This paper is aimed to determine the flood risk level based on the land use patterns – in towns located on the Odra river in Poland. The flood risk is determined by the area of particular forms of land use within the floodplain boundary. The assessment was made by linear ordering and grouping of all Odra cities by flood risk level (city ranking). The results obtained show the flood risk level of cities relative to each other. The time range adopted for research allows for a comparative analysis of the examined cities in terms of potential flood losses both statistically and dynamically. Particular attention was paid to the identification of relationships between the level of flood risk and the area of floodplains, and the way of its management expressed by the degree of investment and the location of the city in the course of the river. The research shows that the total magnitude of potential flood losses is primarily determined by the size of the areas at risk of flooding and, to a lesser extent by their management (investment). Only in the case of the first flood zone (direct flood hazard zone), the impact of floodplain management on the level of flood risk was observed. However, there isno correlation between the level of flood risk and the location of the city in the river course. The work also focused on the analysis of flood risk changes in Odra cities relative to each other, including those affected by floods in 1997.
PL
W pracy podjęto próbę określenia ryzyka powodziowego w oparciu o sposób zagospodarowania obszarów zalewowych w miastach nadodrzańskich w Polsce. Kryterium oceny ryzyka powodziowego jest powierzchnia zajmowana przez konkretne formy zagospodarowania w granicach terenu zalewowego. Oceny dokonano poprzez uporządkowanie liniowe wszystkich miast nadodrzańskich według poziomu ryzyka powodziowego (ranking miast), a następnie ich pogrupowanie. Otrzymane wyniki odzwierciedlają poziom ryzyka powodziowego miast względem siebie.
Zachodzący w wielu miastach w Polsce proces starzenia się społeczeństwa wymaga nowego spojrzenia na organizację przestrzeni w mieście i może być elementem polityki przestrzennej poszczególnych jednostek osadniczych. Właściwe dostosowanie zagospodarowania przestrzennego miast do potrzeb osób starszych może stanowić bowiem istotną przewagę ich konkurencyjności i osłabiać negatywne skutki ekonomiczne depopulacji oraz kurczenia się miast. Przykładem miasta, które zwróciło uwagę na problematykę starzenia się i konieczność realizacji odpowiedniej polityki przestrzennej uwzględniającej potrzeby osób starszych, jest Poznań. Niniejsza praca miała na celu ocenę poziomu oraz jakości pieszej dostępności transportowej do wybranych elementów zagospodarowania, istotnych z punktu widzenia zaspokajania potrzeb osób starszych. Dodatkowo w niniejszej pracy wyznaczono obszary problemowe, które w pierwszej kolejności wymagają dostosowania przestrzeni publicznych do potrzeb osób starszych. Spośród badanych elementów zagospodarowania przestrzennego najlepszy dostęp poznańscy seniorzy mieli do obiektów handlowo-usługowych oraz przystanków transportu publicznego, przeciętny do obiektów ochrony zdrowia. Badania wykazały, że w Poznaniu w największym stopniu brakuje terenów zieleni, sportowo-rekreacyjnych i obiektów kultury na osiedlach z wielkiej płyty, często zamieszkanych przez osoby starsze.
Proces starzenia się społeczeństwa jest poważnym czynnikiem wpływającym na perspektywę rozwoju miast. Niekorzystne zmiany demograficzne zaburzają funkcjonowanie systemu miejskiego, wymuszając tym samym działania adaptacyjne prowadzące do nowego stanu równowagi organizmu, jakim jest miasto. Zachodzący w miastach proces starzenia się społeczeństwa wymaga nowego spojrzenia na organizację przestrzeni w mieście. Znaczenia nabiera planowanie miast przyjaznych osobom starszym. Z uwagi na niską mobilność osób starszych ważne jest odpowiednie zaplanowanie ich najbliższego środowiska zamieszkania, zapewniającego dostępność do obiektów bądź terenów spełniających podstawowe potrzeby tej szczególnej grupy użytkowników przestrzeni miejskiej. W ramach odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu Poznań i Łódź są odporne na proces starzenia się społeczności w ujęciu przestrzennym, przeprowadzono analizę dostępności osób starszych do terenów zielonych, sportowo‑rekreacyjnych, obiektów usługowo‑handlowych, kultury, ochrony zdrowia i przystanków komunikacji publicznej. Jej efektem jest delimitacja obszarów problemowych cechujących się deficytami funkcjonalno‑przestrzennymi w tym zakresie oraz wypracowanie wskaźników odporności badanych miast na zmiany demograficzne – starzenie się społeczeństwa – w wymiarze przestrzennym.
