Search results

1

Inicjatywy opiekuńcze i oświatowo-wychowawcze łódzkiej społeczności żydowskiej w latach I wojny światowej – Przytulisko dla Dzieci Wyznania Mojżeszowego

100%

Sosnowska J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2016

|

issue 34

21-35

EN

In 1914–1918, the Łódź Jewish community organized activities for children and teenagers in more than ten social and charitable organizations and institutions. Some of them were established even before 1914, some were opened during WWI. The Shelter for Jewish Children was among the centres operating during the difficult war times and dating back to the time before the Great War. The Shelter was established on the initiative of Sara Poznańska, wife of Maurycy Poznański, a prominent Jewish industrialist and social activist in Łódź. Members of the Board of the new institution included rich, middle class Jewish women, factory owners and merchants. In 1917, they were joined by S. Poznańska as President, Maria Hertzowa as Vice-President, Stefania Hirszbergowa as Treasurer and Paweł Becker as Secretary of the Board. Several sections were identified in the Shelter with different functions in mind: the Pedagogical, Medical, Food, Maintenance, and Clothes Sections. The task of the Pedagogical section was care for the intellectual and physical development of the children. Efforts were made to propagate Polish issues in education (the children were taught history and the Polish language). The Medical Section focused on hygiene and the children’s health. The Food Section prepared hot meals, i.e. dinners and breakfasts. The Maintenance Section’s responsibility was to develop a sense of cleanliness and order in the children. The Clothes Section put an emphasis on maintaining the children’s clothes in order, mainly by mending them. During WWI, the Shelter took care of over 200 pre-school and school children (aged 4–12).

2

Formy pomocy rodzinom żołnierzy podczas I wojny światowej – Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów

100%

Sosnowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2018

|

vol. XVII

|

issue (1/2018)

33-50

EN

Abstract Aim: Just after the start of World War I, people tried to provide aid to residents of villages, towns and settlements in the area affected by the conflict, who were not involved in the war directly but experienced the difficulties of the war-time existence on a daily basis. People who were most exposed to the consequences of the fighting included children and their families, also those families whose fathers went to fight on the front as reservists. The institution which took care of such families in Łódź was called Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów. It was established as early as at the beginning of the war, in August 1914, under the regulations adopted two years earlier by the Russian Ministry of Internal Affairs. The task of Kuratorium was to verify the material situation of families and to provide the necessary support. The main aim of this paper is to present the activity of Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów during World War I. It mainly refers to different types of aid and care provided to soldiers’ families, including child care. Methods: The historical-pedagogical research was conducted by using the source analysis method, which consists of finding facts and their general sense in the context of research questions. Results: Kuratorium provided aid in the city in two forms. Mainly, it included monetary benefits granted to adults (mothers and closer relations) and children, which bought, most of all, food, medicines, and fuel. The other form of aid consisted in pro viding reservists’ children, orphans and half-orphans with places in orphanages or shelters in Łódź or with the children’s relatives. Conclusions: As the source documentation indicates, in April and May 1916, the official registers of people authorised to receive the money distributed by Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów listed over 16 thousand families of reservists conscripted into the Russian army. The types of aid provided (financial subsidy, institutional care) proved to be effective. During World War I Families of Reservists in Łódź could count on systematic support.

PL

Starano się nieść pomoc mieszkańcom miast, wsi i osad – nie uwikłanym wprawdzie bezpośrednio w konflikt, ale codziennie doświadczającym trudów wojennej egzystencji. Wśród osób najbardziej narażonych na konsekwencje działań wojennych były dzieci i ich rodziny, także te, w których ojcowie, jako żołnierze rezerwy, udali się na front. Jednostką, która w Łodzi opiekowała się takimi rodzinami było Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów. Powołano je już w początkach wojny, w sierpniu 1914 roku, na mocy przepisów wydanych dwa lata wcześniej przez rosyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Zadaniem Kuratorium była weryfikacja stanu materialnego danej rodziny i udzielanie koniecznego wsparcia. Celem artykułu jest ukazanie sposobu działania Łódzkiego Kuratorium Obywatelskiego nad Rodzinami Rezerwistów w czasie I wojny światowej, głównie form pomocy i opieki nad rodzinami żołnierzy, w tym opieki nad dziećmi. Metody: Badania historyczno-pedagogiczne prowadzono metodą analizy źródeł, polegającą na ustaleniu faktów i odkrywaniu ich ogólnego sensu w kontekście stawianych pytań badawczych. Wyniki: Działalność pomocowa sprawowana przez Kuratorium na terenie miasta miała dwojaką formę. Były to w głównej mierze zasiłki pieniężne udzielane osobom dorosłym (matkom i najbliższym krewnym) oraz dzieciom, za które kupowano przede wszystkim żywność, lekarstwa i opał. Inną formą pomocy, z której korzystały dzieci rezerwistów – sieroty i półsieroty, było zagwarantowanie im miejsca pobytu w łódzkich przytułkach, schroniskach, domach sierot bądź u krewnych. Wnioski: Jak wynika z dokumentacji źródłowej, w kwietniu i maju 1916 roku na urzędowych listach osób uprawnionych do podjęcia pieniędzy, będących w dyspozycji Łódzkiego Kuratorium Obywatelskiego nad Rodzinami Rezerwistów, widniało ponad 16 tysięcy rodzin rezerwistów wcielonych do armii rosyjskiej. Zaproponowane formy pomocy (dotacje finansowe, opieka w instytucjach) okazały się skuteczne. W czasie I wojny rodziny rezerwistów w Łodzi mogły liczyć na systematyczne wsparcie.

3

Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednym w Łodzi – organizacja, struktura, zadania w początkowym okresie I wojny światowej (1914–1915)

100%

Sosnowska J.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2018

|

vol. 20

68-88

EN

In the initial period of the World War I, there were two committees in Lodz with the status of social aid institutions: Główny Komitet Obywatelski miasta Łodzi – GKO (Main Citizens’ Committee of the City of Lodz) and Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednym – KONPB (Citizens’ Committee for Providing Aid to the Poor). Both of those organizations were formed virtually at the same time, i.e. on the first days of August 1914, and their activities complemented each other. The first of them took over the function of the city government with a number of competences in administration after Władysław Pieńkowski had left the city; the other one focused its efforts on typical social care for residents, who had suddenly found themselves in a situation of hazard to their safety, life, and health, at the risk of losing the source of income. The main goal of KONPB in the initial phase of the war was to provide material aid to the poorest residents of Lodz; the most important form of support used by the greatest number of people was provision of food. It was used by people of all religions and nationalities. They included, most of all, factory workers with families, people who lost their source of income, families of enlisted reservists, immigrants, homeless people, and those using services of many Lodz philanthropic and social organizations and institutions. This work presents several aspects of KONPB activities, such as the origins, structure, tasks, and financial resources as well as the cooperation and communication with GKO. Lodz citizens’ committees were liquidated by German occupation authorities on 30 June 1915, after almost a year of operations.

PL

W początkowym okresie pierwszej wojny światowej istniały w Łodzi dwa komitety o statusie instytucji pomocy społecznej: Główny Komitet Obywatelski miasta Łodzi (GKO) i Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednego (KONPB). Obie te organizacje powstały praktycznie w tym samym czasie, tj. w pierwszych dniach sierpnia 1914 r., a ich działania wzajemnie się uzupełniały. Pierwszy z nich przejął funkcję miejskiego rządu z szeregiem kompetencji w administracji po opuszczeniu miasta przez prezydenta Władysława Pieńkowskiego; drugi skupił się na typowej opiece społecznej dla mieszkańców, którzy nagle znaleźli się w sytuacji zagrożenia dla ich bezpieczeństwa, życia i zdrowia, ryzykując utratę źródła dochodu. Głównym celem KONPB w początkowej fazie wojny było zapewnienie pomocy materialnej najbiedniejszym mieszkańcom Łodzi; najważniejszą formą wsparcia stosowaną przez największą liczbę osób było dostarczanie żywności. Korzystali z tego ludzie wszystkich religii i narodowości. Wśród nich byli przede wszystkim robotnicy fabryczni z rodzinami, ludzie, którzy stracili źródło dochodu, rodziny rezerwistów, imigrantów, bezdomnych i tych korzystających z usług wielu łódzkich organizacji filantropijnych i społecznych. W artykule przedstawiono kilka aspektów działań KONPB, takich jak geneza KONPB, struktura, zadania i zaplecze finansowe, a także współpracę i komunikację z GKO. Łódzkie komitety obywatelskie zostały zlikwidowane przez niemieckie władze okupacyjne 30 czerwca 1915 r., po prawie roku działalności.

