Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The article contains some reflections on contemporary balkanology, including the problem definition, the problem of the geographical coverage of the Balkan area, depending on the specific scientific field (linguistics, anthropology, cultural studies, history).
EN
In the article the grammatical / morphological problems generated by the Macedonian suffixes borrowed from the Turkish language are listed. The main topic is the etymology of the Slavic diminutive-hypocoristic suffix -чe. The possible influence of Turkish on the persistence and frequency of this suffix is considered.
PL
Artykuł wylicza problemy gramatyczne/morfonologiczne, jakie generują na gruncie języka macedońskiego sufiksy zapożyczone z języka tureckiego. Główny temat stanowią rozważania o etymologii słowiańskiego sufiksu deminutywno-hipokorystycznego -če. Pod uwagę brany jest ewentualny wpływ turecki na utrwalenie i frekwencję tego sufiksu.
EN
The article discusses the phonetic microareal located in the eastern part of the Aegean Macedonia. The phonetic features of this area are the result of Greek, Bulgarian and Macedonian phonetic convergence.
BG
Статията разглежда фонетичния микроареал, разположен в източната част на Егейска Македония. Фонетичните особености на това област са резултат от гръцката, българската и македонската конвергенция.
EN
The author of the article considers the possibility of introducing long vowel phonemes into the inventory of Macedonian phonological units. On the basis of the arguments put forward, she rejects this idea.
PL
Autor artykułu rozważa możliwość wprowadzenia do inwentarza macedońskich jednostek fonologicznych długich fonemów samogłoskowych. Na podstawie przytaczanych argumentów propozycję tę odrzuca.
EN
Continuity or Discontinuity – the Case of Macedonian PhoneticsThe article presents its principal topic of the continuity of linguistic phenomena based on the material of Macedonian phonetics, treated as a constituent of south-east European phonetics, and not as an element of the Slavic world. It provides, firstly, a static perspective, produced by enumerating typologically relevant features. Seen from this perspective, Macedonian phonetics is a component of the Central Balkanic area. Secondly, emphasis has been put on processes of phonetic convergence and their differences from those of grammatical convergence. These difference account for the instability of phonetic features, or in any case their generally lesser stability compared to morphosyntactic features, but on the other hand also for the possibility for some phenomena to survive in small areas, in a few dialects, and the possibility for linguistic features to reappear, which stems from alternating cross-dialectal interference. The Macedonian language territory abounds in such situations due to its multi-ethnicity, which is greater here than anywhere else in the Balkans. Particular in this respect is the area of Aegean Macedonia, where Slavic dialects are “protected” from the influence of the literary norm – albeit in the case of Macedonian even the realisation of the literary norm is not entirely stable in terms of phonetics.Ciągłość czy jej brak – casus macedońskiej fonetykiNadrzędny temat dotyczący ciągłości zjawisk przedstawiony został na materiale macedońskiej fonetyki. Fonetyka macedońska została rozpatrzona jako składnik fonetyki Europy południowo-wschodniej, a nie jako element świata słowiańskiego. Przedstawiono, po pierwsze, obraz statyczny, wynikający z wyliczania relewantnych typologicznie cech. Ten obraz klasyfikuje fonetykę macedońską jako składnik centralnego obszaru bałkańskiego. Po drugie, położono akcent na przebieg procesów konwergencyjnych w zakresie fonetyki i na różnice w stosunku do takich procesów w zakresie gramatyki. Wynika z nich: nietrwałość cech fonetycznych, a w każdym razie ogólnie mniejsza trwałość cech fonetycznych niż cech morfo-składniowych, ale też możliwość przetrwania pewnych zjawisk na małych obszarach, w paru gwarach, możliwość powracania cech fonetycznych, co wynika z naprzemiennej interferencji międzydialektalnej. Terytorium języka macedońskiego obfituje w takie sytuacje ze względu na większą multietniczność niż gdziekolwiek indziej na Bałkanach. Szczególny pod tym względem jest obszar Macedonii Egejskiej, gdzie dialekty słowiańskie są „zabezpieczone” przed działaniem normy literackiej. Chociaż w wypadku języka macedońskiego nawet realizacja normy literackiej pod względem fonetycznym nie jest całkiem stabilna.
