Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Pałac czy dwór? Na Czechowie czy na Czechówce? Glossa do rozważań o krajobrazie kulturowym północno-zachodniej części historycznego Lublina

100%
Chachaj J.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 4: Historia sztuki
165-190
PL
Artykuł jest odpowiedzią na publikację M. Dudkiewicz, W. Durlaka i M. Dąbskiego dotyczącą nieistniejącego obiektu zwanego dworem lub pałacem, który istniał w epoce nowożytnej w północno-zachodniej części Lublina, na skraju płaskowyżu rozciągającego się na północ od doliny rzeki Czechówki. Ponieważ artykuł zawiera zasadnicze błędy merytoryczne, w tekście podjęto także próbę przedstawienia zmian własnościowych terenu, na którym dwór istniał, oraz określenia jego dokładniejszego położenia. Postulatem do dalszych badań pozostaje przede wszystkim analiza architektoniczna budowli, która już w 2. poł. XVIII wieku popadła w ruinę.
EN
The article is a response to the publication of M. Dudkiewicz, W. Durlak and M. Dąbski concerning a non-existent object called a manor or palace that existed in the modern era in the north-western part of Lublin on the edge of a plateau extending northwards from the Czechówka river valley. Since the previous article contains substantive factual errors, this text also attempts to show the ownership changes of the area where the manor existed, and specify its more precise location. The postulate for further research remains primarily the architectural analysis of the building, which in the second half of the 18th century was in an advanced state of decay.
2

Ruskie tropy w średniowiecznym Lublinie

100%
Chachaj J.
Roczniki Humanistyczne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 7: Słowianoznawstwo
023-052
EN
The article concerns three out of many issues connected with the medieval history of Lublin, which are closely intertwined with the Ruthenian matters. The text, among other things, focuses on bringing to Lublin the relics of the True Cross, erecting in the city the tower by Daniel, the Prince of Galicia-Volhynia, as well as tracing the Chapel of the Holy Trinity’s origins. As an attempt to present the current views on the matter in question, the article begins with the presentation of the sources, then provides the outline of the state of research, and finally concludes with the hypotheses suggesting the clarification of any doubts concerning the subject of the article
PL
Artykuł dotyczy trzech, spośród wielu kwestii średniowiecznej historii Lublina, które mają związek z problematyką ruską. W treści zostały dokładniej omówione sprawy sprowadzenia do Lublina relikwii Drzewa Krzyża Świętego, wzniesienia w Lublinie wieży przez księcia halicko-włodzimierskiego Daniela, oraz genezy zamkowej kaplicy pod wezwaniem Świętej Trójcy. Tekst jest próbą przedstawienia dotychczasowych poglądów w omawianych sprawach, począwszy od zaprezentowania bazy źródłowej, poprzez zarysowanie stanu badań, skończywszy na hipotezach dotyczących wyjaśnienia związanych z nimi wątpliwości.
RU
Стаття відноситься до трьох проблем із середньовічної історії Любліна, пов’язаних із руською квестією. У статті обговорено справу спровадження до Любліна мощей Дерева Святого Хреста, будову вежі князем Данило Галицьким а також генезу каплиці Святої Трійці. Стаття це спроба зібрати і показати різні концепції і гіпотези, що стосуються вижче названих проблем.
3
Publication available in full text mode
Content available

Stan i odbudowa sieci kościelnej w łacińskiej diecezji kijowskiej w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2007
|
vol. 87
5-65
DE
Der Artikel behandelt die Entwicklung des Netzes katholischer Kirchen und öffentlicher Kapellen lateinischen Ritus´ auf dem Gebiet der Diözese Kiew im Zeitraum von der Mitte des 17. bis zum Ende des 18. Jahrhunderts. Diese Problematik ist bisher nicht detailliert bearbeitet worden, und der vorliegende Beitrag soll die diesbezügliche Lücke in der Geschichtsschreibung wenigstens teilweise ausfüllen. Auf der Grundlage von Quellen aus dem 18. Jahrhundert (hauptsächlich der Beschreibung der Diözese Kiew durch Archidiakon Karol Ostrowski aus dem Jahre 1748, der Synodalstatuten der Diözese Kiew aus den sechziger Jahren des 18. Jahrhunderts sowie der im Jahre 1782 vom Generaloffizial Michał Pałucki verfassten, nur als Handschrift vorliegenden Zustandsbeschreibung der Diözese) sowie verstreuter Erwähnungen in der einschlägigen Literatur wurde der Versuch einer Rekonstruktion des Zustandes des kirchlichern Netzes auf dem Gebiet der Diözee Kiew in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts sowie des Prozesses ihres schrittweisen Ausbaus und ihrer Erweiterung im darauffolgenden Jahrhundert unternommen. Im Ergebnis wurden Zahlen der auf dem genanten Territorium zu verschiedenen Zeitpunkten funktionierenden Kirchen ermittelt, die von den in der Literatur angetroffenen Angaben etwas abweichen. Es wurde festgestellt, dass am Ende der zwanziger Jahre des 18. Jahrhunderts mindestens 15 Kirchen in Betrieb waren (damals konnten das sogar 20 sein), um 1750 über 25, um 1760 über 30 und im Jahre 1782 fast 50 Kirchen. Letztendlich gab es um 1800 auf dem uns interessierenden Territorium 53 katholische Kirchen, von denen mindestens 42 Pfarrkirchen waren (11 dieser Pfarreien wurden von Orden geführt).
4