EN
The ageing of the society is a serious factor affecting the prospects of urban development. Unfavourable demographic changes disturb the functioning of the urban system, thus forcing adaptive activities leading to a new state of balance in the organism of a city. The ageing of urban society requires a new look at the organisation of space in the city. The importance of planning age‑friendly cities is rising fast. Due to the low mobility of the elderly, it is important to plan their direct living environment, ensuring access to facilities or areas that meet the basic needs of this particular group of urban space users. As part of the answer to the question: to what extent the cities of Poznań and Łódź are resilient to the ageing process in spatial terms, an analysis was performed of the accessibility of green areas, sports and recreation facilities, service and commercial, cultural, healthcare facilities and public transport stops for the elderly population. This resulted in the delimitation of problem areas characterised by functional and spatial deficits and the development of the two cities’ resilience indexes to demographic changes, namely, ageing in spatial terms.
Tereny zurbanizowane są szczególnie narażone na ryzyko powodziowe z uwagi na bardzo wysokie straty materialne i niematerialne mogące wystąpić w wyniku powodzi. Konieczność zachowania i poprawy bezpieczeństwa powodziowego obszarów miejskich niestety stoi często w konflikcie z wartościami przyrodniczymi i krajobrazowymi doliny rzecznej. Zrównoważony rozwój (zagospodarowanie) obszarów zalewowych, jako rozwiązanie tego problemu, ma na celu pogodzenie potrzeb ochrony ludzi i mienia przed powodzią z ochroną przyrody. Zagospodarowanie obszarów zalewowych powinno bowiem uwzględniać oddziaływanie praw przyrody i charakterystycznych rytmów życia rzeki i przez to zapewnić bezpieczeństwo zdrowia i życia ludności oraz ich mienia, a także niezakłócone funkcjonowanie miasta i jego gospodarki.
Cities on the development path face many different origins of threats, risks and catastrophes, generally referred to as stressors. Currently, in the conditions of globalization, apart from traditional threats, new ones appear (global economic crises, climate change, terrorist threats, pandemics, such as recently Covid-19, etc.), the effects of which are often difficult to predict. Such a situation prompts us to take actions aimed at avoiding or mitigating the effects of stressors, and as a result ensuring the sustainability of urban development. So it is about building city resilience. In this article, the city is treated as a complex, dynamic system, the duration and development of which depends on appropriate planning of activities aimed at building city resilience. Resilience is understood not in static terms, but rather as the ability to flexibly adjust, or adapt, to changing conditions. A sequence of actions is indicated that should be followed in planning processes in order to properly prepare the city system for potential risks and threats. It is about identifying stressors, studying the sensitivity of the city system to their impact, analyzing the possible effects of a stressor and adopting a specific action strategy. The importance of redundancy, civil society, the need to analyze the distribution of threats and risks in the city space and their changes over time is emphasized.
PL
Miasta na ścieżce rozwoju napotykają wiele różnego pochodzenia zagrożeń, ryzyk i katastrof, nazywanych ogólnie stresorami. Obecnie, w warunkach globalizacji, oprócz tradycyjnych zagrożeń pojawiają się wciąż nowe (globalne kryzysy gospodarcze, zmiany klimatyczne, zagrożenia terrorystyczne, pandemie, jak w ostatnim czasie Covid-19 itp.), których skutki często są trudne do przewidzenia. Sytuacja taka skłania do podejmowania działań, mających na celu unikanie lub łagodzenie efektów oddziaływania stresorów, a przez to zapewnienie trwałości rozwoju miast. Chodzi więc o budowanie city resilience. W niniejszym artykule miasto traktowane jest jako złożony, dynamiczny system, którego trwanie i rozwój zależy od odpowiedniego planowania działań na rzecz budowania odporności miast. Resilience rozumiane jest przy tym nie w kategoriach statycznych, ale raczej jako umiejętność elastycznego dopasowywania się czy adaptowania do zmieniających się uwarunkowań. Wskazywana jest sekwencja działań, które w procesach planistycznych powinny zostać zachowane, aby odpowiednio przygotować system miasta na potencjalne ryzyka i zagrożenia. Chodzi o identyfikację stresorów, badanie wrażliwości systemu miasta na ich oddziaływanie, analizę możliwych skutków działania stresora oraz przyjęcie konkretnej strategii działania. Podkreślane jest przy tym znaczenie redundancji, społeczeństwa obywatelskiego, analizy rozmieszczenia zagrożeń i ryzyk w przestrzeni miasta oraz ich zmian w czasie.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.