Dlaczego demokracja? Proceduralne, instrumentalne, epistemiczne i deliberacyjne teorie demokracji

• Authors: Janusz Grygieńć

Title variants

Dlaczego demokracja? Proceduralne, instrumentalne, epistemiczne i deliberacyjne teorie demokracji

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest prezentacja proceduralnych i instrumentalnych teorii demokracji oraz ich interpretacja w kontekście epistemicznych i deliberacyjnych strategii legitymacji rządów demokratycznych. Wyróżnione zostają odmiany demokracji proceduralnej: proceduralizm doskonały, niedoskonały i czysty. Analizowane są jej praktyczno-polityczne implikacje pod postacią demokracji losowej, agregacyjnej i deliberacyjnej. W dalszej kolejności opisane zostają instrumentalne i substancjalne interpretacje procedur demokratycznych oraz argumenty ich krytyków. Autor tekstu wysuwa tezę o niemożliwości ścisłego rozdziału demokracji proceduralnej od substancjalnej. W oparciu o nią skrytykowany zostaje pogląd o wyjątkowym statusie demokracji deliberacyjnej jako koncyliacyjnej wobec sporu proceduralizm-substancjalizm.

EN

The author analyzes procedural and instrumental theories of democracy, interpreting them in the context of epistemic and deliberative democracy. Three major forms of procedural democracy (perfect, imperfect and pure proceduralism) are distinguished, and their practical implementation as sortition-based, aggregative and deliberative democracy is analyzed. Subsequently, the author depicts instrumental and substantive interpretations of democratic government and introduces their most popular criticisms. He argues for the impossibility of strict separation of procedural from substantive theories of democracy. On this basis he criticizes the argument concerning allegedly exceptional status of deliberative democracy, which is claimed to be conciliatory in terms of procedural-substantive distinction.

Keywords

PL

Demokracja proceduralna; demokracja epistemiczna; demokracja substancjalna; demokracja deliberacyjna; demokracja instrumentalna; Demokracja proceduralna; demokracja epistemiczna; demokracja substancjalna; demokracja deliberacyjna; demokracja instrumentalna

EN

procedural democracy; epistemic democracy; substantive democracy; deliberative democracy; instrumental democracy

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2016
• Issue: 59
• Pages: 5-22