The Development of a Parish Network and the Beginnings of Decanal Structure in the Diocese of Kraków until the end of the Twelfth Century. An Attempt at a Summary

100%
Chachaj J.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 2: Historia - Selected Papers in English
157-178
EN
The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne vol. 56, issue 2 (2008). The paper is an attempt to sum up studies to date on the development of the parish network and the organisation of deaneries in the Diocese of Kraków until the end of the twelfth century. Historians at large and Church historians in particular who dealt with these issues in the 1990s put forward a hypothesis concerning the establishment of deaneries and a number of temples in the Krakow diocese before 1200. The paper confronts this hypothesis with the claims of historians. In the recent years, either indirectly or directly, they have addressed the development of the territorial organisation of the Kraków diocese until the end of the twelfth century. The paper offers a critical appraisal of their findings. In conclusion, the hypothesis is put forward that the establishment of the network of deaneries in the Kraków diocese was a one-time action. The initiative was most obviously Bishop Gedko’s in the 1170s, as a result of which there appeared over 1200 churches in the territory of the Kraków diocese.
5
Publication available in full text mode
Content available

The development of the parish network in the archdeaconry of Lublin until the end of the 16th century. The current state of research

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2019
|
vol. 112
113-136
PL
Artykuł podsumowuje dotychczasowe ustalenia dotyczące rozwoju sieci parafialnej na terenie archidiakonatu lubelskiego w okresie od początku pojawienia się na tym obszarze struktur kościelnych do początków XVII wieku. Pracą, która miała fundamentalne znaczenie w badaniach dotyczących omawianego tematu było opracowanie Przemysława Szafrana, wydane w latach 50. ubiegłego wieku. Na zawarte w nim ustalenia do dziś powołują się badacze poruszający zagadnienie rozwoju struktur parafialnych na terenach położonych wokół Lublina. Do dzisiaj brak opracowania porównywalnego znaczeniem ze wspomnianą pracą, choć liczne przeprowadzone w ciągu ostatnich dekad badania wykazały, że jest ona już w bardzo dużym stopniu nieaktualna. Postulatem na przyszłość jest zatem przeprowadzenie kompleksowych badań dotyczących rozwoju struktur kościelnych na terenie Lubelskiego w pierwszych wiekach ich rozwoju i wprowadzenie do obiegu naukowego aktualnych danych na ten temat.
EN
The article summarizes all the findings on the development of the parish network in the archdeaconry of Lublin in the period from the appearance of the church structures in this area until the beginning of the 17th century. The work which was of fundamental importance in research on the issue under discussion was the study by Przemysław Szafran, published in the 1950s. Researchers exploring the issue of the development of the church structures in the areas around Lublin still refer to the findings included in the work mentioned above. There is no other work which could be compared to Szafran’s one, despite the fact that numerous studies conducted in recent decades have revealed that it is already out of date. The postulate for the future is, therefore, conducting comprehensive research on the development of the church structures in the archdeaconry of Lublin in the first centuries of their development and presenting up-to-date data on this subject.
6
Publication available in full text mode
Content available

