Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Między sztuką a polityką. Źródła myśli politycznej Stanisława z Warty Szukalskiego

100%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2012
|
issue 3
111-120
EN
Stanisław Szukalski was one of the most famous and controversial artists in Poland. Known well in his motherland almost forgotten after the Second World War he continued his artistic activity in United States of America until nineties when he died. Szukalski was fascinated with Slavism and the deep, ancient past and tradition of Slavonic nations, especially Polish. Reaching there he was finding inspiration to his artistic creations and political doctrine as well. Evoking traditions different then catholic one and joining political thought with art he became unusual artist and even more unusual man of ideas. The article is an attempt to find real sources of inspiration in Szukalski’s doctrine and art including historical, social and cultural aspect of his époque.
2
Publication available in full text mode
Content available

Zapiski masona. Relacja Kurta Reichla z rozmowy z Andrzejem Strugiem w 1932 roku, w świetle polskiej historiografii

100%
Kargol A.
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
|
2017
|
issue 1
187-206
PL
W bibliotece Pałacu w Ciążeniu zostały odnalezione ważne dokumenty dotyczące historii polskiego wolnomularstwa. Jeden z nich to relacja z rozmowy spisana w okresie międzywojennym przez niemieckiego wolnomularza Kurta Reichla, którą odbył on w 1932 roku z Andrzejem Strugiem, jednym z szefów polskiej masonerii. Rozmowa ta dotyczyła m.in. kwestii nastawienia ideowego i politycznego polskich lóż. Drugi dokument to artykuł historyka Leona Chajna, dotyczący wyżej wspomnianego memorandum, stanowiąca próbę wykorzystania nowych źródeł w historiografii polskich lóż i przedstawienia tej problematyki szerszej publiczności. Trzeci dokument to krytyka artykułu Leona Chajna dokonana przez jego zagorzałego adwersarza profesora Ludwika Hassa. Historiografia polskiego wolnomularstwa, walka pomiędzy dwoma historykami wolnomularstwa polskiego, niepewna kwestia wiarygodności międzywojennego źródła historycznego, obraz polskich lóż międzywojennych i w końcu poglądy oraz postawa Andrzeja Struga, szefa masonerii polskiej – oto główne zagadnienia poruszane w powyższym artykule.
EN
Some precious documents concerning the history of Polish Freemasonry were found in the Ciążeń Palace Library. One of them is an account written in the interwar period by a German Freemason Kurt Reichl; a kind of memorandum on his conversation with the chief of Polish Freemasonry, Andrzej Strug, in 1932. The conversation touches upon many questions, such as the ideology of Polish lodges, their political profile, the attitude towards the internal policy of Poland and other problems, still unknown to historians. Another document is an article by Leon Chajn (a historian) on this memorandum, one of the first attempts in Polish historiography (after the war) to use new sources in reconstructing the history of Polish Masonry and to present it to the public as well. The third and the last document is a commentary on Chajn’s work written by his opponent, also a historian, Professor Ludwik Hass. The historiography of Polish Freemasonry, the struggle between the two Polish historians, the unclear issue of the reliability of the interwar historical source, the profile of Polish interwar lodges and finally the views and opinions of Grand Master Andrzej Strug are the main points of this article.
3
Publication available in full text mode
Content available

Aleph Zadik Aleph organizacja młodzieżowa B’nai B’rith. Misja i rytuał

100%
Kargol A.
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
|
2018
|
issue 4
183-201
EN
The B’nai B’rith Order was created in the US in the 1840s in the aftermath of a secession from American Freemasonry, but with one general restriction: it was available only for people with Jewish origins. Soon, it spread across several European countries. In the territory of former Poland, a “Solidarity” lodge was created, which gave birth to almost all the other lodges in the Second Polish Republic. At the end of the 1930s, the Polish lodges made a decision to create an youth organization Aleph Zadik Aleph, which was supposed to be based on American patterns and be a kind of preparation for candidates to regular lodges. Both B’nai B’rith and Aleph Zadik Aleph had a strictly initiatory, ritual and symbolic nature, which explains why it is called “the Order”. The documents and sources that have been preserved let us follow the idea of educating the young generation in America, especially the people facing the challenges of contemporary times, such as assimilation, Zionism, upholding traditions, participation in the new society, losing identity. The concept of transmitting educational ideas onto the Polish ground seems to be interesting too.
PL
Zakon B’nai B’rith powstał w latach 40. XIX w. w Stanach Zjednoczonych jako secesja z amerykańskiego wolnomularstwa, przy czym nowo założona organizacja miała skupiać jedynie osoby pochodzenia żydowskiego. Zakon szybko rozprzestrzenił się w krajach europejskich. Na ziemiach polskich w latach 90. XIX wieku powstała loża o nazwie „Solidarność”, która dała początek Zakonowi w II Rzeczpospolitej. Pod koniec lat 30. XX w. polskie loże powzięły myśl o stworzeniu na wzór amerykański organizacji młodzieżowej Aleph Zadik Aleph, która miałaby pełnić rolę przygotowawczą do lóż. Warto wspomnieć, że obydwie instytucje miały charakter inicjacyjny, rytualny i symboliczny. (Stąd zresztą nazwa Zakon.) Zachowane dokumenty programowe pozwalają prześledzić idee kształcenia młodzieży żydowskiej w Ameryce, szczególnie wobec pojawiających się wyzwań współczesności, takich jak asymilacja, syjonizm, zachowywanie tradycji, uczestnictwo w nowym społeczeństwie czy utrata tożsamości. Jako wyjątkowo ciekawy jawi się pomysł przeniesienia koncepcji wychowawczych i edukacyjnych na grunt polski i doświadczenia polskich Żydów w wychowaniu młodzieży.
4
Publication available in full text mode
Content available

