Search results

1

Kontakte der Familie von Kameke mit dem Deutschen Orden in Preussen um die Wende vom 14. bis zum 15. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Funktionierung der Ritterelite des Herzogtums Pommern-Stolp im Grenzraum von Pommern und dem Deutschordensstaat

100%

Simiński R., Osiewicz-Maternowska M.

Studia Maritima

|

2013

|

vol. 26

5-28

PL

Na przełomie XIV i XV wieku dotychczasowa konstelacja geopolityczna Europy Środkowo-Wschodniej uległa znaczącej przebudowie. Połączone unią personalną Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie stały się dla państwa zakonu krzyżackiego w Prusach znaczącymi rywalami w regionie. Obie strony rozpoczęły wówczas intensywne starania o zdobycie sojuszników, których wsparcie mogło mieć znaczenie w ewentualnej bezpośredniej konfrontacji militarnej. Szczególna rola przypadła w tych zabiegach trzem księstwom zachodniopomorskim (słupskiemu, szczecińskiemu i wołogoskiemu). Nie bez znaczenia dla przedstawicieli obu bloków politycznych była możliwość pozyskania usług rycerstwa pomorskiego. Dostrzegali to zarówno krzyżacy, jak i strona polska. Elity rycerskie odgrywały ważną rolę w życiu politycznym Pomorza Zachodniego Udokumentowane źródłowo kontakty Kurda Kamekego i jego synów z zakonem krzyżackim w Prusach trwały ćwierć wieku. Przypadły na burzliwe okres w relacjach państwa krzyżackiego z Polską i Litwą na przełomie XIV i XV stulecia. Związki te miały różnorodny charakter. Kurd Kameke wstąpił na służbę zakonu jeszcze jako lennik biskupów kamieńskich. Z kolei jego synowie należeli do najbliższego otoczenia Bogusława VIII, który pozostawał w trwałym konflikcie z Krzyżakami. Klaus należał do radców księcia słupskiego, wpływając na kierunek jego polityki wobec zakonu. Sprawował również funkcję książęcego urzędnika w Polanowie. Karze przez co najmniej dekadę był książęcym wójtem w Szczecinku. Czynniki te sprawiają, że można ich określić jako typowych przedstawicieli rycerstwa pogranicznego. Zarówno sfera ich działalności publicznej, jak i interesy prywatne koncentrowały się w głównej mierze na pograniczu pomorsko-krzyżackim.

EN

At the turn of the 14th and 15th centuries the former geopolitical array in CentralEastern Europe was conspicuously remodeled. The personal union between the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania made these two countries serious regional rivals for the Teutonic state in Prussia. Both sides entered an intensive search for allies whose support could have been significant in a potential armed confrontation. Three Pomeranian Duchies – of Słupsk (Stolp), Szczecin (Stettin) and Wolgast – played an important part in these endeavours. It was a matter of importance for both political sides to win Pomeranian knighthood over to their cause. Both the Teutonic knights and the Polish side were aware of that. Knighthood elites played an important role in political life in West Pomerania. Source documentation reveals that Kurd Kemeke and his sons maintained links with the Teutonic Knights in Prussia for about 25 years, in the times of stormy relations between the Teutonic state and Poland and Lithuania at the turn of the 14th and 15th centuries. These links were of various kinds. Kurd Kemeke entered into service with the Teutonic Knights being still a liegeman of Kammin bishops. On the other hand, his sons belonged to the closest circle of Bogislaw VIII who was in a prolonged conflict with the Teutonic Knights. Klaus, as a counsellor to the Duke of Słupsk, influenced his policy on the Teutonic Knights. He also held the post of duke’s official in Polanów (Pollnow). Karze was duke’s alderman in Szczecinek (Neustettin) for at least ten years. All these allow us to identify them as typical representatives of the borderland knighthood. The sphere of their public activities as well as their private interests concentrated on the PomeranianTeutonic borderland.

2

Der konflikt zwischen den Herzögen von Pommern-Stettin und dem Deutschen Orden in Preußen um die Besetzung des Erzbistums Riga in den jahren 1394–1403 im Lichte neuester Studie

100%

Simiński R.

