Zasiedzenie i jego skutki z perspektywy konstytucyjnej. Rozważania w przededniu uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego (III CZP 103/22)

• Authors: Kućka Michał

Title variants

EN

Usucaption and its effects regarding the Constitution. Deliberations on the eve of the resolution of the Supreme Court panel of 7 judges (III CZP 103/22)

DE

Die Ersitzung und ihre Konsequenzen aus der Verfassungsperspektive. Überlegungen im Vorfeld des Beschlusses über die Zusammensetzung von 7 Richtern des Obersten Gerichts (III CZP 103/22)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article attempts to answer the question of whether the Polish statutory regulation of acquisitive prescription is compatible with the Polish Constitution. Several possible variants of the understanding of ownership under the Polish Constitution are presented. Then . taking into account the various interpretative variants . an interpretation of the statutory regulation of acquisitive prescription was made. As a result of these considerations, it is argued that acquisitive prescription should take into account the interest of the previous owner and, despite the loss of title to the property, he should obtain the value of the lost right. Moreover, third party rights limiting the ownership should not be extinguished as a result of acquisitive prescription. The Polish legislator . differently than the Draft Common Frame of Reference . is silent on both issues. The inspiration for the article is the issue soon to be tackled by the Polish Supreme Court, which concerns whether, as a result of acquisitive prescription, the previous owner loses the claims to which it was entitled, for remuneration for non-contractual use of its property (inter alia against the previous holder who is the current owner of the property). Moreover, the article expresses the view that the Polish regulation on the statute of limitations of a claim for recovery of a movable thing, which the owner is entitled to against the possessor in bad faith (who, according to Polish law, cannot acquire ownership of the moveable thing by acquisitive prescription), is unconstitutional.

Keywords

PL

zasiedzenie; własność; roszczenia uzupełniające; konstytucyjne prawo do własności; przedawnienie roszczenia o wydanie rzeczy ruchomej

EN

acquisitive prescription; ownership; remunaration for use of a thing; constitutional right to ownership; statute of limitation of a right to recover; a mobile thing

• Publisher: Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej
• Journal: Rejent
• Year: 2023
• Issue: 11 (391)
• Pages: 11-44

Contributors

author

Kućka Michał

• adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego UJ; ORCID: 0000-0002-4888-2191

References

• B.Banaszkiewicz, Konstytucyjne prawo do własności, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001
• Ch.v.Bar, E.Clive, [w:] Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law. Draft Common Frame of Reference (DCFR). Full edition, red. Ch.v.Bar, E.Clive, Monachium 2009
• A.Bierć, Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2018
• T.Dybowski, Ochrona własności w polskim prawie cywilnym (rei vindicatio – actio negatoria), Warszawa 1969
• U.Ernst, A.Rachwał, F.Zoll, Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2011
• L.Garlicki, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, red. L. Garlicki, Warszawa 2003
• E.Gniewek, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2020
• K.Górniak, Nabycie własności rzeczy ruchomej w dobrej wierze, Warszawa 2021
• B.Hoops, Compensation for acquisition of land by prescription: deterring squatting at too high a price?, [w:] New Perspectives on Acquisitive Prescription, red. B. Hoops, E.J. Marais, Haga 2019
• E.Janeczko, Zasiedzenie, Warszawa 1981
• B.Janiszewska, Powstanie „roszczeń uzupełniających” w sytuacji przekroczenia w trakcie budowy granic nieruchomości sąsiedniej (art. 151 k.c.), „Rejent” 2007, nr 5
• S.Jarosz-Żukowska, Przedmiot i specyfika ochrony własności w przepisach konstytucyjnych – ujęcie polskie na tle porównawczym, [w:] Własność w prawie i gospodarce, red. U. Kalina-Prasznic, Wrocław 2017
• M.Kaliński, Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2021
• A.Kunicki, Zasiedzenie w prawie polskim, Warszawa 1964
• A.Kunicki, Domniemania w prawie rzeczowym, Warszawa 1969
• P.Lasonia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003, nr 8
• J.Lehmann, Vindikation und richterlicher Wertungsspielraum. Der Rechtsmissbrauch in der deutschen und polnischen Rechtserfahrung, Frankfurt nad Menem 2011
• E.Łętowska, Własność i jej ochrona jako wzorzec kontroli konstytucyjności, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009, z. 4
• E.Łętowska, M.Bednarek, Ochrona własności – pewność prawa – konflikt między cywilistyczną tradycją a historycznymi rewindykacjami, [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50-lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, red. W. Czapliński, Warszawa 2006
• E.Łętowska, Wpływ Konstytucji na prawo cywilne, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001
• J.Mojak, Ewolucja zasad współczesnego polskiego prawa cywilnego – zasada bezpieczeństwa obrotu, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, nr 1
• A.Niżnik-Mucha, Zakaz naruszania istoty konstytucyjnych wolności i praw w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014
• M.Olczyk, Glosa do postanowienia SN z dnia 15 kwietnia 2011 r., III CZP 7/11, OSP 2012, z. 10, poz. 93
• J.S.Piątowski, [w:] System Prawa Cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977
• M.Pisz, Ograniczenia własności i gwarancje jej ochrony w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2018
• P.Radziewicz, P.Tuleja, [w:] Konstytucyjny spór o granice zmian organizacji i zasad działania Trybunału Konstytucyjnego czerwiec 2015 – marzec 2016, red. P. Radziewicz, P. Tuleja, Warszawa 2017
• M.Safjan, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012
• M.Safjan, O urokach eklektyzmu metodologicznego. Od wspólnoty zasad i aksjologii do wspólnoty konstrukcji i wykładni prawa, [w:] Problemy pogranicza prawa cywilnego. Boundary problems of civil law, red. R. Szczepaniak, Warszawa 2022
• M.Safjan, O wykładni prawa i autonomii pojęć uwag kilka, [w:] Ius et Ratio. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Skowrońskiej-Bocian, red. W. Borysiak, J. Wierciński, A. Gołaszewska, M. Olechowski, Warszawa 2022
• W.Sokolewicz, w: Konstytucja Rzeczypo-spolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007
• B.Stelmach, Roszczenie współwłaściciela o wynagrodzenie za nieuprawnione korzystanie z rzeczy wspólnej przez innego współwłaściciela, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2016, z. 2
• A.Stelmachowski, Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998
• A. Stelmachowski, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. T. Dybowski, Warszawa 2007
• M.Szydło, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
• R.Trzaskowski, Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 118 k.c., „Przegląd Sądowy” 2006, nr 2
• P.Tuleja, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
• K.Wojtyczek, Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999
• S.Wójcik, Windykacyjna ochrona własności w polskim prawie cywilnym, Kraków 1965
• S.Wójcik, Zasiedzenie jako sposób nabycia praw podmiotowych (znaczenie oraz próba oceny niektórych uregulowań), [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J. Rajski, Warszawa 1985
• S.Wójcik, [w:] System Prawa Cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
• M.Wyrzykowski, Wolność obywatela od strachu przed własnym państwem, [w:] Trybunał Konstytucyjny na straży wartości konstytucyjnych 1986-2016, red. R. Piotrowski, A. Szmyt, Warszawa 2017
• K.Zaradkiewicz, Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego wła- sności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013
• J.Zielonacki, Nauka o posiadaniu i zasiedzeniu własności według prawa rzymskiego, Lwów 1862
• F.Zoll, Prawo własności w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z perspektywy polskiej, „Przegląd Sądowy” 1998, nr 5