„Pod egidą” prawa i patriotyzmu. Rzecz o zakonie faszystowskim w międzywojennej Polsce 1922–1924

100%
Kargol A.
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
|
2014
|
issue 2
75-106
EN
In the beginning of twenties in interwar Poland the parliamentary majority is formed by the right wing parties. In the same time the right extremist’s organizations are trying to find their place in the public space. Those are Pogotowie Patriotów Polskich (Polish Patriot’s Emergency) or Zakon Rycerzy Prawa (The Knight’s of Right Order). This last one is organized on freemasonry patterns including structure and ritual and builds the net of cells on the territory of the whole country. The influences of the Order reach all groups of society especially polish secret service in polish army. The leaders of the Order tend to play the first role on political and public scene. But polish authorities are going to dissolve their organization. The article presents the history of the Order, its ritual, ideology, system of gaining the members, plan of fascist revolt in Poland, finally personal and political ties.
PL
Z początkiem lat dwudziestych w międzywojennej Polsce większość sejmową zdobywa prawica. Równocześnie swego miejsca na scenie politycznej szukają ekstremalne ugrupowania prawicowe, takie jak Pogotowie Patriotów Polskich czy Zakon Rycerzy Prawa. Ten ostatni przyjmuje wzorowane na wolnomularskich wzorce strukturalne i rytualne oraz buduje siatkę placówek w całej Polsce. Wpływy Zakonu sięgają wszystkich warstw społecznych, a szczególnie oficerów wywiadu wojska polskiego słynnego II Oddziału. Liderzy Zakonu aspirują do odegrania aktywnej roli w życiu politycznym i społecznym, a władze państwowe planują likwidację organizacji. Artykuł opisuje losy Zakonu Rycerzy Prawa faszystowskiej parawolnomularskiej organizacji, wraz z rytualnym ceremoniałem, ideologią, systemem pozyskiwania członków, planami przewrotu faszystowskiego w Polsce, wreszcie powiązaniami personalnymi i politycznymi.
5
Publication available in full text mode
Content available

Stanisław Szukalski’s Neoslavic Art and Politics

100%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2013
|
issue 4
23-37
PL
Stanisław Szukalski był z jednym z z najgłośniejszych i najbardziej kontrowersyjnych polskich artystów. Znany w Polsce międzywojennej, został zupełnie zapomniany po II wojnie światowej, kontynuował swoją pracę artystyczną w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie zmarł w latach 90. Szukalski zafascynowany był słowiańszczyzną, pradawną przeszłością i tradycją Słowian, szczególnie na ziemiach polskich. W tych wątkach historii znajdował inspiracje dla swojej twórczości i koncepcji politycznych. Wzbudzając tradycje inne niż katolickie i łącząc je z myślą polityczną współczesnych sobie Polaków, stał się niezwykłym nie tylko artystą ale i politykiem. Niniejszy artykuł to próba odnalezienia prawdziwych źródeł inspiracji doktryny politycznej i sztuki Stanisława Szukalskiego w oparciu o kontekst historyczny, społeczny i kulturowy epoki.
6
Publication available in full text mode
Content available

