Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Średniowieczna retoryka jako czynnik kształtujący sztuki plastyczne. Przegląd podstawowych problemów

100%
Tabor D.
Analecta Cracoviensia
|
2012
|
vol. 44
EN
In the Middle Age the rhetoric was one of the seven liberal arts. Its position in the medieval culture Has been confirmed by Cassiodor, Isidor of Sevilla, Augustin of Hippona and Martianus Capella. The medieval rhetoric was composedof five parts: inventio (invention), dispositio (disposition), elucutio (elocution), memoria (memory) and pronuntiatio (pronuntiation). Only three of them exertet real influence on the fine arts. Inventio controlled the proces of choice of the ideas, which have benn represented by images in work of arts. Dispositio collocated the images in the whole structure of work of art. Elocutio applicated some rhetorical figure in order to communicate some massages throughout the images. In the Middle Ages existed two sources, which inspired the mediewal rhetoric. The fitst Skurce was the ancien, greek and roman rhetoric , the second – the semitic, biblical rhetoric. In the Bible exist two important literary and rhetorical structures – the parallelism and the centripetal construction. These structures influenced some models of composition of narrative cycles and series of images. Rhetor – a hypothetical personage, educated in trivium and quatrivium and expert in the rhetoric, played important role in the mediewal culture. He collaborated with artist and he applicated the rhetorical methods and rhetorical figure in the creation of works of art.
2

Król, prorok czy kapłan ? Charyzmat konsekrowanego władcy w miniaturach ottońskich: treści ideowe i funkcje przedstawień cesarzy dynastii saskiej

