Search results

1

Testament na statku morskim lub powietrznym de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym

100%

Borysiak W.

Prawo w Działaniu

|

2023

|

issue 54

EN

A will made on board a ship or an aircraft (often referred to as travel will) is regulated in Polish law in Article 953 of the Polish Civil Code of 1964. Since this regulation has never been applied in practice and because of interpretative doubts related to it, as well as the standards of conduct of the Polish carriers, unaware of the existence of this type of will, the Polish literature suggests that it should be removed from the Civil Code. Also, a proposal by the Polish government from 2022 provides for the removal of this type of will from the Civil Code. The removal of the travel will from the Civil Code may be supported by arguments derived from comparative law. A number of European legislations contain forms of wills that can only be drawn up while travelling on a ship (more often) or by aircraft (less often). However, they are criticized in the literature. Emphasis is placed on the fact that wills of this nature are not used in practice, and arguments are presented referring to the lack of economic rationality of this solution. Moreover, a comparative analysis shows first of all that the creation of the possibility to draw up a will in a specific form for persons travelling by sea or air is not obvious. There are no obstacles preventing a traveller from drawing up such a will on board a ship or an aircraft in holographic form, or to draw up a will in public form (e.g. in the notary’s office) before starting the voyage. On the other hand, in cases of emergency it is admissible to draw up a will in a specific form (e.g. an oral will). In practice, in emergency situations involving a shipwreck or a plane crash, in most cases a travel will drawn up on paper will be destroyed.

PL

Testament na statku morskim lub powietrznym, określany często jako testament podróżny, uregulowany jest w prawie polskim w art. 953 Kodeksu cywilnego. W doktrynie postuluje się jednak jego usunięcie z Kodeksu cywilnego ze względu na brak zastosowania tej regulacji w praktyce, wątpliwości interpretacyjne z nią związane, a także standardy postępowania polskich przewoźników nieświadomych jej istnienia. Także rządowy projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego z 7.10.2022 r. przewiduje uchylenie tej formy testamentu szczególnego. Za usunięciem testamentu podróżnego z Kodeksu cywilnego mogą przemawiać argumenty wyprowadzane z prawa porównawczego. W wielu ustawodawstwach europejskich występują formy testamentów, których sporządzenie jest możliwe jedynie podczas podróży na statkach morskich (częściej) lub powietrznych (rzadziej). Ich ocena jest jednak na tle tych systemów prawnych negatywna. Są one także wielokrotnie krytykowane w literaturze. Podkreśla się fakt „wyjścia z użycia” w praktyce testamentów w tej formie oraz wskazuje na argumenty odwołujące się do braku ekonomicznej racjonalności tego rozwiązania. Analiza porównawcza uwidacznia jednak przede wszystkim to, że stworzenie możliwości sporządzenia testamentu w szczególnej formie dla osób podróżujących drogą morską lub powietrzną nie jest oczywiste. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie temu, aby podróżny sporządził taki testament na pokładzie statku morskiego lub powietrznego w formie własnoręcznej, a gdyby chciał sporządzić testament w formie publicznej, udałby się np. do notariusza przed wyruszeniem w podróż. W wypadkach zaś nagłych i zagrażających życiu nie jest wyłączone sporządzenie przez takie osoby testamentu szczególnego w formie ustnej. Ponadto w rzeczywiście kryzysowych sytuacjach związanych z zatonięciem statku lub katastrofą samolotu w praktyce testament podróżny sporządzony na papierze w większości przypadków zostanie zniszczony.

2

Zasada neminem laedere a ochrona dóbr osobistych osoby fizycznej

100%

Borysiak W.

Forum Prawnicze

|

2023

|

issue 4 (78)

13-45

EN

Polish and foreign case-law as well as legal doctrine sometimes present the opinion that in the law of torts auniversally binding duty exists not to cause harm to others (the neminem laedere principle). Its breach is supposed to determine the wrongfulness of the tortfeasor’s behaviour. The purpose of the article is to analyse whether this principle may be applicable to the protection of personality rights. Due to di erent ways of understanding in jurisprudence what this principle consists of, the potential application of two concepts was considered. Firstly, if in the legal system there is ageneral norm of behaviour prohibiting the infringement of another individual’s personality rights. Secondly, if there is ageneral norm of behaviour not to cause others non-pecuniary damage (including immaterial harm – pain and su ering). The neminem laedere principle is not ageneral principle of Polish law and is also not applicable to the protection of personality rights. This principle can be regarded only as amoral imperative and apostulate for the harmonious coexistence of individuals in society rather than alegal duty.