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Janusz Grygieńć

References

• Anderson E. (2006), The Epistemology of Democracy, “Episteme: A Journal of Social Episte-mology”, Vol. 3, No. 1–2, s. 8–22.
• Arneson R.J. (2004), Democracy is not intrinsically just, [w:] K. Dowding, R. E. Goodin, C. Pateman (eds.), Justice and Democracy. Essays for Brian Barry, Cambridge University Press, Cambridge, s. 40–58.
• Arneson R.J. (2009), The Supposed Right to a Democratic Say, [w:] J. P. Christman, T. Christiano (eds.), Contemporary Debates in Political Philosophy, Wiley-Blackwell, Oxford, s. 197–212.
• Arrow K. (1951), Social Choice and Individual Values, John Wiley and Sons, New York.
• Aspinall W. (2010), A route to more tractable expert advice, “Nature”, Vol. 463, No. 21, s. 294–295.
• Barber B.R. (1984), Strong Democracy. Participatory Politics for a New Age, University of California Press, Berkeley.
• Bessette J. (1980), Deliberative Democracy: The Majority Principle in Republican Government, [w:] R.A. Goldwin, W.A. Schambra (eds.), How Democratic is the Constitution?, American Enterprise Institute for Public Policy Research, Washington, D.C.–London, s. 102–116.
• Bessette J. (1994), The Mild Voice of Reason. Deliberative Democracy and American National Government, University of Chicago Press, Chicago.
• Bijker W.E., Bal R., Hendricks R. (2009), The Paradox of Scientific Authority, MIT Press, Cambridge, MA.
• Bohman J. (1998), The Coming of Age of Deliberative Democracy, “The Journal of Political Philosophy”, Vol. 6, No. 6, s. 400–425.
• Bohman J. (2006), Deliberative Democracy and the Epistemic Benefits of Diversity, “Episteme”, Vol. 3, No. 3, s. 175–191.
• Brennan J. (2016), Against Democracy, Princeton University Press, Princeton–Oxford.
• Buchanan A. (1976), A Critical Introduction to Rawls’ Theory of Justice, [w:] H.G. Blocker, E.H. Smith (eds.), John Rawls Theory of Social Justice: An Introduction, Ohio University Press, Athens.
• Caplan B. (2007), The Myth of Rational Voter. Why Democracies Choose Bad Policies, Princeton University Press, Princeton.
• Carson L., Martin B. (1999), Random Selection in Politics, Praeger Publisher, Wessport, CT.
• Christiano Th. (1996), The Rule of the Many. Fundamental Issues in Democratic Theory, Westview Press, Boulder, CO.
• Christiano Th. (2011), An Instrumental Argument for a Human Right to Democracy, “Philosophy and Public Affairs”, Vol. 39, No. 2, s. 142–176.
• Cohen J. (1986), An Epistemic Conception of Democracy, “Ethics”, Vol. 97, No. 1, s. 26–38.
• Cohen J. (1996), Procedure and Substance in Deliberative Democracy, [w:] S. Benhabib (ed.), Democracy and Difference. Contesting the Boundaries of the Political, Princeton University Press, Princeton, NJ., s. 95–119.
• Cohen J. (1999), Reflections on Habermas on Democracy, “Ratio Juris”, Vol. 12, No. 4, s. 385–416.
• Coleman J., Ferejohn J. (1986), Democracy and Social Choice, “Ethics”, Vol. 97, No. 1, s. 6–25.
• Connolly W. E. (1995), Ethos of Pluralization, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Connolly W. E. (2002), Identity Difference: Democratic Negotiations of Political Paradox, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Cooke M. (2000), Five Arguments for Deliberative Democracy, “Political Studies”, Vol. 48, s. 947–969.
• Dahl R. A. (2006), On Political Equality, Yale University Press, New Haven‒London.
• Delannoi G., Dowlen O. (eds.) (2010), Sortition: Theory and Practice, Imprint Academic, Exeter.
• Dryzek J. (2000), Deliberative democracy and beyond. Liberals, critics, contestations, Oxford University Press, Oxford.
• Elstub S. (2010), The Third Generation of Deliberative Democracy, “Political Studies Review”, Vol. 8, s. 291–307.
• Engelstad F. (1989), The Assignment of Political Office by Lot, “Social Science Information”, Vol. 28, No. 1, s. 23–50.
• Estlund D. (1993), Making Truth Safe for Democracy, [w:] D. Copp, J. Hampton, J. Roemer (eds.), The Idea of Democracy, Cambridge University Press, Cambridge, s. 71–100.
• Estlund D. (1997), Beyond Fairness and Deliberation: The Epistemic Dimension of Democratic Authority, [w:] J. Bohman, Deliberative Democracy. Essays on Reason and Politics, MIT Press, Cambridge, MA, s. 173–204.
• Estlund D. (2003), Why Not Epistocracy?, [w:] N. Reshotko (ed.), Desire, Identity and Existence: Essays in Honor of T.M. Penner, Academic Printing and Publishing, Kelowna, BC, s. 53–69.
• Estlund D. (2008), Democratic Authority. A Philosophical Framework, Princeton University Press, Princeton–Oxford.