100%
Tabor D.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 4: Historia sztuki
5-32
PL
Przedmiotem artykułu są miniatury przedstawiające cesarza w majestacie. Są to: miniatura z przedstawieniem Ottona II z Registrum Gregorii (Chantilly, Musée Condé, MS 14),dwie miniatury z tzw. Ewangeliarza Ottona III (Monachium, Bayerische Staatsbibliothek, Clm. 4453) – przedstawiająca Ottona III oraz przedstawiająca alegorie krain, dwie miniatury (Otto II i krainy) znajdujące się w ewangeliarzu oprawionym w kodeksie zawierającym również dzieła Józefa Flawiusza (Bamberg, Staatsbibliothek, Class. 79) oraz miniatura z postacią Ottona III, umieszczona w Ewangeliarzu Liutara, zwanego ewangeliarzem akwizgrańskim (Aachen, Domschatz). Obrazy te były przedmiotem badań Percy Ernsta Schramma, Piotra Skubiszewskiego, Henry'ego Mayr-Hartinga, Wolfganga Christiana Schneidera, Ludgera Körntgena, Hagen Keller oraz Erica Palazzo. Wywyższenie cesarza ma swoje precedensy w sztuce karolińskiej. Usytuowanie miejsca cesarskiego w drugiej kondygnacji na emporze kaplicy pałacowejw Akwizgranie oraz miniatura z przedstawieniem wywyższonego Karola Łysego w Biblii Viviana dają świadectwo karolińskiemu podejściu do osoby władcy. Źródeł konsekracji władcy wywyższonego ponad biskupów i książąt w miniaturach należy szukać w poglądach teologiczno-politycznych epoki. Hinkmar z Reims. Samaragdus, Alkuin oraz Thietmar z Merseburga określają władcę jako wybranego i namaszczonego przez Boga do rządzenia ludem. Wywyższenia władcy należy jednak upatrywać w liturgii konsekracji króla, udokumentowanej w Pontifical Romano-Germanique. Najważniejszym aktem tej liturgii jest namaszczenie, unctio, dokonywane w kontekście modlitwy konsekracyjnej. Obraz tronującego cesarza odzwierciedla moment liturgii, w którym konsekrowany po namaszczeniu i wręczeniu insygniów zasiada na tronie w absydzie, zaprowadzony tam przez metropolitów i książąt. Namaszczenie wywodzi się ze starostementowej konsekracji królów, proroków i sędziów. Konsekracja królewska różni się jednak od konsekracji biskupa, prezbitera i diakona, tak wiec nieuzasadnione jest określanie namaszczonego króla sacerdos. Obraz konsekrowanego i wywyższonego na wzór władcy biskupa pojawia się również w sztuce ottońskiej – w Psalterium Egberti oraz Codex Egberti. Analizowane i interpretowane obrazy są osadzone w kontekście zbioru miniatur chrystologicznych występujących w księgach liturgicznych, w których pojawiają się wymienione miniatury. Wynika z tego, że zasadniczymi rysami treści wszystkich czterech miniatur jest postać władcy jako słuchacza słowa Bożego oraz postać władcy, który nie jest typem Chrystusa, lecz ma być kształtowany na wzór Chrystusa.
EN
The miniatures showing the enthroned emperor are the subject of the article. These are: the miniature showing Otto II from the Registrum Gregorii (Chantilly, Musée Condé, MS 14), two miniatures from the so-called Gospels of Otto III (Munich, Bayerische Staatsbibliothek, Clm. 4453) – one showing Otto III and the other one showing the allegories of the provinces of the empire, two miniatures (Otto II and the provinces) contained in the Gospels bound in the code also containing works by Flavius Josephus (Bamberg, Staatsbibliothek, Class. 79) and the miniature with the figure of Otto III found in the Liuthar Gospels, also called the Aachener Evangeliars (Aachen, Domshatz). The pictures were studied by Percy Ernst Schramm, Piotr Skubiszewski, Henry Mayr-Harting, Wolfgang Christian Schneider, Ludger Körntgen, Hagen Keller and Eric Palazzo. Exaltation of the emperor has its precedents in the Carolingian art. Placing the royal space in the upper gallery of the Palatine Chapel in Aachen and the miniature showing the exalted Charles the Bald in the Count Vivian Bible witness to the Carolingian approach to the person of the ruler. The sources of the consecration of an exalted ruler over bishops and princes in miniatures should be looked for in the theological-political views of the epoch. Hincmar, Archbishop of Reims, Smaragdus, Alcuin and Thietmar of Merseburg define the ruler as one chosen and anointed by God for ruling the people. However, the exaltation of the ruler should be looked for in the liturgy of the consecration of the king that is documented in the Pontifical Romano-Germanique. The most important act of this liturgy is the anointing, unction, practiced during the consecration prayer. The image of the enthroned emperor mirrors the moment of the liturgy in which the consecrated one, after being anointed and handed the regalia, ascends the throne in the apse, led there by the metropolitans and princes. The anointing is derived from the Old Testament consecration of kings, prophets and judges. However, the consecration of a king is different from the consecration of a bishop, presbyter or deacon, so defining the anointed king as sacerdos is unjustified. The image of the bishop consecrated and exalted on the pattern of a ruler also appears in the Ottonian art – in the Psalterium Egberti and the Codex Egberti. The analyzed and interpreted pictures are put in the context of the set of Christological miniatures found in liturgical books where the mentioned miniatures appear. It follows from the above statements that the figure of the ruler as one who listens to God’s Word, and the figure of the ruler who is not a type of Christ, but should be shaped on the pattern of Christ, are the basic features of the contents of all the four miniatures.
3
Publication available in full text mode
Content available

Gestykulacja jako sposób wyrażenia treści Misterium Paschalnego w sztuce średniowiecznej Europy Środkowej

100%
Tabor D.
Folia Historica Cracoviensia
|
2007
|
vol. 13
EN
The Paschal Mystery is the central reality of the Christianity. This is a series of historical events, presented in the canonical Gospels, in which Jesus from Nazaret was submit to the suffering, death, but was revived and bas ascend 10 the glory. These events was full of meanings and significations. This significations of paschal event has been meditated and analyzed in the Christian text, - in Gospels, in Paul’s Letters, but in the sermon of Fathers of the Church. Meliton of Sardes, Orygenes, Pseudo-Hypolite, and others are known as the interpreters of paschal events. The liturgical texts - Exultet and Victimae Paschali explain the profound sense of the Death and the resurrection of Christ All these works inspired the iconography. This presentation has to review the some works of art in Central Europeand interpretations their theological sense. The gestures will be the key to discovery of meaning.
4
Publication available in full text mode
Content available

