Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

Kompensacja czy represja? Artykuł 244c k.k. jako narzędzie przeciwdziałania uchylaniu się od obowiązku naprawienia szkody

100%

Czosnek M., Czosnek M.

Prawo i Bezpieczeństwo

2025

vol. 1(4)/2025

278-296

The present article seeks to undertake an analytical evaluation of the impact of amendments to Polish criminal law, with particular reference to the procedural position of the victim. The study places particular emphasis on the changes introduced in 2015 to Article 46 of the Penal Code and the addition of Article 244c in 2023. The aim of the study is to determine whether the indicated legislative modifications have contributed to a real strengthening of the position of persons wronged by a crime with regard to the pursuit of property claims in criminal proceedings. The subject of consideration is therefore the evolution of the institution of the obligation to make reparation for damage and the effectiveness of the enforcement of compensatory measures ordered by criminal courts. The study employs a dogmatic-legal method, which facilitates a detailed analysis of the substantive criminal law provisions in force. The subject of the study was selected to be Article 46 and Article 244c of the Penal Code, with particular emphasis on their practical application in judicial and prosecutorial activity. Furthermore, an analysis of statistical data concerning the number of judgements imposing compensatory measures, as well as the number and results of preparatory proceedings initiated on the basis of Article 244c of the Penal Code, was used to assess the effectiveness of the new legal instrument. Results – the 2015 amendment of Article 46 of the Criminal Code contributed to the consolidation of the compensatory function of the obligation to make reparation, thereby endowing it with a purely compensatory character. Consequently, it has been facilitated for victims of crime to pursue civil claims within the context of criminal proceedings. The introduction of Article 244c of the Code of Criminal Procedure, which criminalises the evasion of a compensation measure, represents a significant development in enhancing the efficacy of enforcing adjudicated measures. However, the practical implementation of this norm is encumbered by evidentiary challenges, particularly in substantiating the perpetrator’s intentionality, which may impede its efficacy and efficiency. Conclusions – the analyses carried out demonstrate that the legislative changes in the field of compensatory measures have the potential to increase the protection of the property interests of victims. Nevertheless, despite its normative significance and preventive character, Article 244c of the Penal Code may be used instrumentally and encounter serious difficulties in the jurisprudence practice. In particular, it may be problematic to attribute intentional guilt to the perpetrator in cases of evasion of the compensation obligation. In view of the aforementioned points, it appears imperative to persist in the monitoring of the implementation of the novel provisions and to deliberate potential legislative amendments intended to enhance their efficacy.

W artykule podjęto próbę analitycznej oceny skutków nowelizacji polskiego prawa karnego w kontekście pozycji procesowej pokrzywdzonego. Szczególny nacisk położono na zmiany wprowadzone w 2015 roku w art. 46 Kodeksu karnego oraz na dodanie art. 244c w roku 2023. Celem badania jest ustalenie, czy wskazane modyfikacje legislacyjne przyczyniły się do realnego wzmocnienia pozycji osób pokrzywdzonych przestępstwem w zakresie dochodzenia roszczeń majątkowych w ramach postępowania karnego. Przedmiotem rozważań jest zatem ewolucja instytucji obowiązku naprawienia szkody oraz efektywność egzekucji środków kompensacyjnych orzekanych przez sądy karne. W opracowaniu zastosowano metodę dogmatyczno-prawną, umożliwiającą szczegółową analizę obowiązujących przepisów prawa karnego materialnego. Przedmiotem badania stały się art. 46 oraz art. 244c Kodeksu karnego, ze szczególnym uwzględnieniem ich praktycznego zastosowania w działalności sądowej i prokuratorskiej. Ponadto wykorzystano analizę danych statystycznych dotyczących liczby orzeczeń nakładających środki kompensacyjne oraz liczby i wyników postępowań przygotowawczych wszczynanych na podstawie art. 244c k.k., co pozwoliło na ocenę skuteczności nowego instrumentu prawnego. Rezultaty – nowelizacja art. 46 k.k. z 2015 roku przyczyniła się do wzmocnienia funkcji kompensacyjnej obowiązku naprawienia szkody, nadając jej charakter wyłącznie odszkodowawczy. Tym samym ułatwiono ofiarom przestępstw dochodzenie roszczeń cywilnych w ramach postępowania karnego. Wprowadzenie art. 244c k.k., penalizującego uchylanie się od wykonania środka kompensacyjnego, stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia skuteczności egzekucji orzeczonych środków. Niemniej jednak, praktyczne zastosowanie tej normy napotyka na trudności dowodowe, zwłaszcza w zakresie wykazania umyślności działania sprawcy, co może ograniczać jej skuteczność i efektywność. Wnioski – przeprowadzone analizy wskazują, że zmiany legislacyjne w zakresie środków kompensacyjnych wykazują potencjał w kierunku zwiększenia ochrony interesów majątkowych pokrzywdzonych. Jednakże art. 244c k.k., mimo swojej doniosłości normatywnej i prewencyjnego charakteru, może być wykorzystywany instrumentalnie i napotykać na poważne trudności w praktyce orzeczniczej. W szczególności problematyczne może być przypisanie sprawcy winy umyślnej w przypadkach uchylania się od wykonania obowiązku kompensacyjnego. W świetle powyższego niezbędne wydaje się dalsze monitorowanie praktyki stosowania nowych przepisów oraz rozważenie ewentualnych korekt legislacyjnych mających na celu zwiększenie ich efektywności.

Refine search results

1 Prawo i Bezpieczeństwo

1 Czosnek M.

1 2025

Search results

Kompensacja czy represja? Artykuł 244c k.k. jako narzędzie przeciwdziałania uchylaniu się od obowiązku naprawienia szkody