Studia Maritima

|

2019

|

vol. 32

127-161

EN

On April 30, 1388, an agreement on mercenary service was concluded in Świecie on the Riv- er Vistula between Pomeranian Dukes Swantibor I and Bogislaw VII, Grand Master Konrad Zöllner von Rotenstein, and the Order. The document obliged the Pomeranian rulers to provide the Teutonic Knights with military assistance when need be, for a decade. It also forbade allying with the enemies of the Order for the same period of time. The agreement was strengthened by a non-returnable subsidy of 6,000 guilders and a loan of 2,000 three scores of Czech grosches intended for the House of Griffins. In this period, Swantibor I was closely associated with the court of the Roman King Wence- slaus IV where he served as court judge. In 1391, the then Archbishop of Riga, Johannes von Sinten, as a result of a conflict with the Livonian branch of the Teutonic Order, left Livonia for, first, Lübeck and, then, Prague. Submitting the candidacy of his son Otto II for the function of the metropolitan bishop of Riga, the Duke of Szczecin at first received the sup- port for his intentions of Roman King Wenceslaus IV, Polish king Władysław II Jagiełło and Vytautas the Great. Archbishop Johannes von Sinten was removed from office in Septem- ber 1393, and Pope Boniface IX appointed Johannes von Wallenrode, nephew of the former Grand Master Konrad von Wallenrode, as the new ordinary. In November 1394, the faithful canons of Archbishop Johannes von Sinten, elected Otto II Archbishopric of Riga. The duke managed to reach Livonia, where on March 5, 1396, as a coadjutor of Riga, he managed to make an arrangement with Vytautas the Great. Due to divergent political goals, the ad hoc coalition formed for Otto II eventually fell apart, whereas the young representative of the House of Griffin was compelled to leave the archdio- cese. These events led Duke Swantibor I to terminate, by the end of 1396, his agreement with the Teutonic Knights. The duke blamed Grand Master Konrad von Jungingen and the Order for the failure of Otto II. The conflict between Szczecin and the Teutonic Order ended with the conclusion, on April 2, 1403, of an agreement with Grand Master Konrad von Jungingen in Hammerstein.

DE

Am 30. April 1388 wurde in Schwetz an der Weichsel ein Vertrag über den Söldnerdienst zwischen den Herzögen von Pommern-Stettin, Swantibor I. und Bogislaw VII., dem Hoch- meister Konrad Zöllner von Rotenstein und dem Deutschen Orden abgeschlossen. Dieses Dokument verpflichtete die pommerschen Herrscher für zehn Jahre, auf jede Aufforderung der Deutschordensritter ihnen militärische Hilfe zu leisten. Es verbot zudem jegliche Allianz mit den Feinden des Ordens innerhalb dieses Zeitraums. Das Abkommen wurde durch ein nicht rückzahlbares Subsidium in Höhe von 6000 Gulden und ein Darlehen von 2000 Schock böhmische Groschen zugunsten der Greifen bekräftigt. Swantibor I. war in dieser Zeit eng mit dem Hof des römisch-deutschen und böhmischen Königs Wenzel IV. verbunden, wo er als Richter am Hofgericht tätig war. 1391 verließ der bisherige Rigaer Erzbischof Johannes von Sinten Livland aufgrund eines Konflikts mit dem livländischen Zweig des Deutschen Ordens und ging zunächst nach Lübeck und dann nach Prag. Der Stettiner Herzog, der sei- nen Sohn Otto II. als Kandidaten für das Amt des Metropoliten von Riga vorschlug, erhielt zunächst Unterstützung für seine Pläne von dem König Wenzel IV., dem polnischen König Władysław II. Jagiełło und dem Großfürsten von Litauen Vytautas. Erzbischof Johannes von Sinten wurde im September 1393 seines Amtes enthoben und Papst Bonifatius IX. ernannte Johannes von Wallenrode, den Neffen des ehemaligen Hochmeisters Konrad von Wallenro- de, zum neuen Ordinarius. Im November 1394 wählten Stiftsherren, die Sinten treu blieben, Otto II. für das Erzbistum Riga. Dem Herzog gelang es, nach Livland zu kommen, wo er am 5. März 1396 als Koadjutor von Riga ein Bündnis mit Vytautas abschloss. Angesichts divergierender politischer Ziele brach die zugunsten von Otto II. gebildete Ad-hoc-Koaliti- on schließlich auseinander und der junge Mann war gezwungen, die Erzdiözese zu verlas- sen. Diese Ereignisse führten Ende 1396 dazu, dass Swantibor I. von dem Vertrag mit dem Deutschen Orden zurücktrat. Der Greifenherzog schrieb die gesamte Verantwortung für das Scheitern von Otto II. dem Hochmeister Konrad von Jungingen und dem Orden zu. Der Konflikt zwischen Pommern-Stettin und dem Deutschen Orden endete mit einer Einigung mit Hochmeister Konrad von Jungingen am 2. April 1403 in Hammerstein.

