Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Fakty z zakresu dialektu i kultury wsi w interpretacji dialektologicznej i etnograficznej

100%
Reichan J.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2016
|
vol. 72
111-120
PL
Artykuł przedstawia różne sposoby interpretowania faktów gwarowych i odpowiadających im faktów kulturowych. Interpretacja ta jest dokonywana zarówno przez użytkowników gwary, jak i przez fachowych dialektologów na różnych etapach ich pracy. Okazuje się, że różni dialektolodzy w rozmaity sposób interpretują identyczne fakty gwarowe. Autorzy wielkich zbiorowych dzieł starają się te rozbieżności ocenić w sposób obiektywny. Bardzo ważna jest prawidłowa interpretacja faktów kulturowych i odpowiadających im faktów językowych (gwarowych). Dla uniknięcia błędów wskazana jest współpraca dialektologów i historyków kultury (etnografów).
EN
The article presents various ways in which dialectal facts and the corresponding cultural facts are interpreted. The interpretation is made by dialect-speakers as well as by professional dialectologists at various stages of their work. It appears that various dialectologists interpret identical dialectal facts in a variety of ways. The authors of extensive collective works (e.g. Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish Dialects]) keep trying to evaluate these divergences in the objective way. The correct interpretation of cultural facts and the corresponding linguistic (dialectal) facts is of great importance. To avoid mistakes, a cooperation between dialectologists and historians of culture (ethnographers) is highly recommended.
2
Publication available in full text mode
Content available

Na tropie ginących wyrazów gwarowych

100%
Reichan J.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
|
2019
|
issue 14
194-202
XX
The subject matter of the article is the problem of the dying dialectal words. The author of the article found such words, used only by elderly people, in the dictionary of M. Kucała Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich (The comparative dictionary of three villages of Little Poland) (Kucała 1957) and compared them with the adequate material in some Polish dialectal dictionaries. The author noticed the occurrence of various types of such words.
3
Content available remote

Profesor Marian Kucała jako dialektolog

100%
Reichan J.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2016
|
issue 21
227-237
EN
The paper presents Marian Kucała’s dialectological work in the chronological order. Particular attention has been given to his greatest dialectological achievement, the Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich (1957; ‘A comparative dictionary of three villages in Lesser Poland’), emphasizing its superior cognitive and methodological qualities. While discussing Kucała’s various articles, we indicate his originality and ingenuity. Some of his papers refer to linguistic phenomena from his native village of Więciórka, while others cover the whole of the Polish dialectal area. One work that distinguishes itself among them, is the popular title Twoja mowa cię zdradza (1994a, 2002a; ‘Your speech betrays you’) in which Kucała presents to the unqualified reader the most important of Polish dialectal phenomena in an interesting and easy to understand way. While discussing Professor M. Kucała’s dialectological work, one should constantly bear in mind that these rich, diversified and grand achievements constitute only a part of his oeuvre which simultaneously includes works on the history of Polish and the contemporary Polish literary language.
4

Zaduma nad „Porównawczym słownikiem trzech wsi małopolskich” Mariana Kucały

100%
Reichan J.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
90-97
PL
Artykuł zwraca uwagę na wielką wartość naukową słownika Mariana Kucały pt. „Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich” (1957), w którym autor „Słownika” przedstawia słownictwo ze swojej rodzinnej wsi Więciórka oraz dwu innych wsi Małopolski południowej. Autor artykułu ukazuje szczególnie, że układ tematyczny dzieła Kucały ogromnie ułatwia badania nad gwarową synonimią. Jako przykład w artykule omówiono grupę synonimów oznaczających różne sposoby mówienia. Artykuł ukazuje, że „Słownik” Kucały ma wielką wartość naukową, ponieważ: 1) dzieło to zawiera pełne słownictwo gwarowe, które zebrał w swojej rodzinnej wsi i opracował autochton będący wybitnym dialektologiem; 2) w „Słowniku” zastosowano po raz pierwszy w dialektologii polskiej układ tematyczny; 3) autor „Słownika” porównał wyrazy z Więciórki ze słownictwem dwu innych wsi Małopolski południowej, w których również sam zebrał potrzebny materiał. Dzięki tym zaletom Słownik Kucały stał się w połowie XX wieku dziełem czołowym polskiej leksykografii gwarowej, wzorem opracowania dla wielu późniejszych leksykografów dialektologów.
EN
The article shows the great scientific value of the Marian Kucała’s dictionary entitled „Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich” ["The comparative dictionary of three villages of Little Poland"] (Kucała 1957) in which the author of the dictionary presents the vocabulary of his native village Więciórka and two other villages of southern Little Poland. The author of the article particularly shows that thematic order of Kucała’s dictionary simplifies to some extent the investigation of the dialect synonimy. For example, in this article a group of synonyms denoting the various ways of speaking is discussed, e.g. bebłać ‘to speak indistinctly’, huczeć ‘to speak very loudly’, satrzyć ‘to speak quickly and indistinctly’. The author of this article chose from Kucała’s "Dictionary" eleven words of this kind and compared them with the data of „Słownik gwar polskich” ["The Dictionary of Polish Dialects"] (SGP PAN and SGP PAN kart), „Słownik gwar gorczańskich (zagórzańskich)” ["The Dictionary of the Inhabitants of Gorce Mountains"] (Kobylińska 2001) and „Słownik gwar orawskich” ["The Dictionary of the Dialects of Orawa"] (Kąś 2011). As a result of this comparison one could see which synonyms occur only in the village Więciórka, and which ones have a broader geographical extent. The article shows that Kucała’s "Dictionary" is of great scientific value, because: 1) it contains the whole dialect vocabulary which was noted and elaborated in the native village by Kucała, who was an autochthon and eminent dialectologist 2) the thematic order was applied in the "Dictionary" for the first time in Polish dialectology 3) the author of the "Dictionary" compared the vocabulary of Więciórka with the vocabularies of two other villages of southern Little Poland where he himself collected the necessary data. Owing to these qualities Kucała’s "Dictionary" became an outstanding work of Polish dialectological lexicography in the middle of the 20th century, a model of elaboration for numerous future lexicographers-dialectologists.
5
Content available remote

Wyrazy z formantem -acja w gwarach polskich na tle historycznojęzykowym

100%
Reichan J.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 23
255-267
XX
Polish dialectal words with the -acja formant can be divided into two groups: 1) words with Latin roots borrowed directly from Latin or through the mediation of West European languages, e.g. administracja < administrować (Lat. administratio < administrare); mobilizacja < mobilizować (French mobilisation < mobiliser, German Mobilisation < mobilisieren; Lat. mobilis); 2) words with Slavic or German roots (in words borrowed from German), e.g. marnacja < marnować (the Slavic root marn); pielęgnacja < pielęgnować (the German word pflegen). The present article describes both groups. A more detailed description of the second group is presented in a separate paper (Reichan 2012).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.