Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Nie-dualizująco o płci. Uwagi wstępne

100%

Cyzman-Eid M.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

2023

issue 23

7-16

The article analyzes Judith Butlers discourse on sex/gender and refers to the philosophical concept of the non-dualizing mode of speaking proposed by the Austrian philosopher Josef Mitterer. In the opinion of the author, Butler non-intentionally seems to use the non-dualizing rhetoric when discussing sex/gender differentiation, especially when she considers the performative understanding of gender. According to the non-dualizing logic, there is no difference between sex and gender for both are the product of social and cultural practices. Sex, gender, femininity are notions which are not stable, constant and coherent. They cannot be treated as objective and independent from the discourse. The conclusions coming from both conceptions may have significant pragmatic consequences in social and political practices, allowing formulation of less oppressive statements on sex/gender.

W artykule poddano analizie dyskurs Judith Butler o płci, odwołując się do podstawowych założeń nie-dualizującej filozofii Josefa Mitterera. Zdaniem autorki można dojść do wniosku, że sposób, w jaki Butler analizuje zagadnienie płci, stanowi nieintencyjną realizację nie-dualizującej retoryki, szczególnie wówczas, gdy przedmiotem rozważań czyni ona performatywne pojęcie płci. Zgodnie z nie-dualizującym sposobem mówienia, nie ma różnicy między płcią w sensie sex i płcią w sensie gender, ponieważ obie te kategorie są produktem określonych praktyk społecznych i kulturowych. Płeć biologiczna, płeć kulturowa, podobnie jak kobiecość nie są stałe, niezmienne i spójne. Nie można ich zatem ujmować jako obiektywnych, są bowiem kształtowane w dyskursie i poprzez dyskurs. Konkluzje, do jakich prowadzą obserwacje Butler ujęte w kontekście nie-dualizującej retoryki, mogą mieć doniosłe konsekwencje pragmatyczne, doprowadzając w rezultacie do formułowania mniej opresywnych i bardziej pragmatycznie funkcjonalnych wypowiedzi o płci/płciowości.

Roman Ingarden’s Ontology and Non-anthropocentric Humanities: On (Non-)Obvious Relationships

100%

Cyzman-Eid M.

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis

2024

vol. 19

issue 1

49-58

Dyskurs humanistyki nieantropocentrycznej ma esencjalizujący i ontologizujący charakter, co stwarza możliwość jego zestawienia z ontologią Romana Ingardena. Problemy, które są rozważane przez badaczy, takich jak Bjørnar Olsen i Graham Harman, wydają się zbieżne z rozważaniami polskiego filozofa. Pojęcia problematyzowane zarówno w dyskursie nieantropocentrycznym, jak i w teorii Ingardena to między innymi: samoistność, autonomia i niezależność przedmiotu od poznającego podmiotu oraz sposób uposażenia przedmiotu jako podmiotu własności. Mimo że dla współczesnych badaczy najważniejsze znaczenie mają pytania funkcjonalne (jak działają rzeczy jako nie-ludzcy aktorzy w rzeczywistości i jakie związki tworzą z bytami ludzkimi), stawiane przez nich pytania esencjalne pozwalają na lepsze rozpoznanie tego, co warunkuje działanie, a nawet sprawczość przedmiotów. Wprowadzenie dyskursu humanistyki nieantropocentrycznej w kontekst ontologii Ingardena mogłoby pozwolić między innymi na doprecyzowanie pojęć. W ten sposób zwrot ku rzeczom, dotychczas nieposiadający własnego słownika, mógłby zyskać większą dystynktywność jako nowy styl myślowy współczesnej humanistyki.

The discourse on non-anthropocentric humanities has an essentializing and ontologizing character, allowing connections to be made with Roman Ingarden’s own ontology. The problems considered by researchers such as Bjørnar Olsen and Graham Harman appear to allign with those of the Polish philosopher. Concepts problematized in both non-anthropocentric discourse and Ingarden’s theory include self-containedness, autonomy and independence of the object from the cognizing subject, together with the manner in which the object itself is endowed as a subject with its own merits. Although functional questions (how things act as non-human actors in reality and what relations they form with human actors) seem to be the most important for modern researchers, the essential points they raise allow for a better understanding of what conditions objects require for their action and even causality. Introducing the discourse of non-anthropocentric humanities into the context of Ingarden’s ontology could allow, among other things, for the clarification of certain concepts. In this way, the return to things, a subject hitherto lacking its own vocabulary, can be perceived as a significant new discourse within contemporary humanities.

Refine search results

1 Białostockie Studia Literaturoznawcze

1 Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis

2 Cyzman-Eid M.

1 2024

1 2023

Search results

Nie-dualizująco o płci. Uwagi wstępne

Roman Ingarden’s Ontology and Non-anthropocentric Humanities: On (Non-)Obvious Relationships