Epidemia COVID-19 zmusiła wiele instytucji do przeorganizowania sposobu działania. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego znalazło się wśród tych instytucji, którym przyszło zmagać się z problemami. Działania podejmowane przez ten organ należy uznać za wielotorowe. Na tle podjętych działań wyróżnić należy te, które świadczą o tym, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie zapomniało o bezpieczeństwie polskich uczelni wyższych. Artykuł poświęcono przeanalizowaniu powyższych działań. Działania podjęte przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego należy uznać za godne naśladowania. Można stwierdzić, że wszystkie omówione w niniejszej publikacji potwierdzają, że powstrzymanie chaosu i zapewnienie skutecznych narzędzi umożliwiających rektorom uczelni wprowadzenie rozwiązań praktycznych powiodło się dzięki inicjatywie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Należy podkreślić, że podjęło się ono opracowania regulacji stanowiących uniwersalną podstawę do zagwarantowania funkcjonowania uczelni wyższych. W swoich działaniach Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie zapomniało o studentach, doktorantach oraz pracownikach tworzących społeczność akademicką. Działania Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego powinny w przyszłości stanowić punkt wyjścia do debat naukowych na temat rozwiązań praktycznych wprowadzonych na poszczególnych i wybranych uczelniach wyższych w Polsce.
The legislator has placed the term ‘helpless persons’ in canon law. It was placed in the legal system of the Catholic Church only in 2019. The legislator has set out its legal definition. The term indicates persons who have been given protection from the crime of sexual abuse. The research has a dual purpose. The primary objective is to present people in the Church community to whom the term ‘helpless persons“ refers. The secondary objective is to show, on the basis of an analysis of canon law, the extent of protection of ‘helpless persons’ against the crime of sexual abuse. Appropriate research methods were used to conduct the study. These include the dogmatic-legal method, the historical method, the philological method, the comparative method and the analytical methods used in psychological and criminological sciences. The narrative created in the article showed that the category of ‘vulnerable persons’ includes a variety of people including children, adolescents, people with disabilities, the elderly, women and men addicted to alcohol or psychoactive drugs, residents of nursing homes and sanatoriums, and people who are unable to resist the aggression of the perpetrator. The current provisions of canon law comprehensively protect the above persons from the crime of sexual abuse. Therefore, the legislator, together with the bodies subordinate to it, should constantly observe the phenomenon of sexual exploitation and adapt the laws so that they continue to ensure the freedom, safety and protection of helpless people and punish perpetrators with appropriate criminal sanctions.
PL
W 2019 r. w prawie kanonicznym prawodawca umieścił termin „osoby bezradne” i uwzględnił go w systemie prawnym Kościoła katolickiego dopiero w tymże roku. Ustawodawca określił jego definicję legalną. Interesujący termin wskazuje na osoby, którym zapewniono ochronę przed przestępstwem wykorzystania seksualnego. Badania realizują podwójny cel. Celem pierwszorzędnym jest pokazanie w społeczności kościelnej osób, do których odnosi się termin „osoba bezradna”. Drugorzędnym celem jest ukazanie na podstawie analizy przepisów prawa kanonicznego zakresu ochrony „osób bezradnych” wobec przestępstwa wykorzystania seksualnego. Do przeprowadzenia badań wykorzystano odpowiednie metody badawcze. Należą do nich: metoda dogmatyczno-prawna, historyczna, filologiczna, porównawcza oraz metody analityczne wykorzystywane w naukach psychologicznych oraz kryminologicznych. Narracja stworzona w artykule pokazała, że do kategorii „osób bezbronnych” zalicza się różne osoby m.in. dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne, osoby starsze, kobiety i mężczyzn uzależnionych od alkoholu lub środków psychoaktywnych, pensjonariuszy domów opieki i sanatoriów oraz ludzi, którzy nie potrafią oprzeć się agresji sprawcy. Obecne przepisy prawa kanonicznego kompleksowo chronią powyższe osoby przed przestępstwem wykorzystania seksualnego. W związku z tym ustawodawca wraz z podległymi mu organami powinni stale obserwować zjawisko wykorzystania seksualnego i dostosowywać przepisy, aby zapewniały nadal wolność, bezpieczeństwo i ochronę osobom bezradnym oraz karały odpowiednimi sankcjami sprawców.
Constitutional judicature is a subject of dispute in the field of legal science, mainly at the level of philosophy of law and legal theory. In this connection, a book has been reviewed which deals with an interesting topic. In the individual chapters of the book, the authors provide answers to many questions, in the field of constitutional justice. Many of the problems indicated by the authors can be encountered in social, political and scientific life. The aim of the published review is to present the thoughts of the authors who, by means of analysis, reconstruction and critical reflection, have linked constitutional justice to three ideas: the rule of law, democracy and individual rights. It is worth emphasizing that the three ideas cited do not form a harmonious triad, nor an a priori reality. The creation of this type of monograph was possible thanks to the use of various research methods, dogmatic-legal, philosophical, historical, philological. The singularity of the court (judicial review) is not a point of reference, to create groups of supporters and opponents of constitutional justice. A comprehensive examination of the idea of constitutional justice creates a new catalogue of arguments for the use of, inter alia, the development of scientific research, the conduct of public debate and the broad education of the public.
PL
Sądownictwo konstytucyjne stanowi przedmiot sporów w obszarze nauk prawnych, głównie na poziomie filozofii prawa i teorii prawa. W związku z tym została poddana recenzji monografia, która porusza obecnie interesującą tematykę w obszarze zasad konstytucjonalizmu. Autorzy w poszczególnych rozdziałach udzielają odpowiedzi na wiele pytań z zakresu sądownictwa konstytucyjnego. Z wieloma zasygnalizowanymi problemami można spotkać się w życiu społecznym, politycznym i naukowym. Celem opublikowanej recenzji jest zaprezentowanie myśli autorów, którzy za pomocą analizy, rekonstrukcji i krytycznej refleksji połączyli sądownictwo konstytucyjne z trzema ideami: rządów prawa, demokracji i praw jednostki. Warto podkreślić, że przywołane trzy idee nie tworzą harmonijnej triady, ani apriorycznej rzeczywistości. Stworzenie tego typu monografii było możliwe dzięki wykorzystaniu różnych metod badawczych: dogmatycznoprawnej, filozoficznej, historycznej, filologicznej. Osobliwość sądu (judical review) nie stanowi punktu odniesienia, do tego, aby stworzyć grupy zwolenników oraz przeciwników sądownictwa konstytucyjnego. Zbadanie wszechstronne idei sądownictwa konstytucyjnego tworzy nowy katalog argumentów do wykorzystywania m.in. w rozwoju badań naukowych, prowadzenia debaty publicznej oraz szeroko pojętej edukacji społeczeństwa.
The purpose of the canonical administrative and criminal procedure is to ensure a fair trial (suspect - accused) of cases concerning delicta contra mores offenses. Therefore, in the course of the preliminary investigation, an ordinary imposes preventive measures, which are supposed to achieve a specific purpose. They are not punishments, but administrative acts which serve many entities. The doctrine in this matter has undergone a specific evolution. The regulations contained in the Code of 1917 forbade appealing against a decree which contained such measures. The current legal regulations allow the submission of a recourse in this area. It should be based on the rules concerning hierarchical recourses. The Congregation for the Doctrine of the Faith is the competent superior in this area, because it makes final decisions in relation to all the issues connected with delicta graviora offenses. Unfortunately, they are very rare, because lawyers or solicitors are not allowed to suggest this type of solution to suspects at the preliminary investigation level.
PL
Kanoniczna procedura administracyjno-karna ma zapewnić sprawiedliwy proces (podejrzany – oskarżony) o przestępstwa delicta contra mores. Dlatego w postępowaniu przygotowawczym ordynariusz nakłada środki zapobiegawcze, które mają służyć osiągnięciu określonego celu. Nie są one karami, lecz aktami administracyjnymi, które służą wielu podmiotom. Doktryna w tej materii dokonała swoistej ewolucji. Regulacje zawarte w kodeksie z 1917 r. zabraniały odwoływania się do dekretu, który zawierał takie środki. Obecne regulacje prawne pozwalają na złożenie regresu w tym zakresie. Powinien on być oparty na przepisach dotyczących rekursów hierarchicznych. Kompetentnym przełożonym w tej dziedzinie jest Kongregacja Nauki Wiary, gdyż to ona definitywnie rozstrzyga wszystkie kwestie związane z wykroczeniami delicta graviora. Niestety, są one podejmowane bardzo rzadko, ponieważ często na poziomie postępowania przygotowawczego adwokat lub radca prawny nie ma prawa sugerować podejrzanemu tego typu rozwiązań.
The crime of attempting to marry by a clergyman is a delicta graviora – the most serious crime in the canon law system, and the legislator provided for the punishment of latae senetntiae and, if the perpetrator fails to improve, other penalties, not excluding the penalty of expulsion from the clerical state. The main idea in the article was devoted to the necessary perpetrator of the crime - a woman. It begins with the presentation of a case study, which is the starting point for further analyses. The created narrative showed the perpetrator necessary as the subject of the crime - canonical criminal law, and at the same time a person who intends to enter into a canonical marriage after committing a crime with a clergyman. An important element of the research is the relationship between church punishment and the necessary perpetrator. The further canonical situation of the necessary perpetrator depends mainly on the type of punishment. When conducting the analysis, the provisions of the old law and the Code of Criminal Procedure from 1917 and 1983 were used, taking into account the amendment to the provisions of canonical criminal law, carried out by Pope Francis on December 8, 2021. Various research methods were used (e.g. historical and legal, dogmatic and legal, philological), which allowed to create an article that shows a significant research problem, important for canonical criminal law as well as for canonical matrimonial law. There are no studies in the literature on the legal and canonical position of the necessary perpetrator - a woman.
PL
Przestępstwo usiłowania zawarcia małżeństwa przez osobę duchowną stanowi delicta graviora – najcięższe przestępstwo w systemie prawa kanonicznego, a ustawodawca przewidywał za nie kary latae senetntiae oraz w przypadku braku poprawy sprawcy inne kary, nie wykluczając karę wydalenia ze stanu duchownego. Główna myśl w artykule został poświęcona sprawcy koniecznemu przestępstwa – kobiecie. Rozpoczyna się on od prezentacji kazusu, który stanowi punkt wyjścia do prowadzenia dalszych analiz. Stworzona narracja pokazała sprawcę koniecznego jako podmiot przestępstwa - kanoniczne prawo karne, a zarazem osobę, która ma zamiar zawrzeć małżeństwo kanoniczne po popełnieniu przestępstwa z osobą duchowną. Istotnym element badań stanowi relacja kara kościelna a sprawca konieczny. W głównej mierze to od rodzaju kary zależy dalsza sytuacja kanoniczna sprawcy koniecznego. Przeprowadzając analizę wykorzystano przepisy prawa dawnego oraz KPK z 1917 r. i z 1983 r. z uwzględnieniem nowelizacji przepisów kanonicznego prawa karnego, przeprowadzonej przez papieża Franciszka 8 grudnia 2021 r. Użyto różnych metod badawczych (m.in. historyczno-prawnej, dogmatyczno-prawnej, filologicznej), co pozwoliło stworzyć artykuł, który pokazuje istotny problem badawczy, ważny dla kanonicznego prawa karnego jak i dla kanonicznego prawa małżeńskiego. W literaturze brak jest opracowań na temat pozycji prawno-kanonicznej sprawcy koniecznego-kobiety.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.