Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Peryfrazy nazw religijnych w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2016
|
vol. 15
81-102
PL
Artykuł zawiera semantyczną i funkcjonalną charakterystykę 41 peryfraz nazw religijnych wyekscerpowanych z liryków Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Analiza funkcjonalna omówień dowiodła, iż pełnią one przede wszystkim funkcję poetycką, ponieważ wyróżniają się oryginalnością i naddaną semantyką (np. architekt snów i diamentów ‘Bóg’) oraz informacyjną, gdyż wnoszą dodatkowe wiadomości o elementach świata przedstawionego (charakteryzują istoty nieziemskiej proweniencji – Boga, Chrystusa, anioła, diabła...; jak i miejsca ich przebywania – raj/niebo, piekło). W artykule wskazano omówienia nowatorskie, będące innowacjami idiolektalnymi poetki, jak i konwencjonalne, o wielowiekowej tradycji poetyckiej (np. ciemności książę ‘Lucyfer’). Poza tym ustalono ich motywacje literackie, a także kulturowe. Większość peryfraz jest motywowanych tradycją literacką, zwłaszcza biblijną (np. pan nad pany ‘Bóg’), wydarzeniami biblijnymi (Ten, który ongi wodę w wino zmienił ‘Chrystus’) lub chrześcijańskimi wyobrażeniami (Boży cień ‘diabeł’). Podstawą niektórych stały się potoczne, ludowe wizualizacje istot pozaziemskiego pochodzenia (Osoba z rogami ‘diabeł’).
EN
The article includes a semantic and functional characteristic of 41 periphrases of religious names excerpted from the lyric poems of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. The functional analysis has revealed that they play first of all a poetic function, as they are outstanding for their semantics, for example, architekt snów i diamentów ‘Bóg’ ‘an architect of dreams and diamonds, God’, and an informative function, because they introduce new information on the elements of the presented world (they characterise supernatural beings – God, Christ, an angel, a devil…, and the places they can be found – Paradise, Heaven, Hell). The article presents innovative circumlocutions, which are idiolectical innovations of the poetess, as well as the conventional ones of a long-standing poetic tradition (for example, ciemności książę ‘Lucyfer’ ‘prince of darkness, Lucifer’). In addition, their literary and cultural motivations have been traced. Most periphrases are motivated by a literary tradition, especially the Biblical one (for example, pan nad pany ‘Bóg’), Biblical events (Ten, który ongi wodę w wino zmienił ‘Chrystus’) or Christian images (Boży cień ‘diabeł’, ‘a divine shadow, a devil’). Popular folk visualisations of supernatural beings have become the basis for some periphrases (Osoba z rogami ‘diabeł’, ‘a person with horns, a devil’).
2
Content available remote

Peryfrazy nazwy niebo w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2010
|
vol. 9
222-234
EN
The article includes functional characteristics of 30 periphrases of a word sky found in the poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. The study herein aims to determine the literary and cultural motives of described periphrases, and the scope of their originality.
3
Publication available in full text mode
Content available

„Boże… / czemu nas opuściłeś” – odwołania religijne w tomiku Z ziemi do nieba Władysława Grabana

100%
Rychter J.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2018
|
vol. 25
|
issue 1
167-179
EN
The paper discusses religious references in poems from Z ziemi do nieba, a poetry book published by Władysław Graban in 2015. These references appear at a number of  language levels: lexis, orthography, phraseology (including paraphrases of Bible verses). There are direct references to the Old Testament (lexemes, phraseological units of  biblical origin) and indirect references to biblical motifs and themes.
4
Content available remote

Konotacje semantyczne srebra w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2014
|
vol. 13
173-197
EN
The purpose of this article is to analyse the semantic connotations of silver in the poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. The research material includes 14 lexemes and their 108 occurrences in the text. In most cases, silver is used as a semantic determinant of the night; then, of the colour white, and occasionally, the colour grey. It holds numerous connotations deriving from references to metal (sparkle), moon and stars (death and night) and the colour white (innocence, holiness, virginity, and old age). In Pawlikowska-Jasnorzewska's poetry, silver represents the colour and shine of inanimate nature (it is stereotypically used to describe the Moon, stars and water, etc.); animate nature (flora and fauna); and extraterrestrial beings. Silver is also used to convey positive or negative connotations of the words it refers to.
5