Idea Paschy w sztuce średniowiecznej

100%
Tabor D.
Folia Historica Cracoviensia
|
2008
|
vol. 14
EN
Studies on medieval images of the life of Jesus Christ have so far focused either on the narrative perspective of the Christological cycle, presenting in a holistic and synthetic way the life and work of the Saviour, or isolated the Passion cycle revealing the suffering and death of Christ. However, in the Middle Ages there was a clear trend which focused on the events of last days of his life and events following his death. Such events are referred to as the Passover of Christ or the Paschal Mystery. This study is aimed not only to indicate sample presentations of the Passover but also attempts to interpret them.
PL
Badania nad średniowiecznymi przedstawieniami życia Chrystusa koncentrowały się bądź to na ujęciu narracyjnych cykli chrystologicznych, przedstawiających w sposób całościowy, syntetyczny życie i dzieło Zbawiciela, bądź to na wyodrębnieniu z nich cyklu pasyjnego, unaoczniającego Mękę i Śmierć Jezusa. Istnieje jednak w wiekach średnich wyraźny nurt myślowy, który wyodrębniał z cyklu życia Chrystusa sekwencje wydarzeń ostatnich dni jego życia oraz tego, co się wydarzyło po Jego śmierci. Chodzi tutaj o Paschę Chrystusa lub inaczej o Misterium Paschalne. Niniejsze opracowanie ma na celu nie tylko wskazania przykładowych realizacji paschalnych, ale podjęcie próby ich odczytania.
5
Publication available in full text mode
Content available

Hermeneutyka sztuki średniowiecznej: własna lub zapożyczona? Próba zastosowania procedur hermeneutyki filozoficznej do badań nad sztuką

100%
Tabor D.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 4
7-33
EN
Max Imdahl’s hermeneutics distinguishes seeing that recognizes an iconographic subject and one that sees a specific structure of an image. Godfried Böhme’s hermeneutics is a trans­position of the visual medium to the pictorial medium, while finding what both have in common, i.e. Bild­lichkeit. Oskar Bätschmann’s hermenutics rejects the reductions done by iconology to a work of art and seeks to discover what the work of art reveals by itself. These three hermeneutics direct the researcher’s attention towards the unique, specific structure of the work, irreducible to discourse. The study of medieval art requires going beyond the strict visual structure. An attempt was made to apply procedures inherent in the philosophical hermeneutics of Hans-Georg Gadamer. The basis of this hermeneutics is the existence of pre-cognition, which is the actual knowledge of the work, and the use of language that excludes the unreflective use of codes. A circular research path leads from pre-recognition to tradition. However, in the process of studying medieval art, the reference of a work to tradition cannot be made straight away. A given work must be placed against the horizon which is the reality surrounding it, namely in relation to the liturgical, exegetical, spiritual and theological-political horizons. The spiral line runs then towards the horizon, spiraling into moments of the tradition along the timeline. A confrontation with tradition is finding the sense of belonging, a moment in tradition, a moment of commonality of the basic contents of both the work and the reality, which both belong to tradition. Applying the notion of a sense of belonging will not result in the loss of its own hermeneutics of art in favor of hermeneutics appropriate to the content of tradition.
PL
Hermeneutyka Maxa Imdahla wyróżnia widzenie rozpoznające temat ikonograficzny oraz widzenie widzące szczególną strukturę obrazu. Hermeneutyka Godfrieda Böhme jest przekładem zamiany medium wizualnego na medium obrazowe, przy znalezieniu tego, co obu wspólne (Bild­lichkeit). Oskar Bätschmann odrzuca redukcje, jakim poddaje dzieło sztuki ikonologia i dąży do odkrycia tego, co dzieło samo z siebie ujawnia. Te hermeneutyki kierują ku wyjątkowej swoistej, nieredukowalnej do dyskursu strukturze dzieła. Badanie sztuki średniowiecznej wymaga wyjścia poza ścisłą strukturę wizualną. Podjęto próbę zastosowania procedur właściwych hermeneutyce filozoficznej Hansa Georga Gadamera. Jej podstawą jest istnienie przedpoznania, rzeczywistej wiedzy na temat dzieła oraz stosowanie języka wykluczającego bezrefleksyjne stosowanie kodów. Droga badawcza dalej skierowana jest ku tradycji. W procesie badanie sztuki średnio­wiecznej nie można od razu zastosować odniesienia dzieła do tradycji. Trzeba postawić dzieło wobec wybranego horyzontu, rzeczywistości, które je otacza, w relacji do horyzontu liturgicz­nego, egzegetycznego, duchowego i teologiczno-politycznego. Linia spirali biegnie ku horyzon­towi, ku momentom tradycji na linii czasu. Konfrontacja z tradycją, to odnalezienie sensu przy­należności, momentu w tradycji, momentu wspólności podstawowych zawartości dzieła i rzeczy­wi­stości, należących do tradycji. Zastosowanie pojęcia sensu przynależności nie spowoduje utra­ty własnej hermeneutyki sztuki na rzecz hermeneutyk właściwych dla zawartości tradycji.
6