EN
A bibliography of works by Robert Elsie. (Scientific papers, translations, studies, presentations) The paper gives a list of selected publications of Robert Elsie. Bibliografia prac Roberta Elsie. (Teksty naukowe. Tłumaczenia. Opracowania. Wystąpienia)Artykuł stanowi listę wybranych publikacji Roberta Elsie.
EN
Robert Elsie – obituary (*29 June 1950 – †2 October 2017) This obituary outlines the professional career and work of Robert Elsie, an outstanding specialist in Albanian studies. Robert Elsie – wspomnienie pośmiertne (*29 czerwca 1950 – †2 października 2017)Tekst wspomnienia przedstawia drogę naukową i dorobek wybitnego albanologa Roberta Elsiego.
10
100%
PL
Artykuł krótko omawia najistotniejsze cechy fonetyczne słowiańskiego obszaru językowego i ich dystrybucję arealną. Prezentuje arealno-typologiczne podejście do tematu, sugerując w konkluzji inne współczesne podziały niż te, jakie wynikają z faktów historycznych (tj. podział na grupę zachodnio-, wschodnio- i południowosłowiańską). 
EN
The article succinctly discusses the most important phonetic features of Slavic languages and indicates their geographical distribution. It briefly presents an area-typological view of the contemporary phonetics of Slavic languages and suggests a different division than the one resulting from historical facts (into eastern, western, and southern groups).  
EN
A Crossroad Between West, East and Orient – The Case of Albanian CultureAlbania is a unique example of authentic mentally-coded multiculturalism. The influence of a certain type of culture on believes shared by all Albanians is connected with either a specific period in history or specific territory. Modern Albania inherits various influences. As a unique European society Albanians do not define their identity through affiliation to a specific cultural (religious) circle. Nowadays Albanian national identity is devoid of religious context. It is based on the idea of Illyrian origin, great figures of Albanian history, mythology, language separateness. Religious components make up a surface of purely ethnographic character. Albanians attach greater importance to traditional values connected with the medieval clan law (besa ‘a word, a promise of keeping the word, commitment’, honor, the cult of a visitor, clan vengeance, the institution of a sworn virgin and so on). Kultura albańska – zderzenie Zachodu, Wschodu i Orientu Albania jest unikalnym przykładem prawdziwej, zakodowanej mentalnie multikulturowości. Wpływ określonego typu kultury na poglądy wspólne wszystkim Albańczykom związany jest bądź z określonym okresem historycznym, bądź z określonym terytorium. Dzisiejsza Albania dziedziczy różne wpływy i, jako unikalne w Europie społeczeństwo, Albańczycy nie określają swojej tożsamości poprzez przynależność do określonego kręgu kulturowego (religijnego). Współcześnie tożsamość narodowa Albańczyków zbudowana jest więc bez kontekstu religijnego. Opiera się na koncepcji pochodzenia od Ilirów, wielkich postaciach historii albańskiej, mitologii, odrębności językowej. Elementy religijne stanowią warstwę powierzchowną, czysto etnograficzną. Większą wagę przywiązują Albańczycy do wartości tradycyjnych, związanych ze średniowiecznym prawem rodowym (besa ‘słowo, obietnica, zobowiązanie’, honor, kult gościa, danego słowa i in.).
12
100%
EN
Syllabic patterns in South-Eastern EuropeWhereas in most of the world’s languages syllable patterns are built according to the principles of sonority theory (they have the one-peak syllable pattern), in some Balkan languages, there occur deviations from the one-peak syllable pattern of a systemic nature. Such deviations occur also in the northern Slavic languages. They mainly concern the distribution of nasal consonants and appear either in the onset (Albanian) or coda (Romanian). At the very south of Europe the open syllable pattern occurs. Struktury sylabiczne południowo-wschodniej EuropyPodczas gdy zdecydowana większość języków świata preferuje tzw. sonorycznościowy (jednoszczytowy) model sylaby, to południowo-wschodnia Europa jest pod tym względem dość zróżnicowana. Odstępstwa od zasady jednoszczytowości występują w językach północnosłowiańskich. Na Bałkanach natomiast odstępstwa takie dotyczą głównie dystrybucji sonantów nosowych i występują albo w nagłosie, albo w wygłosie. Samo południe Europy (dialekty występujące na południowych częściach półwyspów Morza Śródziemnego) ma natomiast niesymetryczny model sylaby – w wygłosie wyrazów występują głównie sylaby otwarte.
