Search results

1

Sytuacja języka białoruskiego w warunkach dwujęzyczności (w ocenie gazety „Biełarus”)

100%

Barszczewska N.

Acta Albaruthenica

|

2020

|

issue 20

125-143

EN

The "Belarus" monthly deals with social, political and religious problems, as well as the issues of the Belarusian language and the national identity of Belarusians. From over 180 publications between 1980 and 2010, we have analyzed selected articles addressing the issues of bilingualism in Belarus and related problems like the Russification of the Belarusian language, its place in the education system and in the religious life of Belarusians, as well as the relationship between the mother tongue and the Belarusian national identity. After reviewing these articles, it appears that the native language was and still is an important element of national identity for journalists. They took on an educational role, presenting the history of the Belarusian language and its impact on the development of the national identity of Belarusians, and thus encouraging readers to use the Belarusian language in everyday life.

BE

Штомесячнік „Беларус” закранае грамадскія, палітычныя, рэлігійныя праблемы, а таксама пытанні беларускае мовы і нацыянальнае тоеснасці беларусаў. Сярод звыш 180 публікацый за 1980–2010 гг. аналізуюцца выбраныя артыкулы, у якіх закранаюцца пы¬танні білінгвізму ў Беларусі і звязаныя з гэтым праблемы русіфікацыі беларускае мовы, яе месца ў адукацыйнай сістэме ды ў духоўным жыцці беларусаў, а таксама залежнасці паміж роднаю мовай і нацыянальнай свядомасцю. Аналіз гэтых артыкулаў паказвае, што для публіцыстаў газеты родная мова з’яўляецца важным элементам нацыянальнае тоеснасці. Выконвалі яны адукацыйную ролю, паказваючы гісторыю беларускае мовы і яе ўплыў на станаўленне нацыянальнае тоеснасці і заахвочваючы гэтым сваіх чытачоў да ўжывання роднае мовы ў штодзённым жыцці.

PL

Miesięcznik „Biełarus” porusza problemy społeczne, polityczne, religijne, a także zagadnienia języka białoruskiego i tożsamości narodowej Białorusinów. Spośród ponad 180 publikacji z lat 1980–2010 analizie poddano wybrane artykuły poruszające kwestie bilingwizmu na Białorusi i związane z tym problemy rusyfikacji języka białoruskiego, jego miejsca w systemie edukacji oraz w duchowym życiu Białorusinów, a także zależności między językiem ojczystym a świadomością narodową. Z oglądu tych artykułów wynika, że dla publicystów gazety język ojczysty był i jest ważnym elementem tożsamości narodowej. Wzięli oni na siebie rolę edukacyjną, prezentując historię języka białoruskiego i jego wpływ na rozwój świadomości narodowej Białorusinów oraz zachęcając w ten sposób czytelników do posługiwania się językiem białoruskim w życiu codziennym.

2

Rola pisarzy w rozwoju języka białoruskiego w XIX – początku XX w.

100%

Barszczewska N.

Studia Białorutenistyczne

|

2019

|

vol. 13

EN

Belarusian dialects have become the foundation of the contemporary Belarusian language. The role of two dialects, namely the Southwestern and the Northeastern, was greater or lesser throughout various historical periods. To a great extent, they depended on the place of birth or residence of writers who eagerly used the vocabulary of their native dialect reflecting its phonetic and morphologic features. In the 19thcentury, writers enriched the Belarusian vocabulary. However, there were no conditions in the official sphere for Belarusian language to emerge, nor was there a journal published in which the representatives of the Belarusian cultural elite could publish their works that would support the strengthening of general Belarusian features and the development of grammar and spelling norms. The grammatical-spelling rules of the early 20th century editions, in comparison with the 19th century principles, became more uniform. The randomness and inconsistency of the use of various forms were significantly reduced. It is possible to speak about the existence of certain rules of spelling that appeared as a result of publishing practices, and to which editors of published books and newspapers were faithful. These circumstances contributed to the publishing of a Belarusian Grammar for chools (1918) by Branislaŭ Taraškievič (codification), which was difficult due to the complexity and variety of the Belarusian dialects. However, the trail has already been cleared.

PL

Białoruskie gwary ludowe stały się podstawą rozwoju współczesnego języka białoruskiego. Rola dwóch dialektów południowo-zachodniego i północno-wschodniego była większa lub mniejsza w różnych okresach historycznych i w dużym stopniu zależała od miejsca urodzenia lub zamieszkania pisarzy, którzy chętnie odwoływali się do zasobów rodzimej gwary, odzwierciedlając zarówno leksykę, jak i jej cechy fonetyczne i morfologiczne. W XIX w. pisarze wzbogacili słownictwo białoruskie, jednak nie stworzono warunków do funkcjonowania języka białoruskiego w sferze oficjalnej, nie założono czasopisma, na którego łamach przedstawiciele białoruskich elit kulturalnych mogliby publikować utwory, co sprzyjałoby umocnieniu się cech ogólnobiałoruskich oraz opracowaniu norm gramatycznych i ortograficznych tego języka. Gramatyczno-ortograficzne zasady wydawnicze z początku XX w. w porównaniu z zasadami XIX-wiecznymi stały się bardziej jednolite; dowolność i niekonsekwencja użycia form znacznie się zmniejszyły. Można nawet mówić o istnieniu pewnych zasad, które pojawiły się jako rezultat praktyki wydawnicze i którym byli wierni redaktorzy publikujący książki i gazety. Stworzyło to dogodne warunki do opracowania Białoruskiej gramatyki dla szkół (1918), kodyfikacji przygotowanej przez Bronisława Taraszkiewicza.

