Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Andrzej Tretiak as a translation critic

100%
Nowak M.
Forum Poetyki
|
2022
|
issue 30
EN
In 1924, the Polish National Library published Andrzej Tretiak’s edition of George Byron’s tales in verse. In the introduction and numerous footnotes, Tretiak explained why specific translations were selected and ranked them in terms of quality, pointing out the mistakes and the changes made by the translators. Tretiak also evaluated the solutions chosen by the translators, at times comparing them with his own translations. The article presents a critical analysis of Tretiak’s comments to two translations, “The Corsair” and “Lara,” which allowed him to conclude that the best Polish translator of Byron was Julian Korsak, and the worst, Antoni Edward Odyniec.
PL
W roku 1924 nakładem Biblioteki Narodowej ukazał się tom powieści poetyckich Goerge’a Byrona w opracowaniu Andrzeja Tretiaka. We wstępie oraz licznych przypisach Tretiak uzasadnił wybór konkretnych przekładów i uszeregował je pod względem jakości, jednocześnie wskazując na błędy tłumaczy oraz pozostawione przez nich naddatki. Badacz skupił się również na ocenie wybieranych przez tłumaczy rozwiązań, czasami zamieszczając dla porównania własne wersje niektórych fragmentów. Artykuł prezentuje krytyczną analizę komentarzy Tretiaka do dwóch przekładów: Korsarza i Lary, prowadzącą do weryfikacji tezy badacza, według której najlepszym polskim tłumaczem Byrona był Julian Korsak, a najgorszym – Antoni Edward Odyniec.
2

Ojca Cholewińskiego przekaz Dobrej Nowiny (uwagi o języku osobniczym)

100%
Nowak M.
Język a Kultura
|
2011
|
vol. 22
35-46
EN
The autor focuses on selected features of the language and style of Jesuit priest Fr Alfred Cholewiński (1936–1988). The material for observation has been drawn from texts of frequently heterogeneous genres. The conclusions of the analysis are the following: Cholewiński’s preaching abounds in existential examples (citations), it is not devoid of humour or irony; Cholewiński frequently resorts to similes, maintains colloquialisms in formal discourse, he does not avoid hermetic scientific language in popularizing discourse. Formal and informal registers are interwoven with no clear-cut boundaries between them. In Fr. Cholewiński’s discourse features typical of neocatechumenal language (lexis, phraseology and imagery) are also present. Since part of Cholewiński’s linguistic peculiarities is shared by other members of the Neocatechumenal Way, his language can be categorized as konfesjolekt (the sense of belonging to the community, conveying religious experience in its linguistic terms).
3
Publication available in full text mode
Content available

Objaśnianie terminów religijnych w Ilustrowanym słowniku katechetycznym Beaty Boguszewskiej

100%
Nowak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
141-154
EN
The article discusses the microstructure of the Illustrated Catechetical Dictionary addressed to school children. The publication has been composed by Beata Boguszewska (Wydawnictwo JUT, Szczebrzeszyn 2018) and is among few such lexicons in Poland. As intended by its author, the dictionary, with its 336 entries, explains basic theological concepts, terms related to prayer, liturgy and sacraments, and complements the knowledge obtained through school catechetical instruction. The iconic code indicated in the lexicon title has an auxiliary character-Boguszewska’s dictionary features no “pure” iconographic definitions. The entries are generally devoid of linguistic information (occasionally there are simplified etymological explanations of the type: this word comes from language x (and) means…). The lexicon adopts a discursive model of concept explanation. Definitions (full-sentence, analytical, and devoid of unnecessary scientistic elements) are incorporated into narratives (short stories), which constitute entry paragraphs. The particular stories serve not only to explain the concepts, as in a regular dictionary (nominative and descriptive function), but they also provide a wider educational context for the believer (educational and formative function). The recipient of the work is clearly profiled as a (true) friend (of Lord) Jesus.
PL
W artykule omawia się mikrostrukturę adresowanego do dzieci szkolnych Ilustrowanego słownika katechetycznego autorstwa Beaty Boguszewskiej (Wydawnictwo JUT, Szczebrzeszyn 2018), jednego z nielicznych tego typu leksykonów w Polsce. W zamierzeniu twórcy słownik, obejmujący 336 haseł, ma wyjaśniać podstawowe pojęcia teologiczne, terminy związane z modlitwą, liturgią oraz sakramentami i stanowić uzupełnienie wiedzy otrzymanej w czasie katechezy szkolnej. Sygnalizowany w tytule leksykonu kod ikoniczny ma charakter pomocniczy – w słowniku Boguszewskiej nie występują „czyste” definicje ikonograficzne. Artykuły hasłowe są zasadniczo pozbawione informacji językowych (sporadycznie pojawiają się uproszczone objaśnienia etymologiczne typu: słowo / wyraz pochodzi z języka x (i) oznacza…). W leksykonie przyjęto dyskursywny model objaśniania pojęć. Definicje (pełnozdaniowe, analityczne, pozbawione zbędnych elementów scjentystycznych) wkomponowane są w narracje (opowiadania) stanowiące artykuł hasłowy. Specyficzne opowiadania służą nie tylko oczekiwanemu od słownika objaśnianiu pojęć (funkcja nominatywna i deskryptywna), ale także ogólniejszemu kształceniu i wychowaniu człowieka wierzącego (funkcja wychowawczo-formacyjna). Odbiorca dzieła jest wyraźnie profilowany jako (prawdziwy) przyjaciel (Pana) Jezusa.
4
Publication available in full text mode
Content available

