zrównoważony – „zielona gospodarka” – gospodarka oparta na wiedzy. Na zakończenie zarysowano perspektywy wdrożenia koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego z uwzględnieniem programów „zielonej gospodarki”.
EN
The authors discuss the concept of “green economy” and its implications in anti-crisis programmes as well as in the economic practice of the USA and western European countries, including the programmes launched by Poland. The paper also presents a comparative analysis of the green economy and sustainable development, which have much in common, particularly from a theoretical perspective. The authors offer a brief comparison, followed by a discussion of their evolution, of the following terms: eco-development – sustainable development – self-sustained development – balanced development – lasting (permanent) development – green economy – economy based on knowledge. Finally, the authors outline the prospects for the implementation of sustainable development, with particular attention to green economy schemes.
Rozwiązywanie zadań problemowych lub ocena występujących zjawisk w warunkach braku dostatecznej ilości danych empirycznych stwarza poważne trudności. Statystyczne metody predykcji, z uwagi na brak wzorca – punktu odniesienia, są mało użyteczne w stosunku do nowych bądź słabo poznanych dotąd zjawisk. Alternatywą stają się wówczas metody eksperckie, bazujące na wiedzy i doświadczeniu specjalistów. Z historii są również znane udane eksperymenty polegające na wykorzystaniu tzw. mądrości zbiorowej. Artykuł zawiera analizę porównawczą rezultatów badań nad czynnikami jakości życia uzyskanych z zastosowaniem metody delfickiej oraz wyników badań ankietowych, podjętych wśród studentów. Uśrednione wyniki badań przeprowadzonych z dużą grupą respondentów okazały się w miarę zbliżone do tych uzyskanych metodą delficką. Zdaniem autorów, teza Francisa Galtona głosząca, że ocena zjawiska wystawiona przez zespół osób może być bardziej precyzyjna niż przewidywania jednej osoby, jest współcześnie słuszna. Ponadto, odpowiedzi uzyskane z zastosowaniem metody eksperckiej – w sytuacji braku dostatecznej ilości danych empirycznych – można uznać za wzorcowe i najbardziej odpowiednie do określenia znaczenia czynników jakości życia, a mądrość wąskiego grona specjalistów w tym przypadku z powodzeniem zastępuje wiedzę i doświadczenie nawet kilkuset osób.
EN
When empirical data is insufficient, solving problem tasks or the assessment of observed phenomena may prove immensely difficult. In the case of new or yet unexplored occurrences, statistical methods of prediction are not very useful, due to the lack of a benchmark which would serve as a point of reference. Alternatively, expert methods, based on the knowledge and experience of specialists, can be applied. History also notes successful experiments relying on the so-called collective conventional wisdom. The paper contains a comparative analysis of the results of research into factors affecting life quality obtained from applying the Delphic method and the findings of a survey conducted among students. Averaged outcomes of the survey administered among a large group of respondents proved quite close to those derived from the Delphic method. According to the authors, Francis Galton’s claim that the assessment of a phenomenon given by a team of persons can be more precise than the predictions of one person seems to be still valid in the present world. Moreover, the replies obtained when applying the expert method – when empirical data was insufficient – can be regarded as model ones and the most suitable for determining the sig
The paper presents a discussion of the subject of mesoeconomics (mezzoeconomics), and its place within the system of economic sciences, as well as its new role in the theory of economics and economic policy, due to systemic reform. Further in the paper we find characteristics of economics and programming the industrial development, as well as industrial economics, viewed as mesoeconomic disciplines. The final part focuses on the environmental protection economics, and its related sciences such as economics of environment and natural resources, and ecological economics. The paper includes a discussion of controversies raised by those disciplines and environmental policy. The paper closes with a discussion on the issues of sustainable development as balanced or lasting (permanent) development.
Even though the state of the public fi nance in Poland in fi nal years deteriorated distinctly, this lasting economic weakness still requires applying by the state the economic active policy. Its consequence are action based on more formal ensuing from the duty of keeping the public debt on the statutory level than public debts causing real stability. According to the authors, steps taken for that purpose prove, that issue of keeping the safest level of the public debt permanently wasn’t solved yet. Actions causing an real upturn in the economy and of the public fi nance are more essential, rather than only of a doubtful effectiveness operations consisting in the reduction in the open debt with cost of future generations. A consistent aspiration to the fulfi llment of the convergence criteria and accepting euro currency is a reliable solution in the upcoming future. One should also pay attention to the effectiveness and the rate taking advantages of EU resources.
Wzrost zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego, jaki nastąpił w latach 2009-2011, budził obawy odnośnie do kondycji podsektora samorządowego. Później jednak, na skutek ożywienia gospodarczego i ustawowych regulacji w zakresie zadłużania się samorządów, nastąpiła wyraźna poprawa. W 2016 roku jednostki samorządu terytorialnego łącznie uzyskały nadwyżkę dochodów nad wydatkami. Zdecydowanie odmienna jest natomiast sytuacja podsektora rządowego. Deficyt budżetu państwa w dalszym ciągu utrzymuje się na względnie wysokim poziomie. Niekorzystne zjawiska pogłębia znaczny wzrost wydatków socjalnych i decyzje w zakresie funkcjonowania systemu emerytalnego, co prowadzi do narastania długu publicznego – zarówno jawnego, jak i ukrytego. Istnieje zatem uzasadniona obawa, że w razie osłabienia koniunktury gospodarczej na świecie borykający się z wysokim zadłużeniem budżet państwa będzie miał niekorzystny wpływ na działalność jednostek samorządu terytorialnego.
Pojawiające się oceny stanu finansów publicznych w Polsce są często rozbieżne. Jedni, mając na uwadze sprzyjającą koniunkturę gospodarczą, pozytywnie oceniają finanse państwa, inni zaś dostrzegają pewne zagrożenia. Celem opracowania jest diagnoza stanu finansów publicznych w Polsce i ocena zdolności państwa do skutecznej reakcji na negatywny wpływ cyklu koniunkturalnego w gospodarce. Zdaniem autorów ożywienie gospodarcze ma pozytywny wpływ na finanse publiczne, jednak naprawa finansów państwa postępuje zbyt wolno. Istotnym problemem jest utrzymujący się deficyt budżetowy, rosnący dług publiczny i wysoka rentowność emitowanych obligacji. W tych warunkach, kosztem zmniejszenia nakładów inwestycyjnych, zwiększane są wydatki sztywne. W przyszłości osłabione państwo nie będzie w stanie skuteczne przeciwdziałać negatywnym skutkom wahań koniunktury gospodarczej.
Od wielu lat nieodpowiedni stan powietrza w Polsce negatywnie wpływa na jakość życia społeczeństwa. W ostatnim czasie, na szczeblu zarówno krajowym, jak i regionalnym, podjęto bądź zaplanowano działania zmierzające do ograniczenia emisji najbardziej uciążliwych zanieczyszczeń. Przyjęto między innymi plan rozwoju elektromobilności, wprowadzono bariery i zakazy w zakresie eksploatacji uciążliwych dla środowiska instalacji grzewczych, podjęto również prace legislacyjne w zakresie wymagań jakościowych dla paliw stałych i wprowadzono zachęty do zmiany struktury zużywanych nośników energii. Uważna analiza zaproponowanych rozwiązań wskazuje jednak, że skuteczność wielu z nich będzie znikoma. W rzeczywistości w dalszym ciągu preferowana jest energetyka oparta na węglu, a zainteresowanie poprawą jakości powietrza pozostaje na dalszym planie.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.