Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 18

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Czy genetiw to przypadek? Co to znaczy „przypadek adnominalny”?

100%
Topolińska Z.
Slavica Wratislaviensia
|
2017
|
vol. 165
413-418
EN
The author defines case as asemantically motivated syntactic relation between apredicate and its implied argument. She argues that in light of that definition the genitive cannot be considered as acase. The author proposes to define it as asemantically motivated relation between the two implied arguments of the predicate “have”.
RU
В настоящей статье даётся определение падежа как семантически обусловленного синтаксического отношения между предикатом и его аргументом, в связи с чем генетив не может рассматриваться как падеж. Автором статьи предлагается понимание генетива как семантически обусловленного отношения двух аргументов предикатива ‘habere’ (иметь).
2
Publication available in full text mode
Content available

Numeralia – pars orationis?

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2017
|
vol. 14
EN
The author discerns three types of semantic units formalized in the lexical fund of the natural languages: predicates, shifters and proper names. She discusses the position of numerals as situated between predicates and shifters and concludes that they should be treated as predicates.
PL
Autorka wyróżnia trzy typy jednostek semantycznych sformalizowanych w zasobie leksykalnym języków naturalnych: orzeczenia, shiftersy i nazwy własne. Omówiona zostaje przez autorkę pozycja liczebników umiejscowionych pomiędzy orzeczeniem i shiftersami, które powinny być traktowane jako orzeczenia.
3

O nobilitowanych przymiotnikach

100%
Topolińska Z.
Slavica Wratislaviensia
|
2014
|
vol. 159
475 - 480
EN
The author describes an interesting process of promoting adjectival modifiers to the status of an independent noun phrase. Today this process is characteristic of the colloquial standards of some Slavic languages; its past productivity is reflected in numerous toponyms throughout the Slavic territory.
4
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce słowotwórstwa w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma”

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2018
|
vol. 15
EN
The author understands word-formation as a system of formal means for lexicalization, i.e. for creation of new lexemes and enriching the inventories of the lexical semantic categories. She suggests that in a grammar written after the formula "meaning > form" the thematic block 'word-formation' should be correlated with the semantic classification of predicates and conceived as an analysis of the lexical semantic categories with word-formational exponents.
PL
Autorka traktuje słowotwórstwo jako system formalnych środków służących leksykalizacji, to znaczy, tworzenia nowych leksemów i wzbogacania inwentarzy leksykalnych kategorii semantycznych. Sugeruje, że w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma” blok tematyczny ‘słowotwórstwo’ powinien być skorelowany z semantyczną klasyfikacją predykatów oraz określony w celu analizy leksykalnych kategorii semantycznych z wykładnikami słowotwórczymi.
5
Publication available in full text mode
Content available

Dlaczego każdy nie ma liczby mnogiej?

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2018
|
vol. 15
EN
The author discusses some problems characteristic of the inventories and distribution of the operators of reference (Jakobsonians shifters) in Slavic languages. In the focus of her analysis is the problem of the so-called singularia tantum.  
PL
Autorka omawia niektóre problemy inwentaryzacji i dystrybucji operatorów referencyjnych (Jakobsonowskich shifters) w językach słowiańskich. W centrum jej analizy znajduje się problem tak zwanych singulariów tantum.
6
Publication available in full text mode
Content available

Derywacja semantyczna (i formalna) od prasłowiańskiego rdzenia *by- na gruncie polskim

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2022
|
vol. 18
201-204
EN
The paper presents the results of the semantic and formal derivation of the Common Slavic root *by- (as in the Polish verb być) in the Polish language based on its two different semantic components: 1. ‘to exist, to be somewhere’ and 2. ‘to have some attribute’; ‘to be somebody’. The analyses lead to the conclusion that *by- (in the derivatives from być) has extremely high frequency both in the vocabulary and in the texts, and as such constitutes an important element of the Polish lexical and syntactic system.
PL
Artykuł przedstawia rezultaty semantycznej i formalnej derywacji ogólnosłowiańskiego rdzenia *by- (por. polski czasownik być) w języku polskim, bazującej na dwóch różnych komponentach semantycznych: 1. ‘istnieć, być gdzieś’ i 2. ‘być jakimś / kimś’. Analizy prowadzą do konkluzji, że *by- (w derywatach od być) ma bardzo wysoką frekwencję, zarówno w słownictwie, jak i w tekstach, stanowi więc ważny element polskiego systemu leksykalnego i syntaktycznego.
7
Publication available in full text mode
Content available

Partykuły werbalne – ich miejsce i rola w systemie języka

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2022
|
vol. 18
213-219
EN
The author explains the need of recognizing the existence of verbal particles as a distinct class of the so-called partes orationis, whose main function is controlling modal propositions and signalizing different moods.
PL
Autorka wyjaśnia potrzebę uznania partykuł werbalnych za osobną klasę tzw. części mowy, której główną funkcją jest kontrolowanie propozycji modalnych oraz sygnalizowanie różnych trybów.
8
Publication available in full text mode
Content available

