Wydatki i fundusz 500+ w rodzinnych gospodarstwach domowych uczniów wybranych szkół średnich w województwie lubelskim

• Authors: Zofia Kawczyńska-Butrym , Viktoriya Pantyley , Radosław Mącik , Olga Smalej

Abstracts

EN

The objective of the article is the assessment of the structure of expenditures and use of 500+ fund in family households of second grade students from selected general education and vocational secondary schools in the Lublin Voivodeship. The survey was conducted by means of the CAWI method, based on a random research sample of223 students aged 17–18. The survey showed that households of the students are dominatedby the parental model of economic decision making, but the students declared a very strong and strong own influence on particular expenditures incurred in their families, especially in the case of basic personal needs. The introduction of benefits in the scope of Rodzina 500+ programme somewhat changed the decision-making pattern in the families towards greater activation of the students. The study designated three primary categories of expenditures of households from the programme: financing children’s education, purchase of clothing and footwear, and purchase of food. In the opinion ofthe surveyed youth, part of the resources from programme 500+ is allocated for savings (33.2%), more seldom for financing investments (7.9%).

PL

Celem artykułu jest ocena struktury wydatków oraz wykorzystania funduszu 500+ w rodzinnych gospodarstwach domowych uczniów II klas wybranych szkół średnich, ogólnokształcących i techników w województwie lubelskim. Badanie przeprowadzono za pomocą metody CAWI, na podstawie losowej próby badawczej 223 uczniów w wieku 17–18 lat. Stwierdzono, iż w gospodarstwach domowych uczniów dominuje rodzicielski model podejmowania decyzji ekonomicznych, jednak uczniowie deklarowali bardzo duży i duży wpływ na konkretne wydatki realizowane w rodzinach, zwłaszcza w przypadku podstawowych potrzeb własnych. Wprowadzenie świadczeń z programu „Rodzina 500+” zmieniło nieco układ decyzyjny w rodzinach na rzecz większej aktywizacji uczniów. W badaniu wyróżniono trzy główne kategorie wydatków gospodarstw domowych z tego programu: finansowanie edukacji dzieci, zakup odzieży i obuwia oraz żywności. W opinii badanej młodzieży część środków z programu 500+ jest przeznaczana na oszczędności (33,2%), rzadziej na finansowanie inwestycji (7,9%).

Keywords

EN

Youth; expenditures in households; 500 plus fund

PL

Młodzież; wydatki w gospodarstwach domowych; fundusz 500 plus

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2021
• Issue: 4
• Pages: 9-26

