Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W opracowaniu jest rozważany problem doboru walorów giełdowych do portfela akcji. W tym celu, na podstawie wybranych metod uwzględniających podejście wielowymiarowe oraz ujęcie wielokryterialne, wyselekcjonowano grupy spółek, które mogłyby stanowić podstawę konstrukcji portfela. Posłużono się wielokryterialną metodą ELECTRE I pozwalającą na wyodrębnienie grup preferencji obiektów oraz zastosowano narzędzia analizy wielowymiarowej – miernik syntetyczny oraz analizę skupień. W analizach wykorzystano wskaźniki fundamentalne określające kondycję spółek oraz standardowe mierniki stosowane w analizie portfelowej (oczekiwaną stopę zwrotu oraz wariancję stóp zwrotu). Zbudowane na bazie wyłonionych grup portfele oparte na modelu Markowitza wskazują, którą z metod selekcji najlepiej zastosować.
EN
The purpose of the paper is to compare selected clustering methods which may be used to the portfolio selection. To achieve this purpose multi-criteria and multivariate approaches were used. In multi-criteria approach, the ELECTRE I method was applied which enables to create groups of preferences, in the multivariate one – synthetic measure and clustering methods were involved. In analyses, diagnostic features that characterize financial and economic condition of companies, as well as classical measures as expected rate of return and variance of return rates, were used. Portfolios built on the basis of selected clustering methods and Markowitz approach, may give the answer if the selection method may cause significant differences in the portfolio profitability.
PL
W artykule rozważano zagadnienie wyceny akcji za pomocą modeli empiryczno- indukcyjnych. Rozpatrywano liniowe modele ekonometryczne, w których zmienną objaśnianą jest cena rynkowa akcji lub wskaźnik cena do zysku na akcję, natomiast zmiennymi objaśniającymi są: stopień zadłużenia, odchylenie standardowe stopy zwrotu, zysk oraz tempo zmiany zysku na akcję. Ostatnią zmienną uwzględniono w dwóch ujęciach – jako zysk netto w danym kwartale do zysku netto w odpowiednim kwartale roku poprzedniego oraz jako zysk netto w danym kwartale do zysku netto w kwartale poprzednim. Dla wybranych spółek oszacowano modele uwzględniające różne ujęcia zmiennych. Modele te poddano weryfikacji; ich zredukowane postacie stanowiły podstawę wyceny wartości akcji.
EN
The share valuation on the basis of the single linear equation regression models is explored in the article. The role of explained variable plays share market value or price earning ratio whilst the roles of explaining variables may play: debt ratio, risk indicator, profit, profit growth rate per share. The last variable is considered in two ways – as the net profit in given quarter by comparison to the net profit of corresponding quarter of the preceding year and as the net profit in given quarter in comparison to the net profit of the preceding quarter. For each considered stock company (ten commercial banks) two econometric models were constructed (including two different definitions of the profit growth rate). These models were verified and re-estimated; those ones were used to share valuation. The obtained results were compared and several conclusions were drawn.
PL
W artykule podjęto zagadnienie wielokryterialnego rangowania i oceny spółek giełdowych w sytuacji niepełnej informacji liniowej, dotyczącej wag kryteriów (wagi nie są wyrażone jako konkretne wartości liczbowe, ale znane są pewne liniowe zależności między nimi). Wykorzystywaną metodą wielokryterialną jest metoda AHP, natomiast jako kryteria uwzględnione zostały wskaźniki fundamentalne, określające kondycję ekonomiczno-finansową spółek oraz mierniki klasyczne – stopa zwrotu oraz jej odchylenie standardowe.
EN
The article presents an application of the AHP method (one of multi-criteria decision making method) in creating rankings of selected quoted companies under conditions of linear partial information. The problem of building rankings can be treated as a multi-criteria problem, where as criteria can be used some diagnostic features, that characterize financial and economic condition of companies, as well as standard classic measures like return rate and standard deviation of return rate. In the proposed approach the AHP method was used, when the criteria weights were not known precisely, only some linear constraints on them were known – in such situation we talk about linear partial information.
PL
Celem pracy jest ocena ryzyka oraz efektywności inwestowania w wybranych sektorach GPW w Warszawie. Za pomocą modeli Sharpe’a i Markowitza, a także wykorzystując wybrane metody analizy portfelowej dla spółek należących do sektorów: surowce, paliwa i energia, przeprowadzono badania empiryczne. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter metodyczny, druga zawiera ważniejsze wyniki badań i wnioski. Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że inwestowanie w ww. sektorach daje wysokie stopy zwrotu, zatem jest atrakcyjne dla inwestora. Niezbędna jest jednak dogłębna analiza danych historycznych w celu wyboru walorów najbardziej bezpiecznych oraz zyskownych.
