Search results

1

„Zna dobrze i nie zapomina duszy robotnika”. Akta osobowe działaczy politycznych i historia ludowa

100%

Bertram Ł.

Kultura i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 66

|

issue 2

213-233

EN

The subject of this article comprises the experiences of representatives of the Polish peasant strata who, in the first post-war years, became politically active as party activists or state officials. The main thesis of the paper is that the pre-war Polish communist movement and post-war structures of power constitute a space of simultaneous overlapping and tensions between people’s history and political history. The personal files of working-class and peasant activists may be regarded as source material for the above. In this article, the author indicates the benefits that historians and sociologists can draw from an in-depth and empathetic analysis of this source base, revealing patterns of political socialisation, the dynamics of biographical transformations and their perception, the status uncertainty of “former labourers” and “former peasants”, the horizons of their aspirations and their claims to agency and its political limitations.

PL

Tematem tego artykułu są doświadczenia przedstawicieli i przedstawicielek polskich warstw ludowych, którzy w pierwszych latach powojennych weszli w pole czynnego zaangażowania politycznego jako działacze partyjni czy funkcjonariusze państwowi. Główną tezą tekstu jest stwierdzenie, że przedwojenny polski ruch komunistyczny i powojenne struktury władzy stanowią przestrzeń jednocześnie zachodzenia na siebie oraz napięć pomiędzy między historią ludową oraz historią polityczną,. W wymiarze źródłowym taką rolę spełniać mogą zaś akta osobowe działaczy i działaczek pochodzenia robotniczego i chłopskiego. W tekście sygnalizuję korzyści jakie historycy i socjologowie wynieść mogą z pogłębionej i empatycznej analizy tej bazy źródłowej, ukazującej wzorce socjalizacji politycznej, dynamikę biograficznych transformacji oraz ich postrzegania, statusową niepewność „byłych robotników” i „byłych chłopów”, horyzonty ich aspiracji oraz roszczenia do sprawczości i jej polityczne ograniczenia.

2

Degrees in Revolution and for the Revolution’s Sake: The Educational Experience of Polish Communists before 1939

100%

Bertram Ł.

Acta Poloniae Historica

|

2021

|

vol. 123

215-237

PL

This paper identifies the most significant patterns of educational experience among members of the interwar Polish communist movement. The first part of the article covers the experiences that communists shared with other representatives of the social strata from which they originated: the reproduction of the social structure or their overcoming of it in the form of social advancement. It also discusses the importance of educational barriers and opportunities as factors facilitating the emergence of attitudes of radical contestation of the socio-political order. The second part identifies educational experiences that were directly related to involvement in an illegal, subversive and repressed political current, and the diverse, sometimes paradoxical consequences of that involvement for representatives of different social strata. It traces the transformations of the communist habitus and proposes the concept of ‘clandestine white-collar workers’. The article concludes that there were two patterns in the pursuit of education among the communists: acquiring a degree in revolution or for the sake of the revolution.

3

Uciec? Dokąd? I przed czym? Doświadczenie represji stalinowskich w biografiach członków polskiej elity partyjno-rządowej lat 1949–1956

100%

Bertram Ł.

Adeptus

|

2018

|

issue 12

EN

To run? Where? And from what? The experience of Stalinist repressions in the biographies of the members of the Polish party-government elite, 1949–1956This article is devoted to a specific political experience of Polish communists – Stalinist terror against their leadership in the second half of the 1930s and the dissolution of the Communist Party of Poland (KPP) following the resolution of the Presidium of the Comintern’s Executive Committee (16 August 1938). The study is based on the analysis of the biographies of 214 members of the Polish communist movement in the interwar period, 22 fellow travellers and five Red Army officers, all of whom were members of the Polish party-government elite in the years 1949–1956. The article presents the stories of seventeen people who were arrested and imprisoned during the Stalinist purges, as well as the cases of those who lost their significant others: spouses and relatives. The author shows how the communists in Poland responded to the atmosphere of that time and how they reacted to the dissolution of the party. The last section of the article is devoted to the attitudes of members of the Polish party-government elite after the Second World War, when they actively participated in the establishment of the new socio-political order, and their collective memory related to the KPP’s fate. Going beyond the historical description, this paper makes an attempt to interpret the phenomenon under consideration as a generational experience and the key element of political socialisation which shaped their disposition to specific and ambiguous submissiveness to their Soviet patrons: an internalised faith in the system combined with an ability to accommodate. Uciec? Dokąd? I przed czym? Doświadczenie represji stalinowskich w biografiach członków polskiej elity partyjno-rządowej lat 1949–1956Tematem artykułu jest szczególny element doświadczenia politycznego polskich komunistów, jakim był stalinowski terror wobec ich grupy przywódczej w drugiej połowie lat 30. oraz rozwiązanie Komunistycznej Partii Polski uchwałą Prezydium Komitetu Wykonawczego Kominternu z 16 sierpnia 1938 r. Bazą źródłową tekstu są biografie 214 członków międzywojennego polskiego ruchu komunistycznego, 22 jego sympatyków oraz 5 oficerów Armii Czerwonej, którzy w latach 1949–1956 należeli do polskiej elity partyjno-rządowej (EPR). Autor przedstawia losy 17 osób, które w okresie czystek stalinowskich były aresztowane i osadzone w więzieniach lub łagrach, a także odnotowuje wszystkie przypadki utraty przez członków EPR ich znaczących innych: partnerów i krewnych. Pokazuje, w jaki sposób komuniści w Polsce odbierali ówczesną atmosferę i w jaki sposób reagowali na rozwiązanie partii. Ostatnia część artykułu poświęcona jest postawom represjonowanych członków EPR w okresie powojennym, kiedy uczestniczyli oni w budowie nowego porządku polityczno-społecznego, oraz ich pamięci zbiorowej związanej z losem KPP. Wychodząc poza opis historyczny, tekst stanowi próbę interpretacji przeżyć członków analizowanej grupy z drugiej połowy lat 30. w kategorii doświadczenia pokoleniowego oraz kluczowego elementu socjalizacji politycznej, kształtującego dyspozycję do specyficznej i niejednoznacznej pojętności względem patronów radzieckich: zinternalizowanej wiary w system, współwystępującej z umiejętnościami przystosowania się.

Refine search results

1 Acta Poloniae Historica

1 Adeptus

1 Kultura i Społeczeństwo

3 Bertram Ł.

1 2022

1 2021

1 2018

„Zna dobrze i nie zapomina duszy robotnika”. Akta osobowe działaczy politycznych i historia ludowa

Degrees in Revolution and for the Revolution’s Sake: The Educational Experience of Polish Communists before 1939

Uciec? Dokąd? I przed czym? Doświadczenie represji stalinowskich w biografiach członków polskiej elity partyjno-rządowej lat 1949–1956