Dates

published

2021

Contributors

author

Zofia Kawczyńska-Butrym

• https://orcid.org/0000000170735772

author

Viktoriya Pantyley

• Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UMCS

author

Radosław Mącik

• https://orcid.org/0000000240932924

author

Olga Smalej

• https://orcid.org/000000026230059X

References

• Błaszczyk, A., Sawicka, J. (2018). Wpływ programu 500 plus na ewolucję demograficzną polskiego społeczeństwa. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 4, 7–25.
• Boni, M. (red.). (2021). Młodzi 2020 – w poszukiwaniu tożsamości. Raport. Warszawa: Fundacja Batorego.
• CBOS. (2016). Program Rodzina 500 plus jako element systemu wspierania rodzin i dzietności, Komunikat z badań, 25. Pobrano z https://www.cbos.pl/SPISKOM.
• POL/2016/K_025_16.PDF (20.11.2021).
• CBOS. (2021). Program Rodzina 500 plus po pięciu latach funkcjonowania. Komunikat z badań, 29. Pobrano z https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_029_21. PDF (20.11.2021).
• Cekier, R., Swadźba, U, Żak, M. (red.). (2017). Praca-konsumpcja-przedsiębiorczość. Świadomość ekonomiczna młodego pokolenia. Katowice: Wydawnicwto UŚ.
• Czereszewska, A. (2017). Budżet dla nastolatka, jak go ustalić. Pobrano z https://generali- investments.pl/contents/display-article/klient-indywidualny/budzet-dla--nastolatka--jak-go-ustalic (20.11.2021).
• Dawid, E. (2018). Bierność zawodowa a program Rodzina 500+: analiza sytuacji na rynku pracy. Zarządzanie i Edukacja, 120, 49–69.
• Departament Edukacji i Wydawnictw NBP, (2019). Diagnoza stanu wiedzy i świadomości ekonomicznej dzieci i młodzieży w Polsce.
• Dziwosz, E. (2017). Minusy programu Rodzina 500+. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 104, 209–216.
• Grabowska, M., Omyła-Rudzka, M., Roguska, B. (2017). Rodzina plus. Sytuacja polskich rodzin i oceny polityki prorodzinnej. CBOS Opinie i Diagnozy, 37. Warszawa.
• Gromada, A. (2018). Czemu służy program rodzina 500 plus? Analiza celów polityki publicznej i polityki partyjnej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 80(3), 231–244.
• GUS. (2019a). Sytuacja gospodarstw domowych w 2018 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych. Informacje sygnalne, Warszawa.
• GUS. (2019b), Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2018/2019. Warszawa–Gdańsk: Urząd Statystyczny.
• Gwiazda, M. (2017). Kryzys dzietności i polityka prorodzinna państwa, w: M. Grabowska, M. Omyła-Rudzka, B. Roguska (red.), Rodzina plus. Sytuacja polskich rodzin i oceny polityki prorodzinnej (s. 66–77). Warszawa: CBOS.
• Konsorcjum Fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” i Grupy IQS dla Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP. (2014, listopad). Aktywność finansowa dzieci i młodzieży w Polsce. Wyniki badania ilościowego. Warszawa. Pobrano z https://d-pt.ppstatic.pl/k/r/1/ef/5a/56fc2f7cb207d_z. pdf?1467784925 (20.11.2021).
• Krawczyk, M. (2019). Świadczenie 500+ jaki element polityki prorodzinnej i demograficznej państwa. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Ekonomicznego w Siedlcach. Seria Administracja i Zarządzanie, 47, 57–62.
• Majewski, B. (2010). Badanie świadomości i podstaw wiedzy ekonomicznej wśród uczestników programów edukacyjnych skierowanych do najmłodszych. E-mentor, 2 (34). Pobrano z http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/ 34/id/730 (20.11.2021).
• Marchewska, M., Nogaj, W. (2015). Nauka ekonomii oczami nastolatków – wyniki szóstej edycji badania świadomości i dojrzałości ekonomicznej dzieci i młodzieży, E-mentor, 4(61), 13–31.
• Mendryk, I., Kawczyńska-Butrym, Z., Oleszko-Kurzyna, B., Galbarczyk, T. (2020). Gospodarstwa domowe z 500+ w procesie rozwoju kapitału ludzkiego. Wybrane problemy ekonomiczne i socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Młodzi Polacy radzą sobie z finansami. (2020). Filary Biznesu. Pobrano z https://filarybiznesu. pl/mlodzi-polacy-radza-sobie-z-finansami/a4813 (20.11.2021).
• Nowak, S. (2012). Metodologia badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pantyley, V. (2018). Potencjał populacji dziecięcej, jego determinanty i modele – casus Ukrainy. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Paczka, E. (2020). Zmiana zachowań rynkowych pokolenia Z. Ekonomia – Wrocław Economic Review, 26(1), 21–34.
• Przybytniowski, J.W. (2017). Wiedza ekonomiczna a świadomość i kompetencje młodego pokolenia. Rocznik Naukowy Wydziału Zarządzania w Ciechanowie, 11(1–4),
• –44.
• Sołoma, Ł. (2002). Metody i techniki badań socjologicznych. Wybrane zagadnienia. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Trzcińska, A. (2012). Socjalizacja ekonomiczna i cechy indywidualne jako determinanty postaw oraz zachowań oszczędnościowych młodzieży (rozprawa doktorska, Uniwersytet Warszawski). Pobrano z http://depotuw.ceon.pl (20.11.2021).
• Webley, P., Burgone, C., Lea, S., Yang, B. (2011). The Economic Psychology of Everyday Life. Hove: Psychology Press.
• Wydatki edukacyjne gospodarstw domowych. (b.d.). Pobrano z http://eduentuzjasci.pl/ becker/110-badanie/474-wydatki-edukacyjne-gospodarstw-domowych-i-ich- uwarunkowania.html (20.11.2021).

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.12961

Biblioteka Nauki

2036862