3

Testament wojskowy de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym

100%

Borysiak W.

Prawo w Działaniu

|

2025

|

issue 62

209-240

EN

In Polish law, the institution of a military will is governed by the Regulation of the Minister of National Defence of 30 January 1965, based on Article 954 of the Polish Civil Code. Military will may only be drawn up during conscription, war or while in captivity by soldiers of the Polish Armed Forces performing active military service, civilian employees employed in the Polish Armed Forces and civilians accompanying the military during their tasks. As the regulation of the military will is not applicable in practice and raises constitutional doubts, there are opinions in the literature that advocate for a significant modification of that regulation or even its removal from the Polish Civil Code. The Polish government’s draft amendments to the Civil Code of 2023 and 2024 provided for the transfer of the regulation of the military will to the Polish Civil Code. The amendments were also aimed at changing the prerequisites for preparing the military will and expanding the entities before which it may be prepared. Arguments derived from comparative law support the fact that the form of the military will has not become obsolete. The legislation of most NATO member states includes provisions on a specific form of will in the event of war or other armed conflicts. This is a strong argument in favour of maintaining the military will in Polish law and favour of its comprehensive regulation in the Civil Code. The possibility of drawing up such a will should exist in cases of an armed conflict or similar situations. It should be possible to draw up a will in this form both before a military official and, in special situations, orally before witnesses. On the other hand, the group of persons who can draw up such a military will should be extended. It should include both persons performing duties directly in the Polish Armed Forces and civilians involved in specific circumstances in the warfare. The outbreak of war or other armed conflicts is an exceptional situation, in the event of which it should be possible to draw up a will in a simplified form, not only for members of the armed forces, but also for other persons associated with them.

PL

W prawie polskim instytucja testamentu wojskowego uregulowana jest w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z 30.01.1965 r., wydanym na podstawie art. 954 Kodeksu cywilnego. Taki testament może być sporządzony wyłącznie w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli przez żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej pełniących czynną służbę wojskową, pracowników cywilnych zatrudnionych w Siłach Zbrojnych RP oraz osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym RP. Ze względu na wątpliwości konstytucyjne związane z tą regulacją, a także brak jej zastosowania w praktyce, w doktrynie postuluje się znaczącą jej modyfikację, a nawet usunięcie z Kodeksu cywilnego. Stąd też rządowe projekty nowelizacji Kodeksu cywilnego z 2023 r. i 2024 r. przewidywały przeniesienie regulacji testamentu wojskowego do Kodeksu cywilnego, zmianę przesłanek jego sporządzenia oraz rozszerzenie kręgu podmiotów, przed którymi może być on sporządzony. Za tym, że forma testamentu wojskowego nie jest zdezaktualizowana, mogą przemawiać argumenty wyprowadzane z prawa porównawczego. W ustawodawstwach większości z krajów członkowskich NATO obowiązują przepisy dopuszczające sporządzenie testamentu w szczególnej formie w sytuacji wojny lub innych działań zbrojnych. Przemawia to za pozostawieniem testamentu wojskowego w prawie polskim oraz jego kompleksowym uregulowaniem w Kodeksie cywilnym. Możliwość sporządzenia takiego testamentu powinna istnieć w przypadkach zaistnienia działań zbrojnych lub w sytuacjach do nich zbliżonych. Jego sporządzenie powinno być możliwe zarówno przed urzędnikiem wojskowym, jak i w formie ustnej przed świadkami. Rozszerzony powinien być natomiast krąg podmiotów mogących sporządzić taki testament wojskowy. Powinien on obejmować zarówno osoby wykonujące czynności bezpośrednio w Siłach Zbrojnych RP, jak i osoby cywilne zaangażowane w jakiś sposób w działania wojenne. Sytuacja wybuchu wojny lub zaistnienia innych działań zbrojnych ma bowiem na tyle wyjątkowy charakter, że w razie ich powstania należy umożliwić sporządzenie testamentu w ułatwionej formie nie tylko członkom sił zbrojnych, ale też innym osobom z nimi związanym.

Refine search results

2 Prawo w Działaniu

1 Forum Prawnicze

3 Borysiak W.

1 2025

2 2023

Testament na statku morskim lub powietrznym de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym

Zasada neminem laedere a ochrona dóbr osobistych osoby fizycznej

Testament wojskowy de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym