Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Charakterystyka wezbrania opadowego w zlewni górnego Wieprza w maju 2014 roku

100%

Siwek G. M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

2016

vol. 71

issue 1

Every few years torrential rains occur in Lublin Upland region, causing local floods. According to many previous researches, such downpours especially often occur in the area of Krasnystaw (Ziemnicki 1956, Dębski 1958, Maruszczak, Trembaczowski 1958, Ciepielowski, Dąbkowski 1967, Ciepielowski, Dąbkowski 1968, Górniak 1982, Kaszewski, Siwek 2005, Siwek 2010). The main aim of this research is to characterize conditions of forming and course of the flood in May 2014. Study area was defined as the upper Wieprz river catchment, including its tributary rivers, closed by gauging station in Krasnystaw. It is located in Eastern Poland, in borderland zone of Lublin Upland and Roztocze. Main material of this research was data from 8 gauging and 17 meteorological stations acquired from Institute of Meteorology and Water Management. In the middle of May 2014, a torrential rainfall occurred in a study area and caused, according to historical data, one of the biggest floods in the upper Wieprz river basin. Maximum intensity of rain during this episode reached 60 mm∙h-1. Maximum flow rate reached from 73,2 m3∙s-1 in Nielisz to 138 m3∙s-1 in Wirkowice and 109 m3∙s-1 in Krasnystaw. It was clear evidence of transformation of flood wave between particular gauging stations located on the upper Wieprz. To estimate total volume of precipitation and calculate hydrological statistics of runoff during the flood there were prepared isohyets maps and conducted zonal statistics, using GIS tools.

Wyżyna Lubelska jest regionem, w którym co kilka lat pojawiają się intensywne opady burzowe powodujące lokalne wezbrania rzek. Szczególnie często zjawiska te pojawiają się w okolicy Krasnegostawu (Ziemnicki 1956, Dębski 1958, Maruszczak, Trembaczowski 1958, Ciepielowski, Dąbkowski 1967, Ciepielowski, Dąbkowski 1968, Górniak 1982, Kaszewski, Siwek 2005, Siwek 2010).W świetle dotychczasowych badań (Parczewski 1960, Górniak 1982, Michalczyk 1984, Rodzik 1984, Michalczyk i in. 2008) na Wyżynie Lubelskiej katastrofalne w skutkach są ulewy o średnim natężeniu przekraczającym 1 mm∙min-1, a sumie opadu wynoszącej około 100 mm (Teisseyre 1994). Z obliczeń wynika, że prawdopodobieństwo wystąpienia opadów o tej wysokości wynosi około 1% (Suligowski 2004). W latach 1951–2000 zostało odnotowanych na Lubelszczyźnie jedynie 11 opadów o sumie dobowej >100 mm, z czego większość z nich (8 przypadków) w obszarze wyżynnym (Michalczyk i in. 2008, Siwek 2010). Kilka lat wcześniej, w międzyrzeczu Bystrzycy i Giełczwi, opad o wysokości powyżej100 mm wystąpił w nocy z 3 na 4 sierpnia 2005 roku (Michalczyk i in. 2008). Można domniemać, że najprawdopodobniej nie wszystkie epizody opadowe o sumie przekraczającej100 mm i znacznym natężeniu zostały zarejestrowane (Siwek 2006). Często o ich wystąpieniu można było wnioskować tylko na podstawie wysokiego spływu wody lub skutków geomofrologicznych. Przykładem tego są katastrofalne skutki opadów o znacznie niższych zmierzonych sumach (Maruszczak i Trembaczowski 1956, Ziemnicki 1956, Dębski 1958, Ciepielowski i Dąbkowski 1967, Ciepielowski i Dąbkowski 1968, Ciepielowski 1970, Buraczyński i Wojtanowicz 1974, Górniak 1982, Janicki i in. 2010).Celem niniejszego opracowania jest analiza warunków powstania oraz charakterystyka hydrologiczna wezbrania w zlewni górnego Wieprza, które zarejestrowano w maju 2014 roku. W dniach 11-17 maja 2014 roku na pograniczu Wyżyny Lubelskiej i Roztocza wystąpiły opady o dużej intensywności. Stacje meteorologiczne położone na tym obszarze zarejestrowały sumy opadów sięgające od 95 do226 mm. Opad o największej intensywności wystąpił w nocy z 16 na 17 maja, kiedy to w ciągu około 3 godzin w stacji Nielisz zanotowano aż110,7 mm. W krótkim czasie nastąpiło znaczne podniesienie stanów wody w rzekach, co spowodowało ogłoszenie w kilku gminach alarmów przeciwpowodziowych (m.in. w gminie Krasnystaw). Intensywny spływ wody wywołał gwałtowne wezbranie, które spowodowało wysokie straty zarówno materialne, jak i przyrodnicze. Woda zalała ponad 2,5 tys. ha upraw, wyrządziła szkody w inwentarzu, zniszczyła dziesiątki budynków oraz odcinek drogi Zamość – Hrubieszów.