Jolanta Sławek, Poetyckie żywioły sacrum. obrazy świętości w utworach Janusza Stanisława Pasierba, Karola Wojtyły / Jana Pawła II, Anny Kamieńskiej i Zbigniewa Jankowskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018, 298 s.

100%
Nowak M.
Stylistyka
|
2019
|
vol. 28
515-521
PL
Artykuł recenzyjny
5

Psalmy pokutne Wincentego Pola na tle polskiego stylu psałterzowo-biblijnego

100%
Nowak M.
Białostockie Archiwum Językowe
|
2014
|
issue 14
65-80
EN
The article analyzes Wincenty Pol’s penitential psalms. The paraphrases have been considered in the context of stylistic features of the Psalter biblical style. In result of the analysis it has been concluded that W. Pol, the Bible’s translator, accurately renders systemic features of the Psalter style (syntactic and lexical-idiomatic). It is still characterized by “traditionalism and absolute lack of innovation” mentioned by the critics (Łoboz 2004: 7). Nevertheless, with regard to religious texts, this objection may be perceived as peculiar praise.
6

Brzozowski i Żuławski – dwa poetyckie spojrzenia na Księgę Hioba

100%
Nowak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 6: Językoznawstwo
165-186
EN
This paper discusses parallel fragments of the two poetic paraphrases of the biblical Book of Job by Karol Brzozowski and Jerzy Żuławski. The analysis leads to the conclusion that the main idea of Job’s argument is handled in a very loyal and faithful manner by both translators. However, both translations differ in obvious ways. Both poets are looking for their own mode of expression – without rejecting the language of the denominational traditions they represent. As a Protestant, Brzozowski stays close to the Radziwiłł Bible, while Żuławski makes references to the Catholic Bible by Wujek. The translations differ considerably in terms of stylistic solutions adopted by the two translators. While Brzozowski attempts to make the text more poetic, universal and up-to-date, Żuławski resorts to archaisation. Both translators introduce substandard lexical items into their texts, which is owing to their own poetic interests.
7