• Fishkin J. (1991), Democracy and Deliberation. New Directions for Democratic Reform, Yale University Press, New Haven–London.
• Fishkin J. (1992), The Dialogue of Justice. Towards a Self-Reflective Society, Yale University Press, New Haven–London.
• Grofman B., Feld S. L. (1988), Rousseau’s General Will: A Condorcetian Perspective, “The American Political Science Review”, Vol. 82, No. 2, s. 567–576.
• Gutmann A., Thompson D. (1996), Democracy and Disagreement, Harvard University Press, Cambridge, MA–London.
• Harnasyi J. C. (1975), Can the Maximin Principle Serve as a Basis for Morality? A Critique of John Rawls’s Theory, “The American Political Science Review”, Vol. 69, No. 2, s. 594–606.
• Hauptmann E. (2001), Can Less Be More? Leftist Deliberative Democrats’ Critique of Participatory Democracy, “Polity”, Vol. 33, No. 3, s. 397–421.
• Knight J., Johnson J. (1994), Aggregation and Deliberation: On the Possibility of Democratic Legitimacy, “Political Theory”, Vol. 22, No. 2, s. 277–296.
• Landemore H. (2013), Democratic Reason. Politics, Collective Intelligence, and the Rule of the Many, Princeton University Press, Princeton–Oxford.
• Lissowski G. (2010), Uzasadnienie metod wyboru społecznego, „Decyzje”, nr 14, s. 5–32.
• MacGilvary E. (2014), Democratic Doubts: Pragmatism and the Epistemic Defense of Democracy, “The Journal of Political Philosophy”, Vol. 22, No. 1, s. 105–123.
• Mill J. S. (2011), O rządzie reprezentatywnym oraz O zasadzie użyteczności, przeł. G. Czernicki, F. Mierzejewski, Hachette, Warszawa.
• Nozick R. (1999), Anarchia, państwo i utopia, tłum. P. Maciejko, M. Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Page S. E. (2007), The Difference. How the Power of Diversity Creates Better Groups, Firms, Schools, and Societies, Princeton University Press, Princeton.
• Peter F. (2008), Pure Epistemic Proceduralism, “Episteme. A Journal of Social Epistemology”, Vol. 5, No. 1, s. 33–55.
• Peter F. (2009), Democratic legitimacy, Routledge, New York.
• Prostak R. (2014), Teista w demoliberalnym świecie. Rzecz o amerykańskich rozważaniach wokół rozumnej polityki, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
• Rawls J. (2001), Prawo ludów, tłum. M. Kozłowski, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości, tłum. M. Panufiuk, J. Pasek, A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Rawls J. (2012), Liberalizm polityczny, tłum. A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Riker W. H. (1982), Liberalism against Populism: A Confrontation between the Theory of Democracy and the Theory of Social Choice, W.H. Freeman, San Francisco.
• Sandel M. J. (2009), Liberalizm a granice sprawiedliwości, tłum. A. Grobler, WAiP, Warszawa.
• Sanders L. (1997), Against Deliberation, “Political Theory”, Vol. 25, No. 3, s. 347–376.
• Saward M. (2008), Demokracja, tłum. A. Burek, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Schumpeter J. (1995), Kapitalizm, socjalizm, demokracja, tłum. M. Rusiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Shapiro I. (2006), Stan teorii demokracji, tłum. I. Kisilowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Somin I. (2013), Democracy and Political Ignorance. Why Smaller Government is Smarter, Stanford University Press, Stanford, CA.
• Stears M. (2010), Demanding Democracy. American Radicals in Search of a New Politics, Princeton University Press, Princeton, NJ.
• Steyvers M., Miller B. (2015), Cognition and Collective Intelligence, [w:] T.W. Malone, M.S. Bernstein (eds.), Handbook of Collective Intelligence, MIT Press, Cambridge, MA, s. 119–137.
• Stone P. (2011), The Luck of the Draw, Oxford University Press, Oxford.
• Sunstein C. R. (2009), Infotopia. O zbiorowym procesie wytwarzania wiedzy, tłum. K. Bartuzi, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Surowiecki J. (2010), Mądrość tłumów. Większość ma rację w ekonomii, biznesie i polityce, tłum. K. Rojek, Wydawnictwo Helion, Gliwice.
• Tam H. (2011), Komunitaryzm. Nowy program obywatelski i polityczny, tłum. J. Grygieńć, A. Szahaj, wprowadzenie J. Grygieńć, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Waldron J. (2004), Law and Disagreement, Clarendon Press, Oxford.
• Wall S. (2007), Democracy and Equality, “The Philosophical Quarterly”, Vol. 57, No. 228, s. 416–438.
• Wolff R. P. (1977). Understanding Rawls, Princeton University Press, Princeton, NJ.
• Young I.M. (2000), Inclusion and Democracy, Oxford University Press, Oxford–New York.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.59.01