4

AKTOR CZY ZWYKŁY CZŁOWIEK? BOHATER TELEWIZYJNYCH REALITY SHOWS

100%

Sosnowska J.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2016

|

vol. 59

|

issue 3

45-58

EN

The article is an image analysis of ordinary people in television entertainment. Television image ordinary the man is in our times particularly interesting in reality show. Programs reality show are showing the wide image of all sorts social groups: of the wife, the mother or teenagers. It turns out that however it isn't image of the ordinary man. Everyone must be exceptional: mother - lonely, wife - obese, and teenager - talented. In our times everyone can become a television star through reality show.

PL

Artykuł jest analizą obrazu zwykłego człowieka w rozrywce telewizyjnej. Telewizyjny obraz zwykłego człowiek jest współcześnie szczególnie interesujący w reality show. Programy reality show pokazują szeroki obraz różnych grup społecznych. Nie są to jednak zwykli ludzie. Reality show bazują bowiem na wyjątkowości swoich uczestników: muszą mieć talent, skazę, brak umiejętności lub wykazywać się czymś szczególnym. Dzięki temu każdy zwykły człowiek może stać się gwiazdą telewizji. Artykuł pokazuje mechanizmy tworzenia niezwykłych historii zwykłego człowieka w reality show.

5

Helena Radlińska w (o) międzywojennej Łodzi. Ludzie i miejsca

100%

Sosnowska J.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2022

|

vol. 15

|

issue 2

156-185

EN

The purpose of this paper is to attempt to re-create and present the relationships between Helena Radlińska and the historical generation of pre-war Łódź, i.e. the generation representing the scientific/academic, educational, and local government environments. My interests are focused on the nature of mutual relationships, their context, intensity, the circumstances of forming an acquaintance/friendship, but also on the results of meetings, discussions, and projects analyzed from the perspective of sharing experiences. When searching for such relationships, and considering the historical and pedagogical nature of the research, I conducted an archival study of the selected works and papers of Helena Radlińska, as well as materials collected in archives in Łódź, including press from 1918–1939, social-pedagogical periodicals, and publications analysing the political, economic, and social reality of that period.

PL

Przedmiotem artykułu jest próba odtworzenia i ukazania związków, jakie łączyły Helenę Radlińską z pokoleniem historycznym międzywojennej Łodzi – pokoleniem reprezentującym środowisko naukowe/akademickie, oświatowe i samorządowe. W kręgu moich zainteresowań pozostawała istota wzajemnych relacji, ich kontekst, intensywność, okoliczności nawiązania znajomości/przyjaźni, ale również – z punktu widzenia procesu uwspólniania doświadczeń – rezultaty wspólnych spotkań, rozmów, projektów. Poszukując takich związków, mając na uwadze historyczno-pedagogiczny charakter badań, przeprowadziłam kwerendę źródłową wybranych prac zwartych i artykułów Radlińskiej, łódzkich archiwaliów i prasy z okresu 1918–1939, wydawnictw periodycznych o profilu społeczno-pedagogicznym oraz publikacji analizujących realia polityczno-ekonomiczne i społeczne tamtego okresu.

6

Cisza w mediach audiowizualnych

100%

Sosnowska J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2019

|

vol. 10

|

issue 4

93-107

PL

Cisza jest współcześnie najbardziej pożądanym zjawiskiem na świecie, a pojęcie ciszy zaczyna być przedmiotem zainteresowania wielu dyscyplin naukowych, stając się kategorią interdyscyplinarną. Artykuł jest próbą zebrania problematyki ciszy w mediach audialnych i wizualnych oraz wskazania obszarów, w których cisza jest lub może być wykorzystywana.

EN

Today, silence is the most desirable phenomenon in the world, and the concept of silence begins to be the subject of interest of many scientific disciplines, becoming an interdisciplinary category. The article is an attempt to gather silence in audio and visual media and to indicate areas where silence is or can be used.

7

Kierunki i formy aktywności społecznej kobiet w Łodzi podczas I wojny światowej

100%

Sosnowska J.