Rozwój sieci parafialnych w dekanacie Zator do końca XVI wieku

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1997
|
vol. 68
221-308
EN
-
DE
Der Autor beschreibt die Entwicklung des Pfarrgemeindenetzes auf dem Gebiet des mittelalterlichen Dekanats Zator bis zum Ende des XVI. Jhs. In dieser Zeit entstanden auf dem genannten Gebiet 71 Kirchen und Kapellen. 60 von ihnen er-füllten in verschiedenen Zeitperioden die Rolle einer Pfarrkirche. Es existierten hier damals 56 Pfarreien. Ein Teil von ihnen hörte schon im Mittelalter auf, zu existieren; einige wechselten ihren Sitz. Die Mehrzahl der Kirchen (36 Pfarrkirchen und eine Filialkirche) entstanden bis 1325. Wegen mangelnder Quellen kann man in den meisten Fällen die genaue Zeit ihrer Gründung nicht angeben. Auf Grund einer speziellen Methode kann man möglicherweise die ältesten Kirchen nennen, die mit ihrer Herkunft vielleicht bis ins XI. und XII. Jh. zurückreichen. Diese Gruppe zählt etwa zehn Kirchen. In den nächsten Perioden, deren chronologische Grenzen die eine einigermaßen vollständige Pfarrstruktur des Dekanats in einem bestimmten Zeitabschnitt (1325-1358, 1480, 1598) wiedergebenden Durchschnittsquellen ausmarken, hört die Dynamik des Pfarrgemeindenetzes allmählich auf. Seit Ende des XVI. Jhs. entstehen auf diesem Gebiet keine neuen Kirchen mehr, bis an das Ende der Republik Polen. Das hängt sicherlich mit der Tatsache zusammen, daß Bedürfnisse der Ortsbewohner zufriedengestellt und Kolonisationsprozesse beendet worden sind. Die Entwicklung des Pfarrgemeindenetzes ist eng verbunden mit der Siedlungsentwicklung, mit politischer Situation und gesellschaftlichen Erscheinungen (Stiftungsaktionen der machthaberischen Familien und kirchlichen Institutionen). Auf dem Gebiet des Dekanats Zator hat die deutsche Kolonisation deutliche Spuren hinterlassen. Das steht im Zusammenhang mit der Existenz einer großen Anzahl von den eins oder zwei Dörfer umfassenden Kirchen und Pfarreien.
7

Jeden czy dwa groby? Transformacja obrazu czasu i przestrzeni sakralnej Lublina w dziełach Jana Długosza na przykładzie dominikańskiego kościoła św. Stanisława

100%
Chachaj J.
Roczniki Humanistyczne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 2: Historia
41-61
EN
The article is an attempt to direct the reader’s attention to the doubts concerning credibility of the sources indicating the time and circumstances of bringing the relics of the True Cross to the Lublin Dominican Church. The existing sources basically differ from each other in this respect, which made researchers take an attitude towards credibility of the accounts, or make attempts at reconciling their contents. An analysis of the context of the events connected with the possible circumstances of bringing the relics from Ruthenia to Lublin shows that it is possible to fix the date of the event in the first decades of the 15th century and to indicate King Władysław II Jagiełło and the Polish Dominicans as the people who were especially involved in it. At the same time it means that it is necessary to depart from the literal understanding of Jan Długosz’s account of the circumstances of bringing the relics to Lublin, and also to ask the question about the causes why he made changes in his account of the events.
8
Publication available in full text mode
Content available

Muzeum Sztuki Religijnej w Lubartowie

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2000
|
vol. 74
47-47
9
Publication available in full text mode
Content available

Stan unickiego szkolnictwa parafialnego na terenie Korony w XVIII wieku w świetle akt wizytacji

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2003
|
vol. 80
29-47
DE
Der Artikel versucht, den Zustand des unierten Pfarrschulwesens im 18. Jahrhundert im Königreich Polen auf der Grundlage der in den Visitationsakten enthaltenen Angaben zu präsentieren. Das Bild des Pfarrschulnetzes der katholischen Kirche orientalischen Ritus', wie sich es aus den analysierten Quellen ergibt, ist eher negativ. Deshalb werden im vorliegenden Artikel auch Hypothesen hinsichtlich einer Beantwortung der Frage nach den Ursachen dafür aufgestellt.
10
Publication available in full text mode
Content available