PL

30 IV 1388 r. w Świeciu nad Wisłą doszło do zawarcia układu o służbę najemną między książętami szczecińskimi Świętoborem I i Bogusławem VII a wielkim mistrzem Konradem Zöllner von Rotenstein i Zakonem. Dokument zobowiązywał władców pomorskich do udzielenia Krzyżakom pomocy wojskowej na każde ich wezwanie w ciągu dziesięciu lat. Zakazywał również sprzymierzać się z wrogami Zakonu w tym czasie. Porozumienie zosta- ło umocnione bezzwrotnym subsydium w wysokości 6000 guldenów i pożyczką w kwocie 2000 kop groszy czeskich przeznaczonych dla Gryfitów. Świętobor I był w tym okresie blisko związany z dworem króla rzymskiego Wacława IV, gdzie pełnił funkcję sędziego sądu na- dwornego. W 1391 r. dotychczasowy arcybiskup ryski Johannes von Sinten w wyniku kon- fliktu z inflancką gałęzią zakonu krzyżackiego opuścił Inflanty i udał się najpierw do Lubeki, a następnie do Pragi. Książę szczeciński wysuwając kandydaturę swojego syna Ottona II na funkcję metropolity ryskiego uzyskał początkowo wsparcie dla swoich zamierzeń u króla rzymskiego Wacława IV oraz króla polskiego Władysława II Jagiełły i wielkiego księcia litewskiego Witolda. Arcybiskup Johannes von Sinten został we wrześniu 1393 r. pozbawiony urzędu, a papież Bonifacy IX wskazał jako nowego ordynariusza Johannesa von Wallenrode, bratanka byłego wielkiego mistrza Konrada von Wallenrode. W listopadzie 1394 r. wierni Sintenowi kanonicy ryscy wybrali Ottona II na arcybiskupstwo ryskie. Księciu udało się dotrzeć do Inflant, gdzie 5 III 1396 r. jako koadiutor ryski zawarł układ z Witoldem. Wobec rozbieżnych celów politycznych sformowana ad hoc koalicja na rzecz Ottona II ostatecznie się rozpadała, a młody Gryfita został zmuszony do opuszczenia archidiecezji. Wydarzenia te doprowadziły pod koniec 1396 r. do wypowiedzenia przez księcia Świętobora I układu z Krzyżakami. Gryfita obarczył całkowitą odpowiedzialnością za niepowodzenie Ottona II wielkiego mistrza Konrada von Jungingena i Zakon. Konflikt szczecińsko-krzyżacki zakończył się zawarciem w dniu 2 IV 1403 r. w Czarnem porozumienia z wielkim mistrzem Konradem von Jungingenem.

3

Das Baltikum. Geschichte einer europäischen Region, Bd. 1: Von der Vor- und Frühgeschichte bis zum Ende des Mittelalters, hrsg. v. Karsten Brüggemann, Detlef Henning, Konrad Maier, Ralph Tuchtenhagen

100%

Simiński R.