Międzystylowe wędrówki gatunków

100%
Nowak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 6: Językoznawstwo
147-164
PL
W artykule omawia się osobliwe realizacje dekalogu i kodeksu drogowego – teksty które przekroczyły granice swego prymarnego stylowego i dyskursywnego osadzenia. W pierwszym wypadku przeniesione na obszar dyskursu dydaktycznego i poradnikowego o charakterze ludycznym (przesuniecie na osi kontekst religijny–kontekst świecki), w drugim z prawno-administracyjnego na religijny. Międzystylowa migracja gatunków jest – zdaniem autorki – wyrazem obserwowanego współcześnie otwarcia rejestrów stylistycznych innych niż artystyczny. Na przykładzie dekalogu pokazano zjawisko transakcentacji gatunkowej, związane z modyfikacją funkcji w konkretnej tekstowej realizacji gatunku (użycie ironiczne lub parodystyczne). Na przykładzie kodeksu drogowego – zjawisko rozszerzenia lub zacierania granic stylu religijnego, poddawanego współcześnie, szczególnie w pododmianie katechetycznej, różnego typu zabiegom uatrakcyjniającym, w tym z wykorzystaniem gatunkowych upodobnień.
XX
This article discusses intriguing text realizations of the genres of Ten Commandments and the Highway Code as texts that reached beyond their primary stylistic and discursive setting. In the former case, the text departed from its original religious contextualization to move towards a lay context, also acquiring a ludic aspect. In the latter, the Code moved from the domain of administrative law to be incorporated within the religious framework of references. These two cases illustrate the phenomenon of the stylistic migration of text genres, which – as observed by the author – results from the contemporary openness of stylistic registers other than the literary ones. The case of the Decalogue illustrates changes of accentuation (salience) in a particular text genre, which results from the modification of its communicative functions in a particular text realization of the genre (e.g. irony or parody). The case of the Highway Code illustrates the phenomenon of either expanding or fuzzy boundaries of the religious style – undergoing diverse attempts to make it more attractive to contemporary audiences, particularly in its catechetic variant. These attempts often rely on building genre similarities and comparisons.
8
Publication available in full text mode
Content available

Echo modlitwy wewnętrznej w notatkach Karola Wojtyły – Jana Pawła II

100%
Nowak M.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2018
|
issue 35-36
67-77
EN
The author analyses meditative reflections by Karol Wojtyła – John Paul II, collected in a volume entitled I Am so Much in God’s Hands. Personal Notes, 1962–2003 (Krakow 2014). The author examines the fragments of the text in which the speaker is identical with the addressee, and where internal prayer acts: meditations, contemplations and adorations. They are components of a reflection day or a religious retreat defined as a macro-genre (a collective genre). When expressed through language, internal prayers can be viewed in their text-typological and stylistic aspects. Karol Wojtyła’s retreat-related meditations reflect exponents of the religious style including a symbolic vision of the world, an attempt to unveil the reality that is hard to depict through discursive language and unreachable to common experience, a contemplative attitude towards reality and a stylistic understanding of the category of meditation.
PL
Przedmiotem analiz autorki są modlitewne rozważania Karola Wojtyły – Jana Pawła II zawarte w zbiorze: Jestem bardzo w rękach Bożych. Notatki osobiste 1962–2003. Badane są te fragmenty tekstu, w których nadawca jest tożsamy z odbiorcą, a modlitewne akty o charakterze wewnętrznym – medytacje, kontemplacje i adoracje – tworzą jeden z składników dnia skupienia lub rekolekcji pojmowanych jako makrogatunek (gatunek w formie kolekcji). Ujęzykowione modlitwy wewnętrzne pozwalają na ich ogląd zarówno w aspekcie genologicznym, jak i pod kątem cech stylowych. W rekolekcyjnych rozmyślaniach Karola Wojtyły uwidocznione zostają takie wykładniki stylu religijnego, jak: symboliczne widzenie świata, dążenie do odsłonięcia tego, co trudno wyrażalne w języku dyskursywnym i niedostępne w doświadczeniu potocznym, kontemplacyjna postawa wobec rzeczywistości oraz stylistycznie rozumiana kategoria medytacyjności.
9
Publication available in full text mode
Content available

Sataniczność kreacji bohatera w Arabie Juliusza Słowackiego

100%
Nowak M.
Przestrzenie Teorii
|
2021
|
issue 35
217-234
EN
This article attempts to read Juliusz Słowacki’s Arab from the comparative perspective of John Milton’s Paradise Lost. The protagonist of Słowacki’s oriental tale, who is a variation on the Byronic hero, also shows similarities with Milton’s Satan: unceasing motion, obsession of revenge, loneliness, axiological preference of evil. The analysis of those similarities creates a new interpretative context for Arab, which was hitherto regarded as a superficial study of the pathological psyche or a caricature of the Byronic model.
10
Publication available in full text mode
Content available

