O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego

• Authors: Wiszowaty Marcin M.

Title variants

EN

About the need to restore the honorary court and introduce the parliamentary and senatorial apology to the Polish parliamentary law

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Nie istnieje uniwersalny model regulacji prawnej etyki parlamentarnej. Kwestie te są regulowane w różnych krajach w drodze aktów różnego rangi – zazwyczaj w ustawach lub regulaminach parlamentarnych. Istnieją kraje, w których dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia przez posła dóbr osobistych następuje na zasadach ogólnych, przede wszystkim w drodze powództwa cywilnego. W niektórych państwach prawo przewiduje szczególne sankcje za naruszenie etyki parlamentarnej. Tradycyjną formą zadośćuczynienia, odwołująca się do reguł postępowania honorowego rycerstwa i szlachty, są różne formy przeprosin: osobistych, pisemnych, za pośrednictwem mediów i szczególnie interesującego rodzaju przeprosin – wobec całego parlamentu (izb) jako „obrażonego”. Międzywojenna historia polskiego parlamentaryzmu notuje ciekawe przykłady instytucji: sądu honorowego, który zajmował się sprawami obrazy jednego z członków parlamentu przez drugiego oraz sądu marszałkowskiego, zwoływanego w przypadku naruszenia honoru członka izby przez osobę spoza parlamentu. Sąd honorowy przetrwał do pierwszych lat okresu komunistycznego. Od 1997 r. w polskim Sejmie działa komisja etyki poselskiej, której tryb pracy i system sankcji – nie spełniają swoich celów. Celem artykułu jest zaproponowanie innowacyjnych i restytucyjnych zmian w polskim prawie w zakresie reguł i odpowiedzialności za naruszenie etyki parlamentarnej. Polegają przede wszystkim na przywróceniu instytucji sądu honorowego oraz wprowadzeniu obowiązku przeprosin składanych przez posłów i senatorów za naruszenie zasad etyki parlamentarnej.

EN

There is no universal regulatory model of parliamentary ethics. The issues of parliamentary ethics are regulated in various countries by acts of varying degrees, usually statutes and parliamentary standing orders. There are countries where redress for abusive conduct of MPs is subject to general rules such as civil liability. Law in other states provides specific sanctions and means of redress for breach of ethics. Traditional forms of redress, referring to the rules of honor procedure of knighthood and nobility, include various forms of apology: personal, written, in mass media, and a particularly interesting type of apologies – to the whole parliament (chambers) as an offended “person”. The inter-war history of the Polish parliament provides an interesting example of an honorary court institution that dealt with cases of offence of one member by the other and the marshal’s court – gathering in case of the violation of the honor of a member by a non-parliamentarian. The honorary court survived until the first years of the communist period. Since 1997, there has been a parliamentary commission in the Polish Parliament, whose mode of operation and system of sanctions’ apply – does not meet its task. The aim of this article is to propose innovative and restorative changes in the area of the subject matter in Poland -- first of all – the restoration of court of Honour and the introduction of an apology from MPs and Senators for breach of ethics.

Keywords

PL

etyka parlamentarna; komisja etyki; sąd honorowy; sąd marszałkowski; przeprosiny; upomnienie; nagana; prawo parlamentarne; sejm; senat; poseł; senator

EN

parliamentary ethics; Senat; Diet; ethics committee; honorary court; rebuke; apologies

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2017
• Issue: 5 (39)
• Pages: 101-125

Contributors

author

Wiszowaty Marcin M.

• Uniwersytet Gdański

References

• Ajnenkiel A., Historia Sejmu polskiego, t. II, cz. II: II Rzeczpospolita, Warszawa 1989.
• Ferfecki W., Kiep, czyli Komisja Etyki Poselskiej, „TVP Info”, 10 grudnia 2010 r.
• Grajewski K., Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady mandatu wolnego, Warszawa 2009.
• Kwame Amoh E., Ayariga forced to read apology letter in Parliament, „3news.com”, http://3news.com/ayariga-forced-to-read-apology-letter-in-parliament/(07.04.2017).
• Lovelock Lynn E.J., New South Wales Legislative Council Practice, Sydney 2008.
• Malec-Lewandowski P., Naruszenia Zasad Etyki Poselskiej w świetle uchwał Komisji Etyki Poselskiej w latach 1998–2015, „Biuletyn Prawa Publicznego” 2016, nr 1.
• Milewski S., Pojedynki na wokandzie, cz. 1 „Palestra” 2009, nr 1–2.
• Nałęcz D., Wstęp, [w:] Nie szablą, lecz piórem. Batalie publicystyczne II Rzeczypospolitej, red. D. Nałęcz, Warszawa 1993.
• Rawicz J., Do pierwszej krwi, Warszawa 1974.
• Tusiński P., Sądy honorowe i marszałkowskie w Sejmie i Senacie II Rzeczypospolitej, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 5.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2017.05.07