Search results

1

Barokní rukopisné kancionály z Valašska

100%

Smyčková K.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2014

|

issue 3(7)

47-62

CS

Tento výzkumný článek je založen na analýze čtyř rukopisných zpěvníků: kancionál Mikuláše Zigmundíka z Lidečka (1696), Martina Mužikovského z Pržna (před 1755), J. Mžíka ze Vsetína (1731–1734) a Ondřeje Štefka ze Vsetína (1769– 1770). Jeho cílem je představit málo známé prameny české duchovní písně 17. a 18. století. V českém prostředí se hymnografické výzkumy dosud zaměřovaly primárně na tištěnou produkci, ačkoli rukopisná produkce byla neméně početná. Tato studie se zaměřuje na čtyři barokní rukopisné kancionály z Valašska, svébytného kulturního regionu na východě České republiky. Tyto prameny jsou dostupné v regionálních muzeích a nebyly dosud zpracovány v odborné literatuře. Proto se článek věnuje jejich podrobnému popisu: datace, autorství, místo vzniku, rozsah rukopisu. Ve zkratce se zabývá také iluminacemi, jazykem a notací pramenů, zaměřuje se ale zvláště na jejich písňový repertoár. Literárněhistorická analýza rukopisných kancionálů ukazuje, že se od tištěných zpěvníků lišily vyšším počtem tropovaných ordinárií a že určitá část písní se dochovala pouze v rukopisné, nikoli tištěné podobě. Tropovaná ordinária ukazují, že se praxe katolického kostelního zpěvu mírně odlišovala od oficiálních církevních předpisů, jež nepovolovaly nahrazovat mešní texty vernakulárním zpěvem. Výskyt specifického repertoáru dokládá určitou nezávislost rukopisného média na tištěné hymnografii. Studie přináší zatím předběžné závěry z rozsáhlejšího výzkumu moravských rukopisných kancionálů. Mnoho informací zůstává dosud neznámých (např. o autorech zpěvníků), mnoho čeká na budoucí zpřesnění.

EN

This article is based on an analysis of four hand-written hymn-books: the hymnal by Mikuláš Zigmundík from Lidečko (1696), Martin Mužikovský from Pržno (before 1755), J. Mžík from Vsetín (1731–1734) and Ondřej Štefek from Vsetín (1769–1770). The aim of the article is to present some unknown sources of the Czech spiritual song of the 17th and 18th century. The hymnological studies in the Czech milieu focus still in the first place on the printed production, but the hand-written production was no less plentiful. This study focuses on four handwritten baroque hymn-books from Moravian Wallachia which is a unique cultural region in the eastern part of the Czech Republic. These sources are accessible in some regional museums and have not been described yet in any reference book. The article deals with the detailed description of the manuscripts: the date and the place of origin, the authorship, the extent of the manuscript. The study deals briefly with the illumination, language and music notation, focusing especially on the song repertoire. The literary-historical analysis of the hand-written hymn-books shows that the manuscripts differ from the printed hymn-books in the high number of ordinarium tropes [the addition to the ordinarium missae] and in the fact that a specific part of the repertoire survived only in the manuscript form, not in the printed form. The ordinarium tropes [the addition to the ordinarium missae] demonstrate that the practice of the Catholic Church singing was a little different from the official church regulations. These regulations forbade to replace the Mass texts with vernacular songs. The occurrence of the specific repertoire is a proof of some independence of the printed hymnography. The article offers some provisional results of the large research (focused on Moravian hand-written hymn-books). Much information is still unknown (e. g. about the authors), much is waiting for the next specification.

PL

Niniejszy artykuł opiera się na analizie czterech ręcznie spisanych zbiorów hymnów, którego autorami są kolejno: Mikuláš Zigmundík z Lidečka (1696), Martin Mužikovský z Pržna ( przed 1755), J. Mžík z Vsetína (1731-1734) i Ondřej Štefek z Vsetína (1769-1770). Celem artykułu jest przedstawienie mało znanych źródeł czeskiej pieśni religijnej z XVII i XVIII wieku. Studia hymnologiczne w Czechach skupiają się przede wszystkim nadal na materiale publikowanym, ale ręcznie pisane materiały są nie mniej liczne. Ten artykuł dotyczy czterech ręcznie napisanych, barokowych zbiorów hymnów z Morawskiej Wołoszczyzny, która jest unikalnym regionem kulturowym we wschodniej części Republiki Czeskiej. Te źródła są dostępne w regionalnych muzeach i nie zostały jeszcze dotąd opisane w żadnej literaturze przedmiotu. Dlatego artykuł przedstawia dokładny opis manuskryptów, podając datę i miejsce pochodzenia, autorstwo i długość tekstu. W opisie zajęto się także iluminacjami, językiem i muzyczną notacją, zwracając specjalną uwagę na repertuar pieśni. Analiza historycznoliteracka tych ręcznie spisanych zbiorów hymnów pokazuje, że rękopisy różnią się od drukowanych książek z hymnami ze względu na wysoką ilość ordinarium tropes [dodatków, rozszerzeń liturgicznego śpiewu gregoriańskiego do ordinarium missae, czyli do obowiązkowego kanonu stałych części mszy śpiewanej] i ze względu na fakt, że specyficzna część repertuaru przetrwała tylko w formie rękopiśmiennej, nie w formie drukowanej. Ordinarium tropes [dodatki, rozszerzenia śpiewu gregoriańskiego do ordinarium missae] wskazują, że w praktyce śpiew w kościele katolickim różnił się trochę od obowiązujących w tej materii oficjalnych regulacji (przepisów) kościelnych. Te regulacje zakazywały zastępowania tekstów Mszy św. pieśniami w języku narodowym. Pojawienie się odrębnego repertuaru jest dowodem na pewną niezależność drukowanej hymnografii. Artykuł przedstawia wstępne rezultaty tego szeroko zakrojonego badania (skupiającego się rękopiśmiennych zbiorach hymnów). Nieznana jest jeszcze spora ilość informacji (np. dotycząca autorów hymnów), a wiele informacji oczekuje jeszcze na dalszą specyfikację.