EN
The aim of the paper is to estimate the investment risk in selected sectors on Warsaw Stock Exchange. Using Sharpe’s, Markowitz’s model and some methods of portfolio analysis investment risk and investment efficiency were examined. In Sharpe’s model the slope of a straight line (beta coefficient) is appointed (using closing stock prices and market index). However, depending on chosen market index the values of the coefficient are different. In the article the values of estimated beta coefficients were examined and compared. The paper consists of two parts: the first is methodological one, the second presents main results and conclusions.
PL
Celem artykułu jest wskazanie kierunku i siły zmian demograficznych oraz wybranych charakterystyk ekonomicznych zachodzących w Polsce, konstrukcja mierników syntetycznych oraz ich prognoz, a także sporządzenie rankingu województw i porównanie różnych metod prognozowania mierników syntetycznych. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza z nich dotyczy metod badawczych, zaś druga część to analiza empiryczna wybranych charakterystyk demograficznych i ekonomicznych, konstrukcja mierników syntetycznych z uwzględnieniem dynamiki zmiennych oraz wnioski.
EN
The aim of the paper is to analyze the dynamic demographic and economic changes that are observed in Poland from 2005 to 2014. General tendencies in Polish population age structure were shown. Besides, some dependencesbetween demographic variables and chosen economic indicators were presented. By means of selected dynamic multivariate comparative analysis tools the regions of Poland were characterized and compared.
PL
Celem artykułu jest pomiar ryzyka w przypadku stacjonarnych i niestacjonarnych szeregów czasowych. Jako narzędzie do oceny ryzyka wykorzystano funkcję Höldera generującą multiułamkowe procesy ruchów Browna. Za pomocą wybranych metod badania szeregów czasowych przeanalizowano zmienność kursów walut: USD/PLN, EUR/PLN oraz CHF/PLN. Biorąc pod uwagę historyczne i obecne trendy w szeregach czasowych oraz wartości miary zmienności wyciągnięto wnioski z badań. Artykuł składa się z dwóch części zasadniczych: elementów metodyki badań oraz analizy empirycznej.
EN
The aim of the article is to present the method of measuring local risk for stationary and non-stationary time series . In the article we have discussed the way of calculating risk within an area of any value of time series. As a tool enabling the assessment of the risk we have used Hölder's function generating multifractional processes of Brown's motion. With the use of selected time-series analysis methods the exchange rates volatility of the following currencies was examined: USD/PLN, EUR/PLN and CHF/PLN. The conclusions were drawn on the basis of the historical and current trends observed in the time-series and the values of variation measure. The paper comprises basic elements of research methodology as well as empirical examples.
PL
W opracowaniu rozpatrywany jest problem wyceny akcji za pomocą modeli empiryczno-indukcyjnych. W rozważaniach poddaje się analizie liniowe modele ekonometryczne o maksymalnej liczbie czterech zmiennych objaśniających. Rolę zmiennej objaśnianej pełni wskaźnik cena do zysku na akcję lub cena rynkowa akcji, a jako zmienne objaśniające uwzględniono zysk, tempo jego wzrostu na akcję, stopień zadłużenia, wskaźnik ryzyka. W ramach badań dla każdej spółki (wybranych banków komercyjnych) skonstruowano po dwa modele: jeden z nich uwzględniał dwie zmienne objaśniające (tempo wzrostu zysku na akcję oraz stopień zadłużenia), podstawą drugiego były wspomniane cztery charakterystyki – te rozbudowane zależności poddano weryfikacji i ponownie estymowano, uzyskując postacie zredukowane. Z wykorzystaniem oszacowanych modeli wyznaczono wartości akcji danych banków i porównano uzyskane wyniki, próbując ocenić ich użyteczność we wspomaganiu podejmowania decyzji inwestycyjnych.
EN
The article explores the share valuation issue. The considerations are based on the single equation regression models which enable to evaluate the share intrinsic value using econometric models. In the paper the linear models are examined with the maximum of four explanatory variables. The role of these variables may play: profit, profit growth rate per share, debt ratio, risk indicator, dividend etc. whilst the explained variable is represented mostly by share market value or price earning ratio. In the analyses several linear models were estimated. For each considered joint-stock company (ten commercial banks) two econometric models were constructed – the first one took into account only two explanatory variables (profit growth rate per share and debt ratio), the second one was built on the basis of four variables (profit growth rate per share, debt ratio as well as profit and risk indicator). Those expanded models were verified and reestimated. Finally, the models with two explanatory and re-estimated ones were used to share valuation. Received results were compared and some conclusions were drawn.