King, Prophet or Priest? The Charisma of a Consecrated Ruler in the Ottonian Miniatures: Ideological Contents and the Functions of Presentations of the Saxon Dynasty Emperors

100%
Tabor D.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 4: Historia sztuki - Selected Papers in English
7-35
EN
The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 64 (2016), issue 4. The article focuses on miniatures of an enthroned emperor. These are: the miniature showing Otto II from the Registrum Gregorii (Chantilly, Musée Condé, MS 14), two miniatures from the so-called Gospels of Otto III (Munich, Bayerische Staatsbibliothek, Clm. 4453)—one showing Otto III and the other one showing the allegories of the provinces of the empire, two miniatures (Otto II and the provinces) contained in the Gospels bound in the code also containing works by Flavius Josephus (Bamberg, Staatsbibliothek, Class. 79) and the miniature with the figure of Otto III found in the Liuthar Gospels, also called the Aachener Evangeliars (Aachen, Domshatz). The pictures were studied by Percy Ernst Schramm, Piotr Skubiszewski, Henry Mayr-Harting, Wolfgang Christian Schneider, Ludger Körntgen, Hagen Keller and Eric Palazzo. Exaltation of the emperor has its precedents in the Carolingian art. Placing the royal space in the upper gallery of the Palatine Chapel in Aachen and the miniature showing the exalted Charles the Bald in the Count Vivian Bible witness to the Carolingian approach to the person of the ruler. The sources of the consecration of an exalted ruler over bishops and princes in miniatures should be looked for in the theological-political views of the epoch. Hincmar, Archbishop of Reims, Smaragdus, Alcuin and Thietmar of Merseburg define the ruler as one chosen and anointed by God for ruling the people. However, the exaltation of the ruler should be looked for in the liturgy of the consecration of the king that is documented in the Pontifical Romano-Germanique. The most important act of this liturgy is the anointing, unction, practiced during the consecration prayer. The image of the enthroned emperor mirrors the moment of the liturgy in which the consecrated one, after being anointed and handed the regalia, ascends the throne in the apse, led there by the metropolitans and princes. The anointing is derived from the Old Testament consecration of kings, prophets and judges. However, the consecration of a king is different from the consecration of a bishop, presbyter or deacon, so defining the anointed king as a sacerdos is unjustified. The image of the bishop consecrated and exalted on the pattern of a ruler also appears in the Ottonian art—in the Psalterium Egberti and the Codex Egberti. The analysed and interpreted pictures are put in the context of the set of Christological miniatures found in liturgical books where the mentioned miniatures appear. It follows from the above statements that the figure of the ruler as one who listens to God’s Word, and the figure of the ruler who is not a type of Christ, but should be shaped on the pattern of Christ, are the basic features of the contents of all the four miniatures.
7
Publication available in full text mode
Content available

Krzyż czy labarum? Charakter i treści teologiczne znaku w centralnej kwaterze sarkofagu pasyjnego w Museo Pio Cristiano (Lat 171)