Peryfrazy nazw dotyczących człowieka w poezji Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Slavia Occidentalis
|
2014
|
issue 71/1
153-173
PL
The article presents functional and semantic characteristics of 70 periphrases of names relating to a human being excerpted from the poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. The study herein aims to determine the literary and cultural motives of described periphrases and the scope of their originality. The analysis of the research material shows that the periphrases of names relating to a human being perform many different functions. They mainly embellish her poems, so as to avoid repetitions and introduce information about attributes and functions of a man. Moreover, they provide semantic excess which one word synonyms lack. There are different reasons for using the described constructions. We can find periphrases deriving from Christian tradition (divine favourite ‘man’), current extra-linguistic situation (winged man ‘pilot’), or interest of the poetess in spirituality (madonna of a boring cemetery ‘Biała dama’ / ‘The White Lady’).
6
Publication available in full text mode
Content available

[R]ozsądek / wyszedł nam / naprzeciw / szkoda / że nie / spotkaliśmy go / po drodze – językowa kreacja miłości w polskojęzycznych lirykach Stefanii Trochanowskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2019
|
vol. 18
125-141
EN
The article depicts the linguistic and stylistic means used by Stefania Trochanowska in her Polish-language volumes of poetry Potem, teraz, przedtem, Motyle and Nie pozwól uschnąć kwiatom in order to create the leading emotion of love. The analysed material is presented ac-cording to the suggestion made by Iwona Nowakowska-Kempna. The research has revealed that the Lemko poetess describes two types of love – as afeeling and as an erotic phenomenon – using the necessary number of words in asuccinct way. She treats love as auniversal feeling, typical of every human being, irrespective of their nationality.
PL
Celem artykułu jest charakterystyka środków językowo-stylistycznych zastosowanych przez Stefanię Trochanowską w polskojęzycznych tomikach poezji Potem, teraz, przedtem, Motyle, Nie pozwól uschnąć kwiatom do wykreowania przewodniego uczucia miłości. Materiał analityczny zaprezentowano według propozycji badawczej Iwony Nowakowskiej-Kempny. Przeprowadzone badania wykazały, że łemkowska poetka opisuje w sposób lapidarny, wykorzystując niezbędną liczbę słów, dwa typy miłości: jako uczucie i jako zjawisko erotyczne. Miłość traktuje ona bowiem jak uczucie uniwersalne, przynależne każdemu człowiekowi, bez względu na narodowość.
7
Content available remote

Peryfrazy nazw z zakresu ziemskiej przyrody nieożywionej w utworach poetyckich Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2012
|
vol. 11
165-186
EN
The article presents functional and semantic characteristics of 38 periphrases of terms relating to unanimated nature excerpted from the poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Fifteen discussions relate to earth and its shape, two structures are synonyms of the word nature, and twenty-one constructions replace one-word aquatic names. The analysis of intertextual references showed that periphrases refer to folk, literary or cultural patterns. Semantically they relate to Christian, e.g. God’s world ‘earth’; mythological zephyr’s folds ‘waves’ and classical tradition (a glass broken into thousands of sparks ‘lake’).
8
Content available remote

Peryfrazy nazw astronomicznych i meteorologicznych w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2009
|
vol. 8
107-123
EN
The article includes characteristics of 63 periphrases of astronomical and meteorological names selected from poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. This elaboration attempts to establish poet’s literatural and cultural motivations behind these periphrases as well as degree of originality. Additionally, it indicates functionality of these periphrases.
9
Publication available in full text mode
Content available