PL
Globalizacja o zasięgu światowym, z którą mamy do czynienia w XXI wieku, wymaga komunikowania się pomiędzy mieszkańcami poszczególnych kontynentów i krajów. Łatwość dostępu do narzędzi informatycznych takich jak telefonia komórkowa, czy Internet powinna być jednym z nadrzędnych celów polityki tworzenia społeczeństw informacyjnych krajów dążących do wysokiego poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego na świecie, bowiem poziom rozwoju społeczeństwa informacyjnego to jeden z ważniejszych czynników decydujących o konkurencyjności gospodarczej kraju. Jako przedmiot badań wybrano kraje UE, bowiem są one powszechnie uważane jako kraje wysoko rozwinięte społecznie i gospodarczo. Jednakże analiza danych pokazuje, że pomiędzy krajami członkowskimi istnieją także duże różnice, przede wszystkim dochodowe oraz związane z charakterystykami rynku pracy, co istotnie wpływa na poziom rozwoju informatyzacji. Wspólna polityka gospodarcza państw członkowskich UE, a także swobodny transfer ludności w celach zarówno zarobkowych, jak i turystycznych, implikuje konieczność stałego i niezawodnego komunikowania się bez względu na miejsce zamieszkania, pracy, czy też wypoczynku. W artykule zastosowano wybrane metody ilościowe do zbadania poziomu zróżnicowania rozwoju społeczeństwa informacyjnego krajów UE oraz wskazano zależności pomiędzy wybranymi charakterystykami społeczno-gospodarczymi a wielkościami świadczącymi o poziomie rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Pozytywne zweryfikowano postawione hipotezy badawcze. Wykazano, że wraz ze wzrostem poziomu społeczno-gospodarczego wzrasta poziom rozwoju społeczeństwa informacyjnego państw członkowskich UE. Wykazano także, że dochód na osobę w krajach UE jest podstawową determinantą rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz, że struktura demograficzna społeczeństwa ma niewielki wpływ na skalę korzystania z Internetu oraz telefonii komórkowej.
EN
The worldwide globalization which we deal with in the 21st century requires an interpersonal communication all over the world. The development level of the information society is one of more important factors of competitiveness of country economy. Therefore for the countries which aspire to high socio-economic development level one of the main goals should be an easy access to the information tools such as mobile network or Internet. In the paper the European Union countries were analyzed. Most of them are considered to be countries of high social and economic development level. However analyses show that there are significant differences among these countries, especially regarding income or labour market characteristics. These differences significantly determine the information society development level. Common economic policy of the European Union countries as well as people migrations implies a permanent need of reliable communication means. To analyze the problem of diversity of the EU member states in respect of information society development level some quantitative tools were applied. Some interdependences between selected socio-economic characteristics and variables concerning the information society development level were indicated. The research hypotheses were positively verified. It was shown that the growth of socio-economic level implies the growth of information society development level. Besides, the analyses showed that the main factor that determined the information society development level in the EU countries was the income per person and that the demographic structure had an inconsiderable impact on the use a mobile or the Internet activity.
PL
Poziom rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest jedną z ważniejszych determinant wpływających na poziom życia ludności oraz konkurencyjność gospodarek. Rozpatrując lokalne gospodarki na szczeblu województw można dojść do tego samego wniosku. Dlatego istotna jest ocena stanu zaawansowania informatyzacji w ramach każdego obszaru wchodzącego w skład pojęcia społeczeństwa informacyjnego. Celem artykułu jest ocena poziomu rozwoju informatycznego oraz zidentyfikowanie istniejących zależności przestrzennych polskich województw. Analizę przeprowadzono w oparciu o miarę syntetyczną oraz narzędzia statystyki i ekonometrii przestrzennej (globalne i lokalne statystyki Morana). Bazując na pracach Komisji Europejskiej, która skonstruowała Wskaźnik gospodarki i społeczeństwa cyfrowego DESI, uwzględniono w analizach zestaw kilkudziesięciu zmiennych, które pogrupowano według pięciu kategorii. Dla każdej z tych kategorii oraz dla ogółu zmiennych zbudowano miary syntetyczne. Analizy wskazały liderów w obszarze informatyzacji oraz tych, którzy w tej kwestii mają wiele do poprawy. Ponadto, przeprowadzono analizę przestrzenną badając występowanie autokorelacji przestrzennej. Ustalono, iż nie występuje to zjawisko, gdyż uzyskane w większości ujemne wartości statystyk były nieistotne statystycznie. Wskazuje to na losowe rozmieszczenie wartości miar między lokalizacjami. Analiza lokalnych statystyk wyłoniła przede wszystkim województwa odstające na plus od swoich sąsiadów (mazowieckie i pomorskie); jedynym outlierem odstającym na minus od sąsiadów było województwo świętokrzyskie w kategorii związanej z informatyzacją przedsiębiorstw. Otrzymane rezultaty mogą być wskazówką dla zarządzających danymi jednostkami terytorialnymi, w jakich obszarach należy wprowadzić działania mające na celu poprawę sytuacji.