Zapiski Historyczne

|

2022

|

vol. 87

|

issue 3

133-148

4

Z badań nad polityką zagraniczną księcia wołogoskiego Warcisława IV (1309-1326)

100%

Simiński R.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 2

211-229

EN

The short reign of Warcisław (Wartislaw) IV, Duke of Pomerania-Wolgast in 1309–1326 was an important period in the history of Pomeranian foreign policy, in regard to its horizons as well as its means and methods. Most of the duke’s actions in the international arena were successful or promising for the nearest future. Warcisław (Wartislaw) IV joined the struggle for the legacy of Waldemar, Margrave of Brandenburg. Warcisław (Wartislaw) IV succeeded in expanding the eastern border of his domain. He incorporated the lands of Słupsk and Sławno into his duchy. He established suitable relations with the Order and negotiated a favourable border with the State of the Teutonic Order. He showed initiative in the contest for the legacy of Wisław (Witslaw) III, Prince of Rügen. The Rugian lands have not been claimed until a later date, but it was Warcisław (Warstislaw) IV who initiated the processes which allowed for a favourable outcome. Under his rule, new methods and means of conducting foreign policy emerged. The duke would enter bi- and multilateral alliance treaties. He presented his views during congresses assembled on the borders of his duchy and through his envoys. During Warcisław (Wartislaw) IV’s reign, there was a noticeable degree of participation of the Pomeranian society in foreign policy. A new product of his chancery was the creditive letter, which in the following decades became the standard diplomatic document used in the Griffins’ foreign policy.

PL

Krótkie panowanie księcia wołogoskiego Warcisława IV w latach 1309–1326 stanowiło ważny okres w dziejach pomorskiej polityki zagranicznej, co dotyczy zarówno jej horyzontów, jak i metod oraz środków. Większość działań księcia podjętych na arenie międzynarodowej zakończyła się sukcesem lub zwiastowała sukces w nieodległej przyszłości. Warcisław IV włączył się w walkę o przejęcie schedy po margrabim brandenburskim Waldemarze. Udało mu się znacząco poszerzyć granice na wschodnich krańcach swojego władztwa. Przyłączył do księstwa ziemię słupską i sławieńską. Ułożył poprawne stosunki z zakonem oraz wynegocjował korzystny dla siebie przebieg granicy z państwem krzyżackim. Wykazał się inicjatywą w walce o przejęcie dziedzictwa księcia rugijskiego Wisława III. Objęcie ziem po władcach rugijskich nastąpiło w okresie późniejszym, to jednak Warcisław IV rozpoczął procesy, które doprowadziły do ich korzystnego zakończenia. Jego panowanie to również pojawienie się nowych metod i środków prowadzenia polityki zagranicznej. Książę zawierał dwu- lub wielostronne traktaty sojusznicze. Swoje stanowisko prezentował podczas zjazdów odbywanych na granicy swojego władztwa oraz za pośrednictwem delegowanych posłów. Z a rządów Warcisława I V można również odnotować udział społeczeństwa pomorskiego w polityce zagranicznej. Nowym produktem jego kancelarii była kredytywa, która w kolejnych dziesięcioleciach stała się standardowym dokumentem dyplomatycznym wykorzystywanym w relacjach międzynarodowych Gryfitów.

5

Kosztowności pomorskich klasztorów w świetle wykazów z czasów sekularyzacji w 1. poł. XVI w.

100%

Simiński R.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2018

|

issue 4

201-223

EN

The paper is aimed at analysing the circumstances of creating and the contents of the registers of valuables from the Pomeranian monasteries gathered as a result of secularisation in the period when the ideas of Martin Luther were being introduced in West Pomerania in the first half of the 16th century. The term ‘valuables’ (jewels) includes paraments and liturgical vestments, noble metals (gold and silver) and cash. Valuables were among the main elements of the movables of the dissolved monastic congregations. In most cases the registers were set up on the strength of an order issued by the dukes and were compiled by clerks or members of a particular order in the presence of other monks and representatives of urban authorities. The registered valuables, unless they had been lost during the riots against the religious clergy, were given to town councils for safe keeping. Finally, most valuables landed in the duke’s treasury and later was divided and inherited within the Family of the Griffins. The registers of valuables are a very important source of knowledge about the material culture of the Pomeranian monasteries; they provide information on the equipment of the monastic churches, chapels and altars, as well as on the reserves of precious metals. They may also be considered to be an indirect source of knowledge on various currents of religiousness in different religious orders.