EN
А. Н. Соболев, Основы лингвокультурной антропогеографии Балканского полуострова. Том I: Homo balcanicus и его простpанствоA review of the new monograph in Balkan studies: А. Н. Соболев, Основы лингвокультурной антропогеографии Балканского полуострова. Том I: Homo balcanicus и его простpанство, Наука - Санкт-Петербург, Verlag Otto Sagner – München, 2013. А. Н. Соболев, Основы лингвокультурной антропогеографии Балканского полуострова. Том I: Homo balcanicus и его простpанствоRecenzja najnowszej pozycji bałkanologicznej: А. Н. Соболев, Основы лингвокультурной антропогеографии Балканского полуострова. Том I: Homo balcanicus и его простpанство, Наука – Санкт-Петербург,  Verlag Otto Sagner – München, 2013.
EN
The Notebook of Simon Kazanxhiu comes from the first half of the nineteenth century. It is now preserved in the Albanian State Archives in Tirana. This Notebook, written primarily in Todhri script (the original Albanian alphabet), comes from Elbasan in central Albania where the Todhri alphabet was invented and used in the nineteenth century. It contains a variety of information: seemingly random lists of Albanian words and phrases, a one-page list of words and phrases in German with their Albanian translation, and more extensive glossaries of Venetian Italian-Albanian and of Polish-Albanian words and phrases, all written in Todhri. There are also financial records on the purchase and sale of merchandise, remedies for illnesses and recipes. The paper presents a preliminary analysis of the phonetics of the Polish words in the Notebook.
PL
Zeszyt Szymona Kazanxhiu pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku. Przechowywany jest w Archiwum Państwowym w Tiranie. Zeszyt spisany jest w oryginalnym alfabecie albańskim (alfabet Teodora Haxhifilipi z Elbasanu w środkowej Albanii, gdzie alfabet ten został stworzony i używany w XIX wieku). Zawiera wiele różnorodnych informacji, między innymi: listy albańskich słów i zwrotów, jedną stronę słów i zwrotów po niemiecku z albańskim tłumaczeniem oraz obszerniejsze słowniki weneckiej odmiany włoskiego i polsko-albański słownik wyrazów i zwrotów – wszystko to zapisane alfabetem Teodora. Zawiera także notatki finansowe dotyczące zakupu i sprzedaży towarów, receptury środków zaradczych na choroby i przepisy kulinarne.W artykule przedstawiono wstępną analizę fonetyki polskich wyrazów Zeszytu.
EN
In the first part of Reflections on Turkish suffixes (Sawicka 2021), we considered the origin of the supposedly Slavic suffix -če. The topic of this article is the grammatical adaptation of Turkish suffixes in the Balkan languages. A third – morphonological – part is planned.
PL
W części pierwszej Rozważań (Sawicka 2021) zastanawialiśmy się nad pochodzeniem rzekomo słowiańskiego sufiksu -če. Tematem tego tekstu jest adaptacja gramatyczna tureckich sufiksów w językach bałkańskich. Planowana jest jeszcze część trzecia – morfonologiczna.
EN
Balkan derivatives with the borrowed Turkish suffix -çi / -ci In the paper we reflect on which of the allomorphs of a suffix should be considered its basic form (and on what grounds). This problem requires morphonological analysis. We will illustrate this with the example of Balkan derivatives with the borrowed Turkish suffix -çi / -ci. This agentive suffix is extremely productive in Turkish so it is not surprising that this very suffix has settled well in the Balkan languages. In most of them, like in Turkish, it assumes the forms [-ʧi/-ʧija] or [-ʤi/-ʤija]. Which of these forms should be regarded as the primary one? Bałkańskie adaptacje tureckiego sufiksu -çi / -ci W artykule zastanawiamy się nad odpowiedzią na pytanie, który z alomorfów przyrostka i na jakiej podstawie należy uznać za formę podstawową. Zagadnienie wymaga analizy morfonologicznej, co zostało zilustrowane przykładami bałkańskich derywatów z tureckim sufiksem -çi / -ci. Jest to przyrostek agentywny o bardzo dużej produktywności, nic więc dziwnego, że rozpowszechnił się także na Bałkanach. Podobnie jak w tureckim, także w językach bałkańskich występuje on w dwóch postaciach: [-ʧi/-ʧija]/[-ʤi/-ʤija]. Którą z nich należy przyjąć jako podstawową?
17
Publication available in full text mode
Content available

Od Redakcji

51%
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.