EN
The information society development level is one of more important factors that affects people’s living standard and the competitiveness of economies. We can say the same regarding local economies (e.g. voivodships). Therefore, a very important issue is the evaluation of the digital development level in all the fields connected with information society. The purpose of the article is the evaluation of information society level and the identification of spatial dependences in Polish voivodships. The analyses were carried out on the basis of multivariate comparative analysis tools (synthetic measure) and spatial statistics and econometrics tools (global and local Moran’s statistics). Based on the works of European Commission which developed The Digital Economy and Society Index – DESI, several dozen variables were taken into consideration in the analyses; these variables were divided into five categories. For each group separately and for all the variables synthetic measures were built. The analyses pointed out the best and the worst voivodships in respect to considered phenomena. The spatial analyses concerning the identification of spatial autocorrelation occurrence were provided as well. They showed the absence of spatial autocorrelation because of the statistically insignificant negative statistics values. It means the random distribution of the synthetic values. The local statistics analyses mainly showed outliers – mazowieckie and pomorskie (with high values of the measures) and świętokrzyskie (with low values of the synthetic measure in the field of digital technologies in companies). For the local authorities the obtained results may be an indication which fields require improvement.
PL
W artykule poddano analizie wybrane charakterystyki społeczno-ekonomiczne pod względem zależności przestrzennych z uwzględnieniem podziału Polski na województwa i powiaty. W analizach tych wykorzystano miary autokorelacji przestrzennej (globalne oraz lokalne) umożliwiające odpowiednio zidentyfikowanie zależności przestrzennych danej charakterystyki w ramach całego badanego obszaru oraz w powiązaniu konkretnej lokalizacji z lokalizacjami sąsiednimi.
EN
Nowadays, a very important issue in analyzing economic and social phenomena is the localization. Therefore, in modern research spatial modeling become more and more popular. This approach can be used e.g. for demographic processes or real estate evaluation as well as unemployment, living standard or economic development. Spatial analyses can show significant impact of the spatial factor in explaining variation of the characteristics. The purpose of the paper is to study the spatial dependences of selected social and economic characteristics in Polish regions.
PL
W artykule jest rozważane zagadnienie korelacji kryteriów w problemach wielokryterialnych związanych z doborem walorów giełdowych do portfela akcji. Za pomocą trzech wybranych metod wielokryterialnych (SAW, PROMETHEE II, TOPSIS), reprezentujących różne podejścia do zagadnienia, skonstruowano rankingi walorów sektora bankowego przy zastosowaniu dwóch ujęć: porządkując walory pod względem pełnego zestawu wybranych charakterystyk oraz przy uwzględnieniu zredukowanego zbioru kryteriów (po usunięciu charakterystyk silnie skorelowanych z innymi). Na podstawie uzyskanych rankingów wyłoniono grupy walorów stanowiące podstawę wyboru portfeli, przy konstrukcji których wykorzystano klasyczne podejście Markowitza. Badano zyski tych portfeli, porównując bezpośrednio (w ramach każdej z trzech metod) pary portfeli wyłonionych odpowiednio przy wykorzystaniu całego oraz ograniczonego zestawu kryteriów. Analizy ukazały brak jednoznacznego wpływu skorelowania kryteriów na strukturę i wyniki portfeli.
EN
The purpose of the paper is to answer the question if criteria correlation is a crucial issue in multi-criteria problems such as shares and portfolio selection. Using three methods (SAW, PROMETHEE II, TOPSIS – based on different problems) shares rankings were built. Each two rankings, built for each method using: full set of chosen criteria and reduced set of them (without the correlated ones), were compared. On the basis of the rankings groups of shares were constructed. Applying Markowitz approach portfolios were selected and the profitability of appropriate ones were compared. The analyses showed that there was no unequivocal result concerning the influence of criteria correlation on structure and portfolio selection.
EN
Mathematical Economics has been taught in selected majors on University of Economics in Katowice since several years. Very dynamic modifications of academic education system and lecture schedules bring cogitations, new ideas and also many problems to solve. Therefore, there are many subjects of discussion connected with mathematical economics. Among others we can mention the following:  number of hours reserved for lectures of mathematical economics;  mathematical methods and economic knowledge required to attend in lectures of mathematical economics;  propositions to add in interesting and new subjects to the mathematical economics schedule. The purpose of the article is to present selected problems connected with schedule and substance in teaching of mathematical economics.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.