RU

Беларускія народныя гаворкі сталіся асноваю развіцця сучаснай беларускай мовы. Роля двух дыялектаў – паўднёва-заходняга і паўночна-ўсходняга – была большай альбо меншай у розныя гістарычныя перыяды і ў вялікай ступені залежала ад месца нараджэння ці жыхарства пісьменнікаў, якія ахвотна выкарыстоўвалі рэсурсы роднай гаворкі, адлюстроўваючы яе лексічны склад, фанетычныя і марфалагічныя асаблівасці. Пісьменнікі XІX ст. узбагацілі беларускую лексіку, аднак не стварылі ўмоваў, якія дазволілі б беларускай мове заіснаваць у афіцыйнай сферы, а таксама ім не ўдалося заснаваць такі часопіс, на старонках якога маглі б друкаваць свае творы прадстаўнікі беларускай культурнай эліты, што спрыяла б умацаванню агульнабеларускіх рыс ды станаўленню граматычных і арфаграфічных нормаў. Граматычна-арфаграфічныя прынцыпы выданняў пачатку XX ст. у параўнанні з правіламі з XІX ст. сталі больш аднароднымі, адвольнасць і непаслядоўнасць у выкарыстанні розных формаў значна зменшылася. Можна нават гаварыць пра існаванне пэўных правілаў правапісу, якія склаліся ў выніку выдавецкай практыкі і якіх прытрымліваліся рэдактары выдаваных кніг і газет. Гэта спрыяла апрацаванню Беларускае граматыкі для школ (1918) Браніславам Тарашкевічам (кадыфікацыі), што няпроста было зрабіць з увагі на складанасць і разнароднасць беларускіх гаворак, але шлях ужо быў расчышчаны.

3

Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego

100%

Barszczewska N.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

vol. 10

EN

The Podlasie study is essential due to the multiculturalism in the area, which, on the one hand, determines the richness of the region, and on the other, leads to difficulties in identifying the population’s nationality. The CULTURAL-LINGUISTIC HERITAGE OF PODLASIE project has been carried out at the Department of Belarusian Studies at Warsaw University since January 2013. The main objective of the project is to investigate the Polish – East Slavic linguistic interference and the cultural-historical differences. Another dimension of the project is the analysis of behaviours in bilingual communities of the multicultural borderland, such as the necessity to select the appropriate language in various social situations. The comparison of research material from the 1980s and recordings obtained in 2013 enables tracing changes that have occurred in the local dialects, rituals and traditions of Podlasie over the last 30 years.

PL

Badanie Podlasia jest ważne ze względu na wielokulturowość, która z jednej strony stanowi o bogactwie danego regionu, a z drugiej – często utrudnia identyfikację narodową mieszkańców. Projekt Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia realizowany jest w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego od stycznia 2013 roku. Głównym celem projektu jest zbadanie polsko-wschodniosłowiańskiej interferencji językowej i różnic historyczno-kulturowych. Dodatkowym wymiarem jest analiza zachowania się społeczności bilingwalnej w warunkach wielokulturowości pogranicza, na przykład konieczności wyboru odpowiedniego języka w różnych sytuacjach społecznych. Porównanie materiałów z lat 80. XX wieku oraz nagrań uzyskanych w 2013 roku pozwala na prześledzenie zmian, które zaszły w gwarach oraz obrzędach i tradycjach podlaskich na przestrzeni ostatniego 30-lecia.

RU

Даследаванне Падляшша важнае з увагі на шматкультурнасць, якая, з аднаго боку, сведчыць пра багацце дадзенага рэгіёна, а з другога – часта ўскладняе нацыянальную ідэнтычнасць жыхароў. Праект Культурна-моўная спадчына падляшша рэалізуецца Кафедрай беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта cа студзеня 2013 года. Галоўнай яго мэтай з’яўляецца даследаванне польска-ўсходнеславянскай моўнай інтэрферэнцыі і гістарычна-культурнай дыферэнцыяцыі. Дадатковым вымярэннем з’яўляецца аналіз паводзін білінгвальнага грамадства ва ўмовах шматкультурнага памежжа, напрыклад, неабходнасці выбару мовы i розных сацыяльных сітуацыях. Параўнанне матэрыялаў з 80-х гадоў ХХ стагоддзя ды запісаў з 2013 года дазваляе назіраць змены, якія адбыліся ў падляшскіх гаворках, абрадах і традыцыях за апошнія 30 гадоў.

4

Joanna Getka, Jolanta Darczewska, Na drodze do wolności. Białoruska partyzantka kulturowa w przestrzeni publicznej i w Internecie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021, 328 s.

100%

Barszczewska N.

Acta Albaruthenica

|

2021

|

issue 21

293-296

Refine search results

2 Acta Albaruthenica

2 Studia Białorutenistyczne

4 Barszczewska N.

1 2021

1 2020

1 2019

1 2016

Sytuacja języka białoruskiego w warunkach dwujęzyczności (w ocenie gazety „Biełarus”)

Rola pisarzy w rozwoju języka białoruskiego w XIX – początku XX w.

Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego

Joanna Getka, Jolanta Darczewska, Na drodze do wolności. Białoruska partyzantka kulturowa w przestrzeni publicznej i w Internecie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021, 328 s.