Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Od dzieci z nieprawego łoża do dzieci nieślubnych. Z dziejów polskiej terminologii prawnej

100%
Woźniak E.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 23
151-164
EN
The paper presents the various names given in Polish legal terminology to children born outside of marriage, from the oldest times to the interwar period. The process of stabilization of indices of this concept was a relatively long one. In mediaeval legal texts, we find multiple variants, most of which mirror Latin terms, e.g. nieprawego łoża ‘of unlawful bed’, nieczystego łoża ‘of impure bed’, niecnie narodzony ‘dishonourably born’, niedobrze urodzon ‘ill-born’, and also the neologism wyleganiec. Synonymous terms survive into the Middle Polish stage (16th – mid-18th c.), the most frequent ones being złego łoża ‘of bad bed’, niedobrego łoża ‘of wrong bed’, niepoczciwego łoża dzieci ‘children of indecent bed’. In the 19th century, two terms compete: dzieci nieprawego łoża ‘children of unlawful bed’ and, introduced in the translation of the Napoleonic Code, dzieci naturalne ‘natural children’; by the end of the 19th century, dzieci nieślubne ‘unmarried children’ become more widespread. A characteristic feature of the analysed terms is the presence of an evaluating element, which mirrorrs the contemporary legal status in which extramarital children were treated as a worse category and discriminated against. Finally, the paper draws attention to the differences between the civil and the canonic law, with regard to their choice of terms for ‘love children’.
2
Content available remote

Specjalne strefy ekonomiczne w Wałbrzychu i Kaliningradzie: analiza porównawcza

100%
Woźniak E.
Przegląd Wschodnioeuropejski
|
2015
|
vol. 2
161-175
EN
Special Economic Zone (SEZ) is a separate economic system that is functioning on more favorable conditions compared to the overall economy. The subject of research are SEZs located in Walbrzych and Kaliningrad Oblast. The main task was to compare selected special economic zones in terms of their similarities and differences in functioning. This comparison was based on a detailed analysis of the Walbrzych SEZ and SEZ in the Kaliningrad Oblast. Special economic zones were created as a result of changes in the system of the economy. The study compares the effects of the functioning of zones, such as the size of the investment, the number of investors and the number of jobs. There are clear differences in the functioning of SEZ’s in Walbrzych and Kaliningrad.
3
Publication available in full text mode
Content available

Słownictwo i frazeologia "Psałterza krakowskiego" (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych

100%
Woźniak E.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2002
|
vol. 041
4
Publication available in full text mode
Content available

Polityka językowa państwa polskiego w okresie międzywojennym

100%
Woźniak E.
Socjolingwistyka
|
2015
|
issue 29
7-20
PL
W artykule przedstawiono działania władz państwowych Drugiej Rzeczpospolitej w dziedzinie polityki językowej, koncentrując się na dwóch jej obszarach: wyznaczaniu ustawowo obowiązującego zakresu użycia języka polskiego, a także ustalaniu nazewnictwa państwowego (oficjalna nazwa państwa, organów władzy, jednostek samorządu terytorialnego itp.) oraz urzędowych nazw miejscowych (wymagających repolonizacji). Przegląd aktów prawnych zawierających przepisy dotyczące kwestii językowych dowodzi braku planowości i konsekwencji ze strony władz — efektem jest m.in. utrwalenie prawnego zróżnicowania terytorium Polski oraz niejednolitość terminologii dotyczącej języka. Są to zagadnienia nieobecne dotąd w literaturze językoznawczej, choć mieszczące się w ramach tzw. zewnętrznej historii języka.
EN
The article discusses the activities of the state authorities of Second Polish Republic in the field of linguistic policies, focusing on two main areas: determining by means of regulations the binding range of use of Polish language, and also determining the official definitions (official name of the state, government bodies, local authorities) and official local names (which required adaptation to Polish). The research into legal acts containing regulations relating to linguistic issues proves the lack of complex plan and consistency of authorities — which resulted in f.e. the consolidation of legal diversity of the territory of Poland and incoherence in terminology relating to language. These problems have been absent in linguistic writings, however they fall into category of so-called external history of language.
5

Dziewiętnastowieczne tłumaczenia Kodeksu Napoleona wobec tradycji polskiej terminologii prawnej

