Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

• Authors: Konarski Wawrzyniec

Title variants

EN

A Short Introduction to Ethnocultural Terminology

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.

EN

The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.

Keywords

PL

etnokulturowy; naród; nacjonalizm; etniczność; państwo narodowe; język

• Publisher: Ośrodek Analiz Politologicznych UW
• Journal: Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"
• Year: 2012
• Issue: 2
• Pages: 8-28

Contributors

author

Konarski Wawrzyniec

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Studiów Regionalnych, Kraków 30-387, ul. Gronostajowa 3

References

• Allardt E., What Constitutes a Language Minority? [w]: Journal of Multilingual and Multicultural Development, vol. 5, nos. 3 & 4, 1984.
• Altermatt U., Sarajewo przestrzega: Etnonacjonalizm w Europie, Kraków 1998.
• Anderson B., Wspólnoty wyobrażone: Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków 1997 .
• Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 1993.
• Barańczak S., Stereotypy etniczne w angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej [w]: Walas T. (red.), Narody i stereotypy, Kraków 1995.
• Bauman Z., Socjologiczna teoria postmoderny [w]: Zeidler-Janiszewska A. (red.), Postmodernizm w perspektywie filozoficzno-kulturoznawczej, Warszawa 1991.
• Bogdanor V., Devolution in the United Kingdom, Oxford 1999.
• Brańka T., Grenlandia – na drodze do niepodległości [w]: Trzciński K. (red.), Dylematy państwowości, Warszawa 2006.
• Bromke A., Nacjonalizm w nowoczesnym świecie, Warszawa 2010.
• Bromley Y., Theoretical Ethnography, Moscow 1984.
• Brubaker R., Nacjonalizm inaczej: Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie, Warszawa-Kraków 1998.
• Committee on the International Relations, Group for the Advancement of Psychiatry Us and Them: The Psychology of Ethnonationalism, New York 1987.
• Connor W., Ethnonationalism: The Quest for Understanding, New Jersey 1994.
• Cząstka-Szymon B., Sytuacja szkolnictwa węgierskiego na terenie Słowacji [w]: Jasiński Z., Lewowicki T. (red.), Oświata etniczna w Europie Środkowej, Opole 2001.
• Davies N., Europa: Rozprawa historyka z historią, Kraków 1999.
• Dobrzycki W., Separatyzmy i problemy narodowościowe w Hiszpanii [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Garvin T., The Return of History: Collective Myths and Modern Nationalisms [w]: The Irish Review, no 9, Autumn 1990.
• Gellner E., Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991.
• Glazer N., Moynihan D.P., Introduction [w]: Glazer N., Moynihan D.P. (red.), Ethnicity: Theory and Experience, Cambridge (Mass.) 1975.
• Głaszczka W., Problem Kosowa w stosunkach międzynarodowych [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Haymes T., What Is Nationalism Really? Understanding the Limitations of Rigid Theories in Dealing with the Problems of Nationalism and Ethnonationalism [w]: Nations and Nationalism, vol. 3, part 4, December 1997.
• Hechter M., Internal Colonialism: The Celtic Fringe in British National Development, 1536-1966, London 1975.
• Herder J.G., Myśli o filozofii dziejów, tom II, Warszawa 1962.
• Heywood A., Politologia, Warszawa 2006.
• Hobsbawm E.J. , Nations and Nationalism Since 1780: Programme, Myth, Reality, Cambridge et al. 1990.
• Hroch M., Małe narody Europy, Wrocław et al. 2003.
• Iwaszkiewicz-Woda A., Miejsce kultur mniejszości narodowych we współczesnej polityce kulturalnej Francji [w]: Jasiński Z., Lewowicki T. (red.), Kultura mniejszości narodowych i grup etnicznych w Europie, Opole 2004.
• Kaczorowska M., Problemy narodowościowe w Wielkiej Brytanii – Szkocja, Walia [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Kellas J.G., The Politics of Nationalism and Ethnicity, London 1991.
• Kersten K., Polska - państwo narodowe: Dylematy i rzeczywistość [w]: Narody: Jak powstawały i jak wybijały się na niepodległość, Warszawa 1988.
• Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
• Kohn H., Nationalism: Its Meaning and History, New York 1965.
• Konarski W., Legal and Educational Status of the Swedish-Speaking Minority n Finland [w]: Wawrzyk P. (red.), European Studies: Selected Research Problems, Warszawa 2009.
• Konarski W., Mniejszości z nacjonalizmem w tle (Przyczynek do konceptu mniejszości i propozycje ich typologii) [w]: Gardocka T., Sobczak J. (red.), Prawa mniejszości narodowych, Toruń 2010.
• Konarski W., Naród, mniejszość, nacjonalizm, religia – przyczynek do dyskursu o pojęciach i powiązaniach między nimi [w]: Hołub A. (red.), Narody XXI wieku, Olsztyn 2007.