Derywacja semantyczna od ps. *vol w języku polskim i macedońskim

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2022
|
vol. 18
205-209
EN
The author presents numerous derivatives from the Proto-Slavic *vol- in Polish and a very restricted number of such derivatives in Macedonian. She defends the thesis that a systematic analysis of the lexical dialectal differentiation of Proto-Slavic would give us a better and more inspirative picture of the language of our ancestors than its morphological differentiation.
PL
Autorka przedstawia liczne derywaty od prasłowiańskiego *vol- w języku polskim i bardzo ograniczony zestaw takich derywatów w języku macedońskim. Broni tezy, że systematyczne analizy leksykalnego zróżnicowania dialektalnego prasłowiańszczyzny mogą dać lepszy i bardziej inspirujący opis języka naszych przodków niż zróżnicowanie morfologiczne.
9
Publication available in full text mode
Content available

Na marginesie zbioru pronominalnych operatorów referencji

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2022
|
vol. 18
221-224
EN
The author analyses the semantics and distribution of pronominal deictic roots functioning as the so-called end-particles.
PL
Autorka analizuje znaczenie i dystrybucję pronominalnych rdzeni deiktycznych funkcjonujących jako tzw. partykuły postpozycyjne.
10
Publication available in full text mode
Content available

Semantyka i gramatyka leksemu 'powinien'

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2022
|
vol. 18
211-212
EN
The author analyzes the semantic and grammatical structure of the Polish lexeme powinien /povińen/ and concludes that it is a modal verb, the semantic equivalent of the English should.
PL
Autorka analizuje strukturę semantyczną i gramatyczną polskiego leksemu powinien i dochodzi do konkluzji, że jest on czasownikiem modalnym, semantycznym ekwiwalentem angielskiego should.
11
Publication available in full text mode
Content available

Semantyczny paradygmat kategorii przypadka i jego wykładniki formalne (z perspektywy języków polskiego i macedońskiego)

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2021
|
vol. 17
41-56
EN
The author analyses the case paradigm of Polish and Macedonian languages and states that this paradigm, continuing the old tradition of classical languages, is composed of three different segments: adverbal cases, adnominal case (Genitive) and “deontic” case (Vocative); the core of the adverbal set is the trio N-D-A – a confirmation of the anthropocentric character of the language
PL
Autorka analizuje paradygmat przypadków w językach polskim oraz macedońskim i stwierdza, że paradygmat ten, kontynuując starą tradycję języków klasycznych, składa się z trzech różnych segmentów: przypadków adwerbalnych, przypadka adnominalnego (Genetiw) i przypadka „deontycznego” (Wokatiw); rdzeniem zbioru adwerbalnego jest trio N-D-A – potwierdzenie antropocentrycznego charakteru języka.
12
Publication available in full text mode
Content available

Ze zbioru polskich operatorów referencji

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2021
|
vol. 17
57-62
EN
The author analyzes the referential function of three Polish lexemes: taki, jeden i który, whose approximative English equivalents are: such, one and which. They have not central, but rather a peripheral position in the set, nonetheless their participation in the processes of identification of the objects mentioned in the concrete text deserves a comprehensive description.
PL
Autorka analizuje funkcję referencyjną trzech polskich leksemów: taki, jeden i który, których przybliżone angielskie odpowiedniki to: such, one i which. Zajmują one raczej peryferyjną niż centralną pozycję w zbiorze, niemniej ich udział w procesach identyfikacji obiektów, o których mowa w konkretnym tekście, zasługuje na obszerny opis.
13
Publication available in full text mode
Content available

Pol. "czas" vs "pogoda" ~ Mac. "време". Różnice w konceptualizacji świata

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2023
|
vol. 19
203-205
EN
The author gives Polish and Macedonian examples illustrating how languages differ in the conceptualization of the world and states that the analysis of these differences presents an interesting source of information about the mentality of the respective nations.
PL
Autorka prezentuje polskie i macedońskie przykłady ilustrujące, jak języki różnią się w konceptualizacji świata i stwierdza, że analiza takich różnic stanowi interesujące źródło informacji o mentalności poszczególnych narodów.
14
Publication available in full text mode
Content available

Semantyka i składnia polskiego predykatu "ale"