2

Ozvěna ve svatoivanské legendě F. Bridela (1656)

100%

Smyčková K.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2020

|

vol. 17

|

issue 2

48-56

EN

Tis study focuses on the motif of the echo in Baroque literature. It is based on an analysis of the Latin legend of Saint Ivan by Fridrich Bridel (1619–1680), Vita sancti Ivani, primi in regno Boëmiæ eremitæ (Te Life of Saint Ivan, the First Czech Hermit; Ludmila Sedlčanská, Prague 1656). Tis book was written as a prosaic biography with occasional lyrical passages, one of which is a dialogue between the hermit Saint Ivan and his own echo. As St. Ivan meditates on life in the wilderness and on the vainness of the world, his echo consoles him and gives him advice. Tis text refects a popular motif in other European literature of its time, characterized by a renewed interest in ancient myths and their philosophical and Christian interpretations. In the secular literature, the motif of the echo could be found mainly in love poetry, typically involving an unhappy lover who roams a deserted landscape (locus terribilis) until he is met by his own echo, which responds to his lamentation and gives him comfort. In religious poetry, by contrast, this echo would be understood as the voice of God, responding to a character — ofen in the allegorical fgure of the ‘spiritual bride’ — who has gone in search of God. While Bridel’s legend presents the echo as a spiritual voice, it is also indebted to older myths based on the theme of romantic love, so that the dialog between St. Ivan and his echo efectively produces the motif of the spiritual marriage. Te fgure of the echo was used mainly in the literature of Bridel’s time in connection with popular conceptual poetics. In the fnal analysis, Vita sancti Ivani demonstrates how Bohemian literature was infuenced by the aesthetic theory of its period.

3

Dvě hostiny a (středověká) parodie

100%

Smyčková K.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2019

|

vol. 16

|

issue 31

15-24

EN

This article examines parody in medieval literature and in folk literature and culture up to the 19th century. It analyses sacred parody (Bible parody), its significant aspects and role in literature and culture. The study focuses primarily on Cena Cypriani and Mesiáš přišel na svět pravdivý [The True Messiah Has Come into the World]. The Cena Cypriani is an anonymous prose work written in Latin. The text was probably written around 400 and tells the story of a banquet held at Cana in Galilee, where a king invites many biblical figures to attend a wedding. The song Mesiáš přišel na svět pravdivý is written in Czech, comes from the 18th century and narrates the story of a wedding feast at Cana. This article examines the origin of the song Mesiáš přišel na svět pravdivý and its dissemination throughout central Europe (in Slavic literatures, primarily in Polish).

4

Ediční úprava českých rukopisných textů ze 17. a 18. století

100%

Smyčková K.

Listy filologické (Folia philologica)

|

2017

|

vol. 140

|

issue 3-4

485-497

EN

Focusing on transcription of handwritten texts, the study provides an addendum to Josef Vintr’s Zásady transkripce českých textů z barokní doby [The Principles of transcription of Czech Baroque texts], published in Listy filologické 121, 1998, pp. 341–346. It does not offer a normative instruction but a general methodological reflection and a summary of aids to creating principles of transcribing particular texts. After discussing basic differences between scribal and printing practices, it deals with some problematic features typical of scribal orthography. The study primarily concentrates on the problem of long and short vowels and the most frequent differences between modern and Baroque vowel length. It is argued that the principles of transcription should be formulated according to the individual grammatical usage of the individual scribe, and distinctive features of the text should be preserved as much as possible.

Refine search results

2 Slovo a smysl - Word & Sense

1 Listy filologické (Folia philologica)

1 Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

4 Smyčková K.

1 2020

1 2019

1 2017

1 2014

Barokní rukopisné kancionály z Valašska

Ozvěna ve svatoivanské legendě F. Bridela (1656)

Dvě hostiny a (středověká) parodie

Ediční úprava českých rukopisných textů ze 17. a 18. století