100%
Tabor D.
Vox Patrum
|
2025
|
vol. 93
7-32
EN
The topic of paper is a sign in the central quarter of the sarcophagus in Museo Pio Christiano Lat 171. This is shaft, crossed by horizontal bar with two birds and crowned by the monogram of Greek letters – X and P in wreath. Two roman soldiers are sitting on the both sides of shaft. Above there is the eagle with outstretched wings. Many scholar recognized in the sign the cross and in the soldiers the guard of Christ’s tomb. It provokes many doubts. The sign from the Constantin’s vision has been mentioned by Lactantius, Eusebius, Hermias Sozomen and Socrate of Constantinople. The symbol in the quarter is most similar to the sign related by Eusebius. The most probable models of studied sign was the image of two soldiers guarding labarum on coins and the representation of victorious emperor holding labarum on medals. In the research has been applied two methods - the iconological method with iconographic analysis, and the semiotic method using denotation and connotation, syntagma and paradigm. The most valuable results of research is recognition labarum in sign. This is a personalized symbol, representing Risen Christ-Victor as a source of everlasting life. The new contribution of its result is the most profound understanding of labarum.
PL
Przedmiotem artykułu jest symbol przedstawiony w środkowej kwaterze sarkofagu pasyjnego w Museo Pio Cristiani Lat. 171. Stanowi go pionowe drzewce z wieńcem na szczycie. W jego wnętrzu umieszczono  monogram składający się z greckich liter X i P. Drzewce uzupełnione jest poziomą poprzeczka. U jego stop siedzą dwaj rzymscy legioniści. Na poprzeczce siedzą ptaki wznoszące dzioby ku wieńcowi. Nad całością dominuje orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Większość badaczy rozpoznawała w znaku krzyż i jednak to budzi wątpliwości. Podobny symbol opisują  autorzy – Laktancjusz, Euzebiusz z Cezarei, Hermiasz Sozomen, Sokrates Scholastyk. Znak kwaterze zbliżony jest najbardziej Labarum z chrystogramem na szczycie i płatem sztandaru, opisanego przez Euzebiusza w „Vita Constantini”. Wzorcami  znaku  w kwaterze zdają się być obrazy na monetach przedstawiające dwóch żołnierzy strzegących labarum oraz przedstawienia cesarza dzierżącego labarum na medalach. W badaniach zastosowano metodę ikonologiczną, ponieważ  dokonano analizy ikonograficznej i sięgnięto do tekstów literackich. Jednakże zastosowano również semiotykę sztuk plastycznych, ponieważ użyto denotacji i konotacji oraz syntagmatu i paradygmatu. Głównym wynikiem badan było rozpoznanie  symbolu jako labarum, zredukowanego(brak płatu sztandaru) uzupełnionego o elementy symboliczne.   Jest to znak spersonalizowany, ponieważ uobecnia Zwycięzcę - Chrystusa Zmartwychwstałego. Przyczynia się to do zrozumienia i odczytania treści labarum, występującego w wielu dziełach sztuki wczesnochrześcijańskiej.
8
Publication available in full text mode
Content available

In Search of Expression of Faith: Two Complementary Ways in the Central Europe – Art and Mysticism

100%
Tabor D.
Analecta Cracoviensia
|
2011
|
vol. 43
363-375
EN
The one of the most important trends of medieval culture was the tension between faith and its expression. This text explains how two parts of the medieval culture – art and mysticism was becoming the manifestation of faith. The picturing legend of saint Hedwig contains the miniature which represents God the Father entrusting Gabriel the mission, God the Father holding Jesus Child and archangel Gabriel announcing to Mary. The descending line, in which these pictures are disposed corresponds with the descending structure of the first sermon from the cycle In laudibusvirginis Mariae of Saint Bernard of Clairvaux. Bothe express the mystery of Incarnation. The retable from Świeżawa represents the Trinity as the Throne o f Grace (Sedesgratiae). In facts it represents God the Father displaying the crucified Christ. Two texts of mysticism converge on the content of this picture. Johannes Marienwerder (Jan of Kwidzyn) describes three ways of God’s cognition: way of reasoning, way of devotion and way of glorification. The prayer of Wladislaus, king of Bohemy and Hungary has also the Trinitarian structure – the praying person mentions the Father as Creator, the Son as savior and The Holy Spirit acting in Baptism. The nailed lamb from the retable quarter of Torun, named Quinitas is the integrating symbol, who connects the persons of picture. He symbolizes the crucified Christ and the Christ present in the Eucharist. The lamb from the mystical vision of Mechtild of Magdeburg holds the similar meaning. The press of wine – the wall painting in the Franciscan cloister in Cracow represents the situation, in which the blood of Christ flows from the basin of press to the mass chalice. It correspond with the theological explanation of eucharistie transformation in the work of Johannes Isner “Expositiomissae” Gertrude of Helfta recognizes the consecrated wine as a manifestation of love of Christ to his bride – Churche. The retable of Brzeg – Vir Dolorum represents the suffering Christ. Mechtild of Magdeburg displays the similar vision of the suffering Savior in her writings.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.