Prace badawcze prowadzone w obszarze psychologii temporalnej dostarczają rosnącej liczby danych, świadczących o doniosłej roli równoważonej perspektywy czasowej dla społecznej i emocjonalnej adaptacji jednostki. W niniejszej pracy podjęto próbę empirycznej replikacji wyniku, wskazującego na kluczową rolę cech temperamentu w rozwoju temporalnego zrównoważenia, pionierski zaś charakter przeprowadzonych analiz polegał na uwzględnieniu pośredniczącej roli zupełnie nowego konstruktu różnicowego – wymiarów emporalnego metapoznania. W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 115 osób. Uczestnicy wypełnili kwestionariusz temperamentu FCZ- -KT, skalę ZTPI, służącą do pomiaru różnic indywidualnych w zakresie perspektyw czasowych oraz Skalę Temporalnego Metapoznania TMCS. Przeprowadzone analizy wskazują na istotną rolę cech temperamentu – Reaktywności Emocjonalnej i Żwawości – w kształtowaniu zrównoważenia temporalnego. Ponadto wykazano, że zależności pomiędzy temperamentem a zrównoważoną perspektywą czasową są w pełni mediowane przez wymiary temporalnego metapoznania – Metapoznawczą Kontrolę Temporalną oraz Zorientowaną na Cel Ciągłość Intertemporalną. Co ważne, pierwszy z tych wymiarów okazał się w dużo większym stopniu uwarunkowany temperamentalnie niż drugi (42% vs. 4% wyjaśnionej wariancji). Wynik ten pozwala wysunąć hipotezę dotyczącą odmiennego podłoża obydwu aspektów temporalnego metapoznania: temperamentalnego w przypadku kontroli oraz pozatemperamentalnego (poznawczego lub doświadczeniowego) w przypadku ciągłości. Temporalne metapoznanie może być zatem mechanizmem odpowiedzialnym za opisywane w literaturze przedmiotu związki między temperamentem a zrównoważoną perspektywą czasową.
Scientific studies carried out in the field of temporal psychology present a growing number of data suggesting an important role of a balanced temporal perspective in social and emotional adaptation of an individual. The current study attempted to empirically replicate a result suggesting a key role of temperament’s characteristics in the development of temporal balance. The novel character of erformed analysis took into account a new differentiating construct – dimensions of temporal metacognition. The study employed 115 participants. They filled in the personality quetsionnaire FCZ-KT, Zimbardo Time Perspective Inventory, which measures individual differences in temporal percpectives and a temporal metacognition scale (TMCS). The analysis point to a significant role of temperament’s traits – emotional reactivity and liveliness – in the shaping of temporal balance. Moreover, it was shown that the relationship between temperament and balanced temporal perspective are mediated fully by the dimensions of temporal metacognition – metacognitive temporal control and goaloriented temporal continuity. Importantly, the first of these dimensions turned out to be conditioned by the temperament to a far larger degree than the second one (42% vs. 4% of the mediated variability). The result allows a conclusion of a various basis of the two aspects of metacognition: temperamental – in the case of control, and non-temperamental (cognitive or experiencebased) – in the case of continuity. Temporal metacognition can, therefore, be a mechanism responsible for relationships between temperament and balanced temporal perspective described in the field literature.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.