Metafizyka i polityka. Andrzej Strug o charyzmie i micie Józefa Piłsudskiego

100%
Kargol A.
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
|
2015
|
issue 2
73-88
PL
O legendzie Józefa Piłsudskiego napisano wiele. Czyniono to już za jego życia, czynią to współcześni, wciąż usiłując zgłębić to, co tak konsekwentnie wymyka się nauce; charyzmę i osobowość przywódcy. Michał Sokolnicki określał te przymioty w taki sposób: „Szła od mówcy i stopniowo zaczęła się udzielać słuchaczom jakaś niepojęta fascynacja psychiczna”, „urok jego postaci i myśli”. W burzliwym roku odzyskania niepodległości 1918 ukazała się Chimera, powieść Andrzeja Struga, w której przedstawiał przeobrażenie dokonujące się w duszy, działacza socjalistycznego, załamanego upadkiem rewolucji i rozłamem partyjnym, a ożywającym dla nowych idei niepodległościowych. Katalizatorem tej wewnętrznej metamorfozy był osobisty kontakt z Józefem Piłsudskim i jego wpływ na całe przyszłe życie i przekonania głównego bohatera Przecława Borszowskiego. W tej historii kryje się osobiste doświadczenie i przeżycie Struga, ale też i innych późniejszych piłsudczyków, którzy przeszli drogę od sceptycyzmu do apologii względem wodza. Artykuł przytacza też wypowiedzi i źródła, mówiące o wierze samego Piłsudskiego w powodzenie własnych przedsięwzięć politycznych, oraz pracy i licznych zabiegach, jakie musiał wykonać ugruntowując się w tym przekonaniu. W źródłach tych Piłsudski występuje jako człowiek głęboko przeświadczony o swojej wielkości, głęboko wierzący w swoją misję dziejową i wiarę tę usiłujący wszczepić innym.
EN
There is a lot of works written about Józef Piłsudski’s charisma. They were written during Piłsudski’s life and nowadays as well. They attempt to catch what is slipping away the scientific examination; charisma and personality of the leader. Michał Sokolnicki discribed these advantages in the following way: „There was an unknown psychological fascination going out from the speaker and influencing the others” this kind of fascination Sokolnicki characterized as “the charm of his figure and thoughts”. In 1918, the rough time of regaining independence Andrzej Strug published “Chimera” the story presenting metamorphosis of socialistic activist in the moment of his despair caused to the fact of revolution’s collapse and divisions in his party. The main hero Przecław Borszowski is awaken for the new ideas of independence mainly thanks to the personal contact with Piłsudski. In this story is hidden a private experience of the author Andrzej Strug, but also the experience of his generation, future “legiony” soldiers. They also have followed the way from scepticism to the apology of the leader. The article is presenting many other sources telling about the faith which Piłsudski possessed himself, the faith in the success of his politics. In these sources Piłsudski appears as a man deeply convinced of his greatness, his mission and trying to convince the others to it.
7
Publication available in full text mode
Content available

The Royal Art of Free Masonry in Poland and in Germany in the First Half of the 20th Century: Relations, Differences, and Similarities

63%
Kargol A., Gniadek W.
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
|
2020
|
issue 1
149-166
EN
This paper looks at the research on German Freemasonry in Poland, and the relations between Polish and German Lodges in Poland in the first half of the twentieth century. The German Lodges which remained in the post-partition territories of Poland continued their existence during the Second Polish Republic. At the same time, the Polish Lodges started to grow vividly. The authors of the paper have made an attempt to answer the questions about the model of coexistence of both the Masonic circles of different culture and the type of reasons that played a major role in this process.
PL
Artykuł dotyczy stanu badań nad wolnomularstwem niemieckim w Polsce oraz wzajemnymi relacjami pomiędzy lożami polskimi i niemieckimi w pierwszej połowie XX wieku. Loże niemieckie na pozaborczych terenach polskich dalej wiodły swój żywot w okresie II Rzeczpospolitej. Równocześnie w Polsce żywo rozwijała się masoneria. Autorzy artykułu starają się dać odpowiedź na pytania, jak układała się koegzystencja obydwu wolnomularskich kręgów kulturowych oraz jakie były przyczyny takiego stanu rzeczy.
8
Publication available in full text mode
Content available

Polskie wolnomularstwo - organizacja publiczna, warsztat intelektualny i nurt ideowy. Zarys charakterystyki

63%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2003
|
issue 2
123-133
9
Publication available in full text mode
Content available

Czarna legenda wolnomularstwa. Fałsz i fakt historyczny w służbie bieżącej polityki

50%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2008
|
issue 2
69-81
10
Publication available in full text mode
Content available

Dwa pierwsze wieki wolnomularstwa w Krakowie

32%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2010
|
issue 2
25-41
11
Publication available in full text mode
Content available

Ryty masońskie - źródła i korzenie

26%
Kargol A.
Państwo i Społeczeństwo
|
2001
|
issue 1
191-206
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.