Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Elementy etykiety językowej w listach Bolesława Prusa do Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej)

100%
Czachorowska M.
Język Polski
|
2023
|
vol. 103
|
issue 3
56-70
PL
W artykule analizie poddany został zbiór 36 listów, które Bolesław Prus napisał do swojej przyjaciółki i żony przyjaciela Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej) w latach 1890–1904. Celem artykułu było wskazanie i językowe omówienie elementów listowej etykiety grzecznościowej (powitań, pożegnań, podziękowań, przeprosin, życzeń) wykorzystywanych przez Prusa w tej korespondencji. Oprócz wyrażeń i fraz szablonowych, konwencjonalnych, formuł skostniałych, używanych tradycyjnie w korespondencji między starszym mężczyzną a młodszą kobietą – wdową, mężatką, w listach znajdziemy akty grzecznościowe nieszablonowe, zindywidualizowane, jednostkowe, dowcipnie i pomysłowo inkrustowane komplementami.
EN
This article includes an analysis of the collection of 36 letters that Bolesław Prus wrote to his friend, and his friend's wife, Octavia primo voto Rodkiewiczowa Żeromska, in the years 1890–1904. The aim of the article was to indicate and linguistically discuss the elements of epistolary courtesy etiquette (greetings, farewells, thanks, apologies, wishes) used by Prus in this correspondence. In addition to standard expressions and phrases, conventional and outdated formulas traditionally used in correspondence between an older man and a younger woman – a widow, a married person, in letters we will find expressions that are out-of-the-box, personalized, unique, witty and ingeniously encrusted with compliments.
2
Publication available in full text mode
Content available

Bolesław Prus jako dziennikarz – stan badań i perspektywy badawcze

100%
Czachorowska M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
69-80
PL
Twórczość Bolesława Prusa była przedmiotem licznych publikacji (szczególnie tych dotyczących języka, bo na nich skupia się autorka), jednak badacze koncentrowali się przede wszystkim na utworach literackich – powieściach, opowiadaniach i nowelach. Na marginesie zainteresowań pozostawał przebogaty dorobek dziennikarski Prusa. Artykuł przybliża ogrom zjawiska – wylicza lata współpracy pisarza z redakcjami, tytuły prasowe, w których zamieszczał swoje teksty i cykle wydawnicze, których był autorem. Podano w miarę pełny i aktualny wykaz prac językoznawczych, w których był opisywany idiolekt Prusa. Sformułowano też listę problemów i zadań badawczych, które należałoby podjąć, aby solidnie i kompleksowo przeanalizować język Prusa dziennikarza.
EN
The literary heritage of Bolesław Prus has been the subject of numerous publications, especially concerning the language, which remains the article author’s main focus. However, researchers have primarily concentrated on his literary fiction works – the novels, short stories, and novellas. The remarkably rich collection of the journalistic writings of Prus has been so far of marginal interest. This article introduces the reader to this great literary phenomenon – it provides the dates of the author’s collaboration with the editorial offices, press titles where he published his works, and describes his publishing cycles. It offers a current list of linguistic works devoted to the idiolect of Prus. It also addresses a set of problems and delineates the research tasks which are worth undertaking in order to perform a thorough and complex analysis of the language of Prus as a journalist.
3

[recenzja:] Agnieszka Myszka, Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta

100%
Czachorowska M.
Język Polski
|
2017
|
vol. 97
|
issue 3
134-137
4

Trzy figury służącego w Lalce Bolesława Prusa

100%
Czachorowska M.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/3
59–71
PL
Bolesław Prus wypracował w Lalce trzy sposoby przedstawiania i opowiadania o osobach drugiego planu, mimo pozornego lekceważenia znaczenia służby w życiu miasta i jego mieszkańców. Pisarz opisuje starą służbę, pozostającą tłem niewidocznym i nastawioną wyłącznie na dogadzanie zachciankom chlebodawcy, i dwa nowe typy służącego, domagające się uznania własnej podmiotowości, własnej wartości, szczególnie na tle zdegenerowanej arystokracji. Różnice te są widoczne także na poziomie językowym. Służba tradycyjna posługuje się skonwencjonalizowanym językiem, a charakterystyka postaci sprowadza się do kilku określeń przymiotnikowych, zwyczajowo stosowanych przy opisach tego typu bohatera. Służący drugiego rodzaju posługuje się zindywidualizowanym językiem. Autor częściej oddaje mu głos, więc, choć nie otrzymujemy wyczerpującego opisu bohatera, można o charakterze takiej postaci wnioskować z jej wypowiedzi. Najpełniejszy opis zyskał służący trzeciego rodzaju. Prus nie tylko scharakteryzował tę postać, ale i wyposażył ją w umiejętność posługiwania się poprawnym językiem, maniery i pewność siebie, które bardziej odpowiadają pracodawcy niż służbie. Służba w Lalce najczęściej stanowi element świata przestawionego, czasami komentuje poczynania głównych bohaterów, wyjątkowo znajduje się w centrum zainteresowania.
EN
Despite seeming disregard for the importance of servants in the life of the city and its residents, in The Doll Bolesław Prus developed three techniques of presenting these secondary characters. He showed old servants, who remained the invisible background devoted only to pleasing their masters, and two new types of servants, demanding that their identity and their own value be recognised, especially in contrast with the degenerated aristocracy. These differences are visible at the linguistic level as well. Traditional servants use conventionalized language and their presentation is reduced to some adjectival expressions customarily used in descriptions of this kind of characters. Servants of the second category use individualized language. The author gives them the floor more frequently, so although we do not receive a comprehensive description of their character, it can be concluded from their statements. Servants of the third category are presented with a most detailed description. Prus not only portrayed their personality but also equipped them with the competence to use the correct language, manners, and self-confidence. These are the features which suit more masters than their servants. Servants in The Doll are most often part of the presented world, sometimes commenting on the actions of the main characters, and really rarely placed in the center of attention.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kompetencje czytelników w oczach wydawców "Kronik" Bolesława Prusa

100%
Czachorowska M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2018
|
vol. 17
67-80
PL
Bolesław Prus zawsze należał do pisarzy, których zwykło określać się mianem „poczytny”. Trudniejsze jednak w odbiorze i mniej atrakcyjne pod względem czytelniczym są teksty prasowe pisarza. Do lektury tego typu literatury trzeba czytelnika uzbroić w dodatkowe instrumentarium, dodatkowo przygotować. Artykuł ma przynieść odpowiedź na pytanie, jakie starania poczynili kolejni wydawcy kronik, by ułatwić odbiorcy lekturę tekstu prasowego i jakie wyobrażenia o skali tej niezbędnej pomocy mieli autorzy opracowań kronik. Omówione zostały więc cztery wydania Kronik Bolesława Prusa w kolejności chronologicznej. Interesowały mnie informacje zawarte w wstępach lub przedmowach do wydań, dotyczące potencjalnego czytelnika oraz zamieszczonych dla niego wskazówek, które miałyby pomóc mu w zrozumieniu treści i właściwym odczytaniu intencji autora. Następnie zaś konkretne informacje i uwagi umieszczane przez wydawców w tekście kronik albo w postaci przypisu dolnego, albo jako przypis końcowy.
EN
Bolesław Prus has always been a widely-read writer (which means that his books must have been relatively easy). But his press texts are more difficult and less attractive for readers. In order to understand such texts the reader must be equipped with additional instruments and generally must be better prepared. The article is supposed to answer the question what the efforts were that the consecutive editors of the ‘Chronicles’ made to help the reader of the press texts understand them better and what image of the scale of that indispensable help the editors had. The article presents four editions of the ‘Chronicles’ by Bolesław Prus in the chronological order. Special attention has been paid to the information included in the introductions or prefaces to the editions concerning potential readers and the instructions for them which were expected to help them understand the contents and the author’s intentions. Not much less attention has been devoted to the information and remarks placed by the editors in the texts of the ‘Chronicles’ or in their foot- or endnotes.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.