Wzniosłość i potoczność w pismach bł. siostry Bernardyny Marii Jabłońskiej

100%
Nowak M.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2018
|
vol. 61
|
issue 2
19-28
EN
The article presents language idiosyncracies of Sr. Bernardina Maria Jabłońska (187-1940), co-founder of the Congregation of Albertine Sisters Serving the Poor (ZSAPU). Sr. Bernardina Jabłońska’s variable feature of religious idiostyle is a combination of sublime qualities (which may be embodied as poetic) and colloquial style. Sublimeness is achieved primarily through artistic means, mainly comparisons and metaphors. Colloquialism is represented by diminutive and hypocoristic formations, lexical and phraseological colloquial expressions (including colloquial comparisons), and quasi-dialogical syntactic constructions.
PL
W artykule przedstawia się osobliwości języka s. Bernardyny Marii Jabłońskiej (1878-1940) współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim. Cechą znamienną religijnego idiostylu s. Bernardyny Jabłońskiej są łączące się cechy wzniosłość (mogąca być ujęta jako poetyckość) i potoczność. Wzniosłość osiągana przede wszystkim poprzez środki artystyczne głównie porównania i metafory. Potoczność wyrażana zaś przez formacje deminutywne i hipokorystyczne, potocyzmy leksykalne i frazeologiczne (w tym potoczne porównania) oraz budujące (quasi)dialogowość konstrukcje składniowe.
11
Publication available in full text mode
Content available

Słowo Boże jako towar. O sposobach przedstawiania i reklamowania w Internecie współczesnych edycji Biblii

100%
Nowak M.
Poradnik Językowy
|
2017
|
vol. 742
|
issue 3
30-43
EN
The object of the author’s interest is the methods of presenting and advertising Polish-language editions of the Bible – treated as a commercial product on the bookselling market. The role of the sketch is documentary, it is intended to supplement the knowledge of online religious marketing. Formally diversified paratexts (stretched on the scale from a summary of the values of the publication to collage texts with scientific inserts, to separate websites dedicated to a publishing series or a given edition), apart from informative fragments, contain advertising ones, presented in the convention of an invitation encouraging the purchase of product x, its recommendation or a publishing request. The publishing descriptions combine the following discourses: informative, advertising and scientifi c in the area of Bible studies and partly – in particular in the illustrated Bibles – the history of art. The overview of sources – conducted from the pragmalinguistic angle – leads the author to the conclusion that persuasive marketing strategies are clearly marked there: the strategy of authentication, authority, high self-esteem (senderoriented strategies) as well as honour and benefit (recipient-oriented strategies). As regards the publishing distinction and valuation of certain editions of the Bible, their linguistic aspect (translation principles) is secondary.
12
Publication available in full text mode
Content available

Angielskie strofy i polska lutnia. O przekładach „Melodii hebrajskich” George’a Gordona Byrona pióra Antoniego Edwarda Odyńca

100%
Nowak M.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
|
2022
|
issue 43
81-110
EN
The article discusses the translation of four poems by George Gordon Byron: Vision of Belshezzar, The Wild Gazelle, Oh! Weep for Those, On Jordan’s Banks from the collection Hebrew Melodies published in 1816 as a result of the poet’s cooperation with the composer Isaac Nathan. The Polish translations by Antoni Edward Odyniec were published in his collections in 1826 (Vision of Belshezzar) and 1832 (the remaining ones). The first part of the text is dedicated to the circumstances in which the originals were written. The second part constitutes a detailed analysis of the translation choices of Odyniec, which places them in the context of Polish poetry of the post-partitions period (among others, poems by Jan Paweł Woronicz and Adam Jerzy Czartoryski) and in the context of translation studies (Lawrence Venuti, Stanisław Barańczak, André Lefevere).
13
Publication available in full text mode
Content available

Wstęp

63%
Król M. M., Nowak M.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2018
|
vol. 61
|
issue 1
461-462
PL
Niniejszy dział tematyczny Zeszytów Naukowych KUL zatytułowany „Świat Wincentego Pola” stanowi pokłosie IX ogólnopolskiej konferencji z cyklu „Świat Wincentego Pola” – Wincenty Pol w relacjach rodzinnych, zawodowych, towarzyskich, która miała miejsce w Lublinie 20-21 kwietnia 2017 r. i łączyła się 200 urodzinami nietuzinkowej postaci – poety, geografa i etnografa, uczestnika powstania listopadowego, kawalera Orderu Virtuti Militari, profesora geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.