„[Z]a wcześnie dos„[Z]a wcześnie doszliśmy/ do brzegów poznania” – językowa kreacja drogi w tomiku Po obu stronach słowa Oleny Duć-Fajferzliśmy/ do brzegów poznania” – językowa kreacja drogi w tomiku Po obu stronach słowa Oleny Duć-Fajfer

100%
Rychter J.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2019
|
vol. 26
|
issue 1
157-170
EN
The image of the road and wandering is a recurring theme in the poems collected in the volume Po obu stronach słowa [On both sides of the word] by Olena Duć-Fajfer. Road is a symbolic and ambiguous component of space experienced by the Lemko people, which is depicted by the use of the noun droga [road] and its synonyms ścieżka [path] and labirynt [maze] as well as adverbs blisko [near] and daleko [far], and pronouns tam [there]. The author uses a number of verbal forms (verbs and participles). As regards the cultural experience of space, one may say that Olena Duć-Fajfer considers Lemkivshchyna to be the centre of the world, a sacred place. For her, each Lemko is on its periphery, in the profane, and spends his or her life trying to reach the centre. The Lemkos can be compared to the pilgrims of the Romantic era, as they searched for their nineteenth-century homeland while in exile; they missed their homeland in terms of both geography (space) and spirituality (culture and symbolism).
10
Content available remote

Peryfrazy nazw florystycznych w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

100%
Rychter J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2011
|
vol. 10
269-292
EN
The article presents functional and semantic characteristics od 46 periphrases of floristic names excerpted from the poetry of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. The study herein aims to determine the literary and cultural motives of described periphrases. The poetess used this method of poetic expression as she wanted to emphasize the uniqueness of Polish flora or to illustrate the appearance of exotic plants.
11
Publication available in full text mode
Content available

„Zielone łąki mej duszy” – nazwy barw w poezji Stanisławy Plewińskiej

100%
Rychter J.
Język. Religia. Tożsamość
|
2022
|
issue 2 A (26)
127-148
PL
W artykule zbadano repertuar nazw barw występujących w lirykach poetki mieszkającej w Deszcznie Stanisławy Plewińskiej, ich frekwencję oraz pełnione funkcje. Materiał badawczy liczy 46 nazw barw w 131 wystąpieniach tekstowych, reprezentujących 13 pól semantycznych, przy czym jedno o charakterze ogólnym oraz 12 wyspecjalizowanych. Paleta stosowanych przez Plewińską w twórczości poetyckiej barw jest dość zróżnicowana. Jej poezja mieni się odcieniami wszystkich kolorów kanonicznych. Preferowanymi barwnymi określeniami są nazwy z pola: zieleni 30 wystąpień tekstowych, bieli 29 użyć tekstowych, czerni 20 użyć tekstowych, co sugeruje uwielbienie poetki dla zjawisk achromatycznych oraz koloru immanentnego dla natury. W dalszej kolejności znajdujemy: złoty 15 użyć, niebieski 7. Rzadko sięga poetka z Deszczna po kolory z pola żółci (4x), szarości (4x), srebra (4x), czerwieni (3x), fioletu (2x) i brązu (1x). Nie wykorzystuje nazw z pola barwy pomarańczowej czy różowej.
EN
This paper explores the range of colour names, their frequency and functions, in the poetry of Stanisława Plewińska from Deszczno, Poland. The research material comprises 46 colour names w 131 text occurrences, representing 13 semantic fields, including one general field and 12 specialised ones. In her poems, Plewińska uses a diverse range of colours. Her poetry is full of all shades of the canonical colour set. She favours colour expressions from the following semantic fields: green (30 occurrences), white (29 occurrences), and black (20 occurrences), which indicates her love for achromatic colour schemes and the colour which is imminent in nature. The analysis also shows that the poet uses: gold (15 occurrences) and blue (7 occurrences). She rarely mentions colours from the semantic field of yellow (4x), grey (4x), silver (4x), red (3x), purple (2x) or brown (1x). The poet never uses the colours from the semantic fields of orange or pink.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.