63%
Wismont M., Woźniak E.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/4
253–263
PL
W artykule podjęto zagadnienie trwałości polskiej terminologii prawnej w kontekście przemian zachodzących w prawodawstwie w pierwszej połowie XIX w. po wprowadzeniu Kodeksu Napoleona jako prawa powszechnego obowiązującego w Księstwie Warszawskim. Badaniami objęto słownictwo terminologiczne z trzech pól tematycznych: OPIEKA, RODZINA i ROZWÓD. Leksykę związaną z tymi pojęciami prawnymi, obecną w tłumaczeniach Kodeksu Napoleona, skonfrontowano z terminami używanymi w prawie polskim od czasów najdawniejszych do końca XVIII w. Biorąc pod uwagę tożsamość wyrażeń językowych, a nie ich odnośność pojęciową, stwierdzono duży udział leksyki prawnej wykazującej stabilność: 44% terminów użytych w przekładach Kodeksu Napoleona znanych było w dawnej polskiej terminologii prawnej. Z przeprowadzonych badań wynika, że XIX-wieczny tłumacz francuskiego prawa, które w sferze pojęciowej zrywało z dotychczasową tradycją prawną Rzeczypospolitej szlacheckiej, opierał się w znaczącym stopniu na zastanej leksyce. Zauważono również, że stabilność charakteryzuje przede wszystkim terminy syntetyczne wyrażające podstawowe pojęcia prawne, natomiast wśród terminów nowych dominują wielowyrazowe korelaty bardziej złożonych pojęć prawnych.
EN
The article discusses the persistence of Polish legal terminology in the context of the legal changes that were introduced in the first half of the 19th c. after the Napoleonic Code had become public law in the Duchy of Warsaw. The presented research covers vocabulary related to three thematic fields: CARE, FAMILY and DIVORCE. The study compares the lexis that is associated with these areas and that can be found in the Napoleonic Code with the terms that had been used in Polish law until the end of the 18th century. The study, which focuses on the sameness of the terms rather than their referents, shows a large number of persistent legal terms: 44% of the terms used in the translations of the Napoleonic Code had been present in the Polish legal terminology earlier. It also indicates that the 19th-century translation of French law, which significantly differed from the legal tradition of the Commonwealth of Poland, was largely based on the already used terminology. Finally, the study shows that the translator used traditional synthetic terms when referring to basic legal concepts. The new terms, by contrast, include mostly multi-word equivalents of more complex legal concepts.
6

O (nie)przydatności źródeł leksykograficznych w badaniach XIX-wiecznej terminologii prawnej

63%
Woźniak E., Zarębski R.
Język Polski
|
2018
|
vol. 98
|
issue 4
59-69
PL
W artykule podjęto problematykę związaną z wykorzystaniem źródeł leksykograficznych w badaniach XIX-wiecznej terminologii prawnej. Autorzy postawili sobie za cel zbadanie, czy autorzy XIX-wiecznych słowników ekscerpowali akty prawne z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (co oznaczałoby, że ówczesna leksykografia dokumentowała zachodzące wówczas zmiany w zakresie semantyki terminów czy ich frekwencji), oraz ocenę przydatności słowników jako źródła informacji o dawnej leksyce prawnej. Przeprowadzona analiza wykazała, że dawne słowniki ze względu na często kompilacyjny charakter nie są w pełni miarodajnym źródłem w opisie niestabilnej niegdyś terminologii prawnej, wobec czego jej badania muszą się także odwoływać do konkretnych tekstów – w tym także tych, które dokumentują przejawy dawnej świadomości językowo-prawnej.
EN
The article deals with the use of lexicographical sources in the research of the 19th century legal terminology. The aim of the study is to find out whether the authors of 19th century dictionaries used legal documents from the times of the Duchy of Warsaw and Kingdom of Poland. If so, it would mean that the old lexicography documented undergoing changes of the semantics of terms and frequency of their use. Another aim was to assess the usefulness of dictionaries as the source of information on old legal lexis. The authors demonstrate that the old dictionaries are not a fully reliable source in the description of the then unstable legal terminology because of their compilation nature; therefore, researchers have to refer to specific texts, including those ones.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.