100%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2023
|
vol. 19
201-202
EN
Polish ale appears in two different contexts with two different functions: 1. as predicate with two arguments, +/- the equivalent of the English but and 2. as predicate with one argument, +/- the equivalent of the English interjection ‘what a...!’. The fact that mutatis mutandis the same two functions has Macedonian ама suggests that we are dealing here with a specific Slavic development.
PL
Polskie ale pojawia się w dwóch różnych typach kontekstów z dwoma różnymi funkcjami: 1. jako predykat z dwoma argumentami, +/- odpowiednik angielskiego but oraz 2. jako predykat z jednym argumentem, +/- odpowiednik angielskiego wtrącenia ‘what a ...!’. Fakt, że mutatis mutandis te same dwie funkcje pełni macedońskie ама, wskazuje na to, że mamy tu do czynienia w rozwojem właściwym dla języków słowiańskich.
15
Publication available in full text mode
Content available

Formanty kategorialne – ich miejsce w (semantycznej i formalnej) strukturze języka

100%
Topolińska Z.
Slavia Meridionalis
|
2018
|
vol. 18
EN
Category formants – their place in (semantic and formal) language structure The author argues that the so-called category some of the grammaticalized segments of the corresponding semantic fields that are especially important for successful linguistic communication. She presents semantic categorical paradigms in Polish and in Macedonian, along with their formal correlates, i.e., categorical markers. She states that in the course of time, the old postpositional bound markers, suffixes and infixes are often eliminated, while the prepositional markers (prefixes, prepositions, verbal particles…) multiply. The Macedonian situation demonstrates that this type of evolution is accelerated in multilingual environment. Formanty kategorialne – ich miejsce w (semantycznej i formalnej) strukturze języka Autorka dowodzi, że tzw. formanty kategorialne należą do tych gramatycznych segmentów pól semantycznych, które są szczególnie ważne dla pomyślnej komunikacji językowej. Przedstawia semantyczne paradygmaty kategorii w języku polskim i macedońskim oraz ich formalne, tj. kategorialne, wskaźniki. Stwierdza, że z biegiem czasu stare, postpozycyjne, związane wskaźniki, sufiksy, infiksy, partykuły werbalne są często eliminowane, a wskaźniki przyimkowe (przedrostki, przyimki, cząstki słowne…) multiplikowane. Sytuacja w Macedonii świadczy o tym, że ten rodzaj ewolucji ulega przyspieszeniu w środowisku wielojęzycznym.
16
Publication available in full text mode
Content available

Patrząc przez cudze okulary (infinitivus ~ subiunctivus)

100%
Topolińska Z.
Slavia Meridionalis
|
2010
|
vol. 10
EN
Infinitivus ~ subiunctivusThe author proposes a new terminological regulation. She sees the infinitive as a positional variant of the subjunctive. Such a solution allows an objective contrastive analysis of systems with a different zone of use of these two constructions.
17
Publication available in full text mode
Content available

Konfrontacja vs typologia

100%
Topolińska Z.
Slavia Meridionalis
|
2010
|
vol. 10
EN
Linguistic Confrontation vs Linguistic TypologyLinguistic confrontation – it seems – belongs to the larger field of linguistic typology. Linguistic confrontation supplies to linguistic typology richer and better documented data than those found in the descriptive grammars of particular languages. Linguistic confrontation requires from the researcher thorough knowledge of the confronted linguistic codes, while in case of typology these requirements are – unfortunately – not so thorough... In my paper I have formulated some remarks on the contribution of the confrontative analyses to the process of updating and deepening our knowledge on typological differentiation of Slavic languages.
18
Publication available in full text mode
Content available

Praktyczne i teoretyczne plusy późnej standaryzacji (na przykładzie języka macedońskiego)

100%
Topolińska Z.
Slavia Meridionalis
|
2017
|
vol. 17
EN
Theoretical and practical benefits of late standardization (the example of Macedonian language)The author underlines the importance of the Macedonian language for the research of spontaneous linguistic evolution in the multiethnic and multilingual territories with the language of the administration foreign to the local linguistic communities. She analyzes both causes and results of the Macedonian processes of grammaticalization at the level of the noun phrase and at the sentential level and states that they concern information most important for successful communication and that they all lead to the transfer of the categorical formants from postposition to anteposition and – most often – from the morphological to the syntactic level. Praktyczne i teoretyczne plusy późnej standaryzacji (na przykładzie języka macedońskiego) Autorka wyjaśnia wyjątkowe znaczenie języka macedońskiego dla badań spontanicznej ewolucji języka w środowisku multietnicznym i multilingwalnym, w sytuacji, gdy język administracji jest obcy dla nosicieli lokalnych dialektów. Badaczka analizuje przyczyny i rezultaty procesów gramatykalizacji, charakterystycznych dla języka macedońskiego na poziomie grupy imiennej oraz na poziomie zdania. Stwierdza, że dotyczą one informacji kluczowej dla udanego przebiegu aktu komunikacji językowej oraz że sprowadzają się one na ogół do przerzucania formantów kategorialnych z postpozycji do prepozycji i – najczęściej – z poziomu morfologicznego na poziom syntaktyczny.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.