• Konarski W., Pragmatycy i idealiści: Rodowód, typologia i ewolucja ugrupowań politycznych nacjonalizmu irlandzkiego w XX wieku, Pułtusk-Warszawa 2001.
• Konarski W., Ruchy etnoregionalistyczne w Europie: Przekształcone czy dysfunkcjonalne wyobrażenie europejskiej przyszłości? [w]: Konteksty, nr 3 (286), 2009.
• Konarski W., System konstytucyjny Irlandii, Warszawa 2005.
• Konarski W., Tezy koreferatu do tez wystąpienia prof. Tomasza Witucha pt. Ewolucja struktury etnicznej UE w perspektywie 2050 roku (przedstawione podczas posiedzenia Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Polskiej Akademii Nauk w dniu 18 I 2008.
• Krejči J., Velimsky V., Ethnic and Political Nations in Europe, London 1981.
• Kwaśniewski K, O nacjonalizmie inaczej [w]: Sprawy Narodowościowe: Seria nowa, tom V, zeszyt 1 (8), 1996.
• Lambert P.Y., Les Litteratures Celtiques, Paris 1981.
• Lokšová I., Aktualne problemy stosunków słowacko-węgierskich oraz szkolnictwa słowacko-węgierskiego w Republice Słowackiej [w]: Jasiński Z., Lewowicki T. (red.), Oświata etniczna w Europie, Opole 2001.
• Majewicz E i A., Języki celtyckie na Wyspach Brytyjskich, Wrocław et al. 1983.
• Matuszek M., Narody Północnego Kaukazu: Historia – Kultura – Konflikty, 1985-1991, Toruń 2007.
• Meadwell H., Republics, Nations and Transitions to Modernity [w]: “Nations and Nationalism”, vol. 5, part 1, January 1999.
• Meinecke F., Weltbürgertum und Nationalstaat: Studien zur Genesis der deutschen Nationalstaates, München-Berlin 1928.
• Mizerska-Wrotkowska M., Wybrane problemy etniczne i narodowościowe w Północnej Europie [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Namowicz T., Johann Gottfried Herder: Z zagadnień przełomu oświecenia w Niemczech w drugiej połowie XVIII wieku, Olsztyn 1995.
• Nelde P.H., Language Contact Means Language Conflict [w]: Journal of Multilingual and Multicultural Development, vol. 8, nos. 1 & 2, 1987.
• Nowicka E., Etniczność a sytuacja mniejszościowa [w]: Przegląd Polonijny, zeszyt 1 (51), rok XV, 1989.
• Pfaff W., The Wrath of Nations: Civilization and the Fury of Nationalism, New York 1994.
• Popławski D., Problem Południowego Tyrolu w stosunkach włosko-austriackich [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Porębski A., Wielokulturowość Szwajcarii na rozdrożu, Kraków 2009.
• Reminick R.A., Theory of Ethnicity: An Anthropologist’s Perspective, Lanham (Maryland)-London 1983.
• Rothschild J., Ethnopolitics: A Conceptual Framework, New York 1981.
• Smith A.D., Kulturowe podstawy narodów: Hierarchia, przymierze i republika, Kraków 2009.
• Sokołowski T., Typologia nacjonalizmów i ich przejawy w konfliktach narodowościowych Europy Środkowej i Wschodniej [w]: Helnarski S. (red.), Nacjonalizm: Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, Toruń 1995.
• Spencer P., Woltman H., Nationalism: A Critical Introduction, London et al. 2002.
• Stankiewicz W., Konflikt narodowościowy w Belgii [w]: Szczerbiński H. (red.), Problemy Narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na Przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, część pierwsza, Warszawa 1983.
• Szczerbiński H., (red.), Problemy narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.
• Szul R., Język Naród Państwo: Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.
• Tilly C., Formowanie się państw narodowych w Europie Zachodniej [w]: Szczupaczyński A. (red.), Władza i społeczeństwo 2: Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, Warszawa 1998.
• Toszek B.H., Przywództwo na miarę możliwości: Wizja postdewolucyjnej Walii w programie politycznym Rhodriego Morgana [w]: Konarski W., Durska A., Bachrynowski S. (red.), Kryzys przywództwa we współczesnej polityce, Warszawa 2011.
• Toszek B.H., Kużelewska E., Od wizji do rzeczywistości: Dziesięć lat dewolucji w Walii, Warszawa 2011.
• Toszek B.H., Vox populi w brytyjskim modelu demokracji: Pytanie o kierunki rozwoju dewolucji w Walii [w]: Kużelewska E., Bartnicki A.M. (red.), Zachód w globalnej i regionalnej polityce międzynarodowej, Toruń 2009.
• Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej: Dzieje konfliktów i idei, Warszawa 2000.
• Walicki A., Koncepcje tożsamości narodowej i terytorium narodowego w myśli polskiej czasów porozbiorowych [w]: Archiwum historii filozofii i myśli społecznej, nr 38, 1993.
• Wiatr J.J., Drogi do wolności: Polityczne mechanizmy rozwoju krajów postkolonialnych, Warszawa 1982.
• Włodkowska A., Konflikty narodowościowe na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw [w]: Szczerbiński H., (red.), Problemy narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2009.