PL

Celem artykułu jest analiza okoliczności powstania i zawartości inwentarzy kosztowności pomorskich klasztorów powstałych w następstwie sekularyzacji, w okresie wprowadzania na Pomorzu Zachodnim idei nauki Marcina Lutra w pierwszej połowie XVI wieku. Pod pojęciem kosztowności (klejnoty) kryły się paramenty i szaty liturgiczne, metale szlachetne (złoto i srebro) oraz gotówka. Były one jednym z najważniejszych składników majątku ruchomego kasowanych zgromadzeń mniszych. Ich wykazy powstawały zazwyczaj z polecenia książąt i były spisywane przez urzędników lub członków poszczególnych konwentów w obecności współbraci i przedstawicieli władz miejskich. Zinwentaryzowane kosztowności, jeśli nie uległy rozproszeniu w czasie wystąpień skierowanych przeciw duchowieństwu zakonnemu, przekazywano w depozyt książętom pomorskim lub radom miejskim. Ostatecznie większość z nich trafiła do skarbca książęcego i w późniejszym okresie stała obiektem podziału i dziedziczenia w obrębie rodu Gryfitów. Wykazy klejnotów stanowią bardzo ważne źródło wiedzy na temat kultury materialnej pomorskich klasztorów. Dostarczają informacji o wyposażeniu zakonnych kościołów, kaplic i ołtarzy, a także zasobach cennych kruszców. Mogą być również uznane za pośrednie źródło wiedzy o nurtach religijności preferowanych w poszczególnych zgromadzeniach.

6

West Pomeranians’ Medieval Pilgrimages to St. Theobald’s Sanctuary in Thann

63%

Rębkowski M., Simiński R., Zawadka B.

Studia Maritima

|

2010

|

vol. 23

13-26

PL

Na mapie europejskich sanktuariów pielgrzymkowych w XIV i XV w. ważnym punktem stało się także położone w Alzacji Thann. Przechowywano tam relikwie św. Teobalda – biskupa Gubbio – które ściągały pielgrzymów przede wszystkim z tere¬nów niemieckich. Celem artykułu jest analiza częstotliwości, geografii oraz chronologii pielgrzymek do Thann mieszkańców tych części Pomorza, które w średniowieczu wchodziły w skład diecezji kamieńskiej. Jako źródła wykorzystano przede wszystkim zapisy z „Księgi cu¬dów św. Teobalda” i znaki pielgrzymie. Łącznie stwierdzono występowanie informacji o 23 osobach, pochodzących z różnych grup społecznych, które odbyły pielgrzymki do Thann z Pomorza w latach 1407–1461. Na XV w. datuje się również siedem odlewów cha¬rakterystycznych znaków pielgrzymich z Thann, zidentyfikowanych na dzwonach wiej¬skich kościołów, oraz fragment oryginalnego znaku odkryty w klasztorze Seehausen. Wszystkie kategorie źródeł wskazują, że pielgrzymki do św. Teobalda w Thann cieszyły się popularnością przede wszystkim w ciągu XV w., o czym świadczą również inne przejawy kultu tego świętego, widoczne w tym okresie na Pomorzu.

Refine search results

3 Studia Maritima

2 Przegląd Zachodniopomorski

1 Zapiski Historyczne

6 Simiński R.

1 Osiewicz-Maternowska M.

1 Rębkowski M.

1 Zawadka B.

1 2022

1 2019

1 2018

1 2017

1 2013

1 2010

Kontakte der Familie von Kameke mit dem Deutschen Orden in Preussen um die Wende vom 14. bis zum 15. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Funktionierung der Ritterelite des Herzogtums Pommern-Stolp im Grenzraum von Pommern und dem Deutschordensstaat

Der konflikt zwischen den Herzögen von Pommern-Stettin und dem Deutschen Orden in Preußen um die Besetzung des Erzbistums Riga in den jahren 1394–1403 im Lichte neuester Studie

Das Baltikum. Geschichte einer europäischen Region, Bd. 1: Von der Vor- und Frühgeschichte bis zum Ende des Mittelalters, hrsg. v. Karsten Brüggemann, Detlef Henning, Konrad Maier, Ralph Tuchtenhagen

Z badań nad polityką zagraniczną księcia wołogoskiego Warcisława IV (1309-1326)

Kosztowności pomorskich klasztorów w świetle wykazów z czasów sekularyzacji w 1. poł. XVI w.

West Pomeranians’ Medieval Pilgrimages to St. Theobald’s Sanctuary in Thann