Pierwotna średniowieczna sieć dekanalna w diecezji krakowskiej

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
1999
|
vol. 71
379-387
DE
Der vorliegende Artikel befaßt sich mit der Entstehung der ersten Landdekanate in der Diözese Krakau. Vieles spricht dafür, daß diese kirchlichen Verwaltungseinheiten im Rahmen der von Bischof Gedka durchgeführten Reform der Territorialstruktur der Diözese ins Leben gerufen wurden. Diese Aktion scheint an der Wende der sechziger und siebziger Jahre des 12. Jahrhunderts stattgefunden zu haben. Der Artikul bildet außerdem den Versuch einer Rekonstruktion des ursprünglichen Dekanatsnetzes der Diözese Krakau und in der Folge auch des quantitativen Kirchenbestandes in Kleinpolen am Ende des 12. Jahrhunderts.
PL
-
11
Publication available in full text mode
Content available

Zarys dziejów parafii Popkowice do początków XVII wieku

100%
Chachaj J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2018
|
vol. 110
93-118
EN
The article presents a synthetic discussion on the earliest period of the history of the parish of Popkowice, from the moment it was founded to the early 17th century. Referring to the sources, the paper verifies the views present in the literature on the investigated subject. The text analyses in depth the circumstances of the foundation of the Popkowice parish, puts forward hypotheses on its previous parish affiliation, discusses its history in the 15th and 16th centuries as well as its decline during the Reformation and its revival in the first half of the 17th century. The last part of the article focuses on the affiliation of the Popkowice parish to the church administrative units and the list of the priests (as complete as possible at the present state of research) in Popkowice in the investigated period.
PL
Artykuł jest próbą syntetycznego omówienia najwcześniejszego okresu dziejów parafii Popkowice, od momentu jej powstania, do początków XVII wieku. W oparciu o przekazy źródłowe weryfikuje on poglądy występujące w dotychczasowej literaturze dotyczącej poruszanego tematu. W tekście dokładniej przeanalizowano okoliczności powstania parafii popkowickiej, postawiono hipotezy dotyczące jej wcześniejszej przynależności parafialnej, omówiono jej dzieje w XV i XVI stuleciu, a także upadek w czasie reformacji i odnowienie w 1. połowie XVII wieku. W ostatniej części artykułu przedstawiono przynależność parafii Popkowice do jednostek administracji kościelnej oraz zestawiono możliwie kompletną na obecnym etapie badań listę plebanów popkowickich w omawianym okresie.
12
Publication available in full text mode
Content available

Z elity chłopskiej do lubelskiej elity władzy. Kilka słów o pochodzeniu i początkach kariery rodziny Konopniców

100%
Chachaj J.
Res Historica
|
2022
|
issue 54
123-144
EN
The text focuses on the origin of the Konopnica family, who was among the ruling elite in Lublin in the second half of the 16th and the first half of the 17th century. It attempts to supplement information concerning the first known representative of this family, namely Jakub of Konopnica. The paper draws on hitherto unknown, and therefore not present in any studies, information contained in the Lublin municipal books. Information from this source indicates that the Konopnica family descended from Marcin Tomczyk, a rich peasant who lived in the village of Konopnica. Marcin and his family have already been examined at length by Małgorzata Kołacz-Chmiel. Now an analysis of the sources under study has revealed some more information about Jakub Konopnica’s wife. Only her name has been known so far, and thanks to the Lublin municipal books, certain facts about her family have been discovered. The text also poses a question relating to the credibility of the accounts according to which Jakub Konopnica grew wealthy through illegal felling in the forest which was municipal property.
PL
Tekst dotyczy pochodzenia rodziny Konopniców, która wchodziła w skład elity władzy Lublina w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII w. Stanowi próbę uzupełnienia wiadomości dotyczących pierwszego znanego dotąd przedstawiciela tej rodziny – Jakuba Konopnicy – w oparciu o nieznane dotąd i niewprowadzone do obiegu naukowego wiadomości źródłowe zawarte w treści lubelskich ksiąg miejskich. Informacje zapisane w tym źródle wskazują, że Konopnicowie wywodzili się od Marcina Tomczyka, bogatego chłopa żyjącego we wsi Konopnica. Marcin oraz jego rodzina byli już nieco szerzej przedstawieni w badaniach prowadzonych przez Małgorzatę Kołacz-Chmiel. Dodatkowo udało się znacznie poszerzyć zakres informacji dotyczących żony Jakuba Konopnicy. Znane było dotąd jedynie jej imię, natomiast zapisy w lubelskich księgach miejskich informują także o jej rodzinie. Tekst zawiera jednocześnie pytanie o wiarygodność przekazów mówiących o tym, że Jakub Konopnica bogacił się w sposób nielegalny, prowadząc wyrąb drzew w lesie stanowiącym własność miejską.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.