Chrzest, miłosierdzie i rozwój społecznych instytucji finansowych w Polsce

• Authors: Ossowski Janusz

Title variants

EN

Christening, mercy and the development of social financial institutions in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor przedstawia w dużym skrócie problemy związane z rozwojem pomocowych i samopomocowych instytucji w Polsce, poczynając od wczesnych form świadczenia pomocy i wsparcia najuboższym, skończywszy na XIX i XX-wiecznych komunalnych kasach oszczędności oraz spółdzielniach finansowych (tj. kasach Stefczyka, bankach ludowych). Pretekstem do spojrzenia na 1000-letnie dzieje społecznych instytucji finansowych jest obchodzona w tym roku 1050. rocznica Chrztu Polski, ale także inne rocznice, m.in. 440. założenia Fundacji Taniego Kredytu w Ostrołęce i Banku Pobożnego w Wilnie, 250. powstania Republiki Pawłowskiej oraz 200. powołania Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego – uważanego za pierwszą polską spółdzielnię. Artykuł podkreśla fenomen powstawania tych i innych organizacji samopomocowych z rozwojem chrześcijaństwa, zwłaszcza ewangelicznego nakazu czynienia miłosierdzia, idei braterstwa, dobra wspólnego, mutualizmu chrześcijańskiego. Artykuł stanowi nieco zmieniony Wstęp do książki „Społeczne instytucje oszczędności i kredytu w Polsce do 1939 roku”, która ukaże się wkrótce nakładem Spółdzielczego Instytutu Naukowego.

EN

The author presents in a nutshell the issues associated with the development of aid and self-help institutions in Poland, starting with the early forms of the provision of assistance and support to the poorest, ending on the nineteenth and twentieth-century municipal savings banks and financial cooperatives (ie. the Stefczyk’s credit unions, folk banks). The pretext to look at a 1000-years’ history of social financial institutions is the 1050th anniversary of christening of Poland celebrated this year, but also other anniversaries, among others 440th of the establishment of the Foundation of Cheap Credit in Ostroleka and Pious Bank in Vilnius, 250th of the foundation of the Pawlow’s Republic and 200th of creating Hrubieszow’s Agricultural Society – considered to be the first Polish cooperative. The article highlights the phenomenon of formation of these and other self-help organizations along with the development of Christianity, especially evangelical injunction of mercy, the idea of brotherhood, common good, Christian mutualism. The article is a slightly revised Preface to the book "Social savings and loan institutions in Poland until 1939”, which will be released shortly by the Cooperative Research Institute.

Keywords

PL

kasy spółdzielcze; komunalne kasy oszczędności; historia instytucji kredytowych; samopomoc finansowa; Kościół Katolicki; Chrześcijaństwo,; miłosierdzie; historia gospodarcza; spółdzielczość finansowa

EN

credit unions; municipal savings banks; history of credit institutions; financial self-help; the Catholic Church; Christianity; mercy,; economic history; financial cooperatives

• Publisher: Spółdzielczy Instytut Naukowy G. Bierecki sp.j.
• Journal: Pieniądze i Więź
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 4(73)
• Pages: 7-20