Analiza wyboru wartości przepływu granicznego wezbrań w zlewni górnego Wieprza

100%

Siwek G. M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

2016

vol. 71

issue 2

Understanding of the causes and process of flooding formation in rivers has a great importance, both scientific and practical, especially considering use management and flood protection. We can find many different definitions and criteria that can be used in determining floods. A great number of different criteria is caused by different purposes of hydrological studies on floods, as well as different environmental conditions of investigated catchments and hydrological regimes of rivers. The primary method of floods definition and identification is threshold level method (TLM). This method defines flood as time when the flow is higher than established threshold flow level. Its determination can be based on hydrological, statistical or economic criteria (Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997; Jokiel 2007). For specified research approach there are different values of threshold level adopted. It can be observed for example on hydrological criteria, among which values can reach LAMF, HAA F (Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997; Byczkowski 1999; Kaznowska et al. 2015), median of AMF, MAMF (Kaznowska, Chudy 2006; Nowicka 2009) or ½(LAMF+HAA F). Among statistical criteria we can meet values of flows of specific exceedance probability obtained from flow duration curve (FDC). In connection with the use of a variety of criteria the selection border get different flow characteristic values describing the flood (including the incidence, duration, volume). The use of different flow limits is difficult and essentially impossible to direct the collation and comparison of documented research. The aim of the study was to compare different methods of determining the floods, analyze the results and determine the optimum for the upper catchment Comprehensive research approach, together with an indication of its advantages and disadvantages the article presented and compared was the most commonly used in clinical methods of determining floods.

Poznanie procesu i przyczyn tworzenia się wezbrań rzek ma duże znaczenie, zarówno naukowe, jak i praktyczne, szczególnie przy zagospodarowaniu i ochronie przeciwpowodziowej. W literaturze naukowej i praktycznych opracowaniach hydrologicznych pojawia się wiele różnych definicji i kryteriów wyznaczania wezbrań. Wynika to przede wszystkim z różnych celów opracowań hydrologicznych dotyczących wezbrań, a także z odmiennych warunków środowiska przyrodniczego badanych zlewni i reżimu hydrologicznego rzek. Podstawowym sposobem wydzielania wezbrań i ich dalszej analizy jest przyjęcie wartości przepływu granicznego (Qgr). Jej wyznaczanie może być oparte o kryteria hydrologiczne, statystyczne lub gospodarcze (Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997, Jokiel 2007). Dla każdego podejścia badawczego przyjmowane są odpowiednio zdefiniowane wartości poziomów granicznych przepływu. Doskonale możemy to zauważyć na przykładzie grupy kryteriów hydrologicznych, wśród których funkcjonują przepływy graniczne przyjmujące wartości NWQ, WSQ (Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997, Byczkowski 1999, Kaznowska i in. 2015), ZWQ, SWQ (Kaznowska, Chudy 2006, Nowicka 2009), czy też wartości na poziomie granicy przepływów średnich i wysokich ½(NWQ+WSQ) (Kijowska 2011). Stosowane są również wartości sezonowych przepływów charakterystycznych II stopnia np. SWQlato, SWQzima (Ozga-Zielińska, Brzeziński 1997, Bartczak 2007). W grupie kryteriów statystycznych spotkać można się z wartościami przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia odczytanymi z krzywej czasu przewyższenia przepływu (KCPP). W literaturze spotykane są również kryteria mieszane – według J. Punzeta (1991) wezbranie występuje gdy przepływ maksymalny jest większy od średniej arytmetycznej przepływu średniego rocznego oraz przepływu o prawdopodobieństwie przewyższenia 50% (Qmax< ½ (SSQ+Q50%).W związku ze stosowaniem wielu różnych kryteriów wyboru przepływu granicznego otrzymujemy różne wartości charakterystyk opisujących wezbrania (m.in. częstość występowania, czas trwania, objętość). Stosowanie różnych wartości przepływów granicznych utrudnia, a w zasadzie uniemożliwia, bezpośrednie zestawianie i porównanie wyników dokumentowanych badań. Celem pracy jest porównanie różnych metod wyznaczania wezbrań, analiza otrzymanych wyników oraz określenie optymalnego dla zlewni górnego Wieprza podejścia badawczego, wraz ze wskazaniem jego wad i zalet. W artykule przedstawione i porównane zostały najczęściej stosowane w badaniach metody wyznaczania wezbrań.

Refine search results

2 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

2 Siwek G. M.

2 2016

Search results

Charakterystyka wezbrania opadowego w zlewni górnego Wieprza w maju 2014 roku

Analiza wyboru wartości przepływu granicznego wezbrań w zlewni górnego Wieprza