Dates

published

2017-01

Contributors

author

Ossowski Janusz

• Spółdzielczy Instytut Naukowy, ul. Władysława IV 22, 81-743 Sopot, Poland

References

• Basta, Bankowość komunalna w Polsce w latach 1918–1948, Wyd. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2013.
• Anzelm Batbie, Nowy wykład ekonomii politycznej wygłoszony na wydziale prawnym w Paryżu 1864-1865, tł. W. Stażyński, Kraków 1870.
• Marian G. Brodziński, Oblicza polskiej spółdzielczości wiejskiej. Geneza – rozwój – przyszłość, Wyd. FREL, Warszawa 2014.
• Stefan Inglot, Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego do 1918 r., Warszawa 1971.
• Józef Kusztelan, Cele i zadania spółek na solidarności opartych, „Poradnik dla Spółek” 1893, nr 3.
• Cecylia Leszczyńska, Łucja Lisiecka, Od banku pobożnego do banków państwowych i prywatnych. Banki w Polsce i ich rola ekonomiczna, społeczna i kulturowa (referat wygłoszony na 17. Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie w 2004 r., http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/materialy/leszczynska_lisiecka.pdf.
• Rafał Łętocha, W imię dobra wspólnego. Leopold Caro – teoretyk solidaryzmu chrześcijańskiego, http://nowyobywatel.pl/2012/04/13/w-imie-dobra-wspolnego.
• Jerzy Michalski (red.), Polskie kooperatywy i kasy oszczędności. Rozwój i stan obecny na obszarze ziem polskich, Lwów 1914.
• Jonathan Michie, Promowanie różnorodności korporacyjnej w sektorze usług finansowych, „Raport” 2011, R. II, nr 1, Spółdzielczy Instytut Naukowy, Sopot.
• Wojciech Morawski, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998.
• Stefan Ochociński, Podstawy i zasady wielkopolskiej spółdzielczości kredytowej do roku 1918, PTE, Poznań 1965.
• Teresa Orzeszko, Banki spółdzielcze w Polsce, Poznań 1998.
• Janusz Ossowski, Instytucje „mikrokredytowe” w dawnej Polsce, [w:] E. Ostrowska, J. Ossowski [red.], Rynki finansowe. Mikrofinanse, Wyd. Fundacji na rzecz Polskich Związków Kredytowych – Instytut Stefczyka, Sopot 2009.
• Janusz Ossowski, Jałmużna i kredyt, Wyd. Fundacji na rzecz Polskich Związków Kredytowych, Sopot 2005.
• Józef Sebastian Pelczar, Zarys dziejów miłosierdzia w Kościele katolickim, Kraków 1916.
• Barbara Petz, Komunalne kasy oszczędności w Polsce do 1939 r., „Informacja” nr 129, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, kwiecień 1993.
• Władysław Rusiński, Zarys polskiego ruchu spółdzielczego, cz. II: 1918–1939, Warszawa 1980.
• Franciszk Stefczyk, O spółkach oszczędności i pożyczek (systemu F.W. Raiffeisena) pod patronatem Wydziału Krajowego we Lwowie, Lwów 1914.
• Tadeusz Uhma, Dajmy Polsce rodzimy kapitał.(Ruch oszczędnościowy i jego metody), Samorządowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1935.
• Stefan Uhma, Rozwój i znaczenie komunalnych kas oszczędności w Polsce, [w:] Księga pamiątkowa ogólnopolskiego zjazdu instytucji oszczędnościowych, Warszawa 1931.
• Kazimierz Windakiewicz, Społeczne instytucje kredytu i oszczędności w Polsce (Komunalne Kasy Oszczędności), „Samorząd Miejski” 1926, nr 12.
• Kazimierz Windakiewicz, Komunalne Kasy Oszczędności w Rzeczypospolitej (organizacja dotychczasowa, ustrój i ustawodawstwo obecne), Wyd. Komunalny Bank Kredytowy w Poznaniu, Poznań 1928.
• Stanisław Wojciechowski, Historia spółdzielczości polskiej do 1914 roku, Spółdzielczy Instytut Naukowy, Warszawa 1939.
• Stanisław Wojciechowski, Ruch spółdzielczy, Warszawa 1930.
• Anna Zalcewicz, Bank lokalny. Studium prawne, Difin, Warszawa 2013.
• Anna Zalcewicz, Bank spółdzielczy. Aspekty prawne tworzenia i funkcjonowania, Wolters Kluwer business, Warszawa 2009.
• Leon Ziobrowski, Polityka kredytowa Kas Oszczędności (referat wygłoszony na II Ogólnopolskim Zjeździe KKO we Lwowie), „Kwartalnik Kas Oszczędności” 1930, R. II, nr 7.
• Leon Ziobrowski, O propagandzie idei oszczędności, „Kwartalnik Kas Oszczędności” 1929, R. I, nr 2.
• Znamiona i zadania Kas Stefczyka. Przedruk z książki pt. „Podręcznik dla spół[dzielni] oszczędn[ościowo]-pożycz[kowych] systemu Raiffeisena opracowanej przez dr. Fr. Stefczyka, Warszawa 1927.

Identifiers

ISSN

1506-7513