Kultura i Wychowanie

|

2018

|

vol. 13

|

issue 1

41-55

EN

The outbreak of World War I in 1914 and the four years of war contributed to civil projects directed at providing aid to those who needed it most. They included adults and children, soldiers fighting on the front, and civilians outside the trenches. Although not direct participants in the armed conflict, residents of many cities experienced the consequences of the war every day, including no food, loss of jobs, poverty, diseases and epidemics, no medical aid, or the loss of life. In such a situation, communities of many cities under occupation created special administrative structures and formed civil committees, trying to prevent the consequences of war. That happened also in Łódź, which was under German occupation from the end of 1914. It was in Łódź that Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednym [the Civil Committee of Providing Aid to the Poor] was established, out of which the Women’s Section was formed (from 1915, it was divided into the Christian Women’s Section and Jewish Women’s Section). This work presents the directions and forms of social activity of women living in Łódź, involved in providing aid to those who needed it most, mainly the ill and children. The activity of women organised in special aid sections lasted for the whole period of World War I and was very much needed due to the extremely difficult war conditions.

PL

Wybuch I wojny światowej w 1914 r., a potem czteroletni okres jej trwania uruchomił projekty obywatelskie ukierunkowane na pomoc najbardziej potrzebującym. Wśród osób potrzebujących wsparcia i opieki były dorośli i dzieci, żołnierze walczący na froncie i ludność cywilna, poza okopami. Mieszkańcy wielu miejscowości, pomimo tego, że nie brali bezpośredniego udziału w konflikcie zbrojnym, to na co dzień doświadczali skutków prowadzonych działań wojennych: braku podstawowych środków do życia, utraty pracy, ubóstwa, chorób i epidemii, braku opieki medycznej, utraty życia. W takiej sytuacji społeczność wielu miejscowości na terenach okupowanych tworzyła specjalne struktury administracyjne i zrzeszała się w komitety obywatelskie, starając się zapobiegać skutkom wojny. Tak było również w Łodzi, która pod koniec 1914 r. znalazła się pod okupacją niemiecką. Tutaj doszło do powstania Komitetu Obywatelskiego Niesienia Pomocy Biednym, z którego struktur wyłoniła się Sekcja Kobiet (od 1915 r. nastąpił podział na Sekcję Kobiet Chrześcijańskich i Sekcję Kobiet Żydowskich). Artykuł przedstawia kierunki i formy aktywności społecznej łodzianek zaangażowanych w pomoc osobom najbardziej potrzebującym, głównie chorym i dzieciom. Działalność kobiet zrzeszonych w specjalnych sekcjach pomocowych trwała przez cały okres I wojny światowej, i z uwagi na skrajnie trudne warunki wojenne była bardzo potrzebna.

8

The Reception of Maria Montessori’s Pedagogical Theory in Pre-School Education in Interwar Poland

100%

Sosnowska J.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

106-124

PL

Nowatorski nurt w pedagogice, określany mianem „nowego wychowania”, który pojawił się w wielu krajach Europy w I połowie XX w., zmierzał do odnowy szkoły, warunków nauki i procesu uczenia się, wyznaczał nową rolę nauczycielowi, akcentował także nowe podejście do dziecka. Jedną z wielu przedstawicieli „nowego wychowania” była Maria Montessori (1870–1952), włoska lekarka i pedagog. Poznaniu teorii pedagogicznej M. Montessori w Polsce służyły publikacje książkowe jej autorstwa oraz literatura pedagogiczno-psychologiczna polskich pedagogów, w której nawiązywano do koncepcji wychowania Montessori. Celem artykułu jest ukazanie recepcji teorii pedagogicznej M. Montessori w wychowaniu przedszkolnym w latach 1918–1939.

EN

The innovative tendency in pedagogy, called “new education”, which appeared in many European countries in the first half of the 20th century, aimed at reviving schooling, the conditions of education, and the process of learning; it also set a new role for the teacher and emphasized a new approach to the child. Maria Montessori (1870–1952), an Italian physician and educationalist, was one of the representatives of “new education”. Knowledge of the pedagogical theory developed by Montessori was spread in Poland through her books and the pedagogical-psychological literature of Polish educationalists, which referred to the Montessori educational concept. The purpose of this work is to present the reception of Montessori’s pedagogical theory in pre-school education in 1918–1939.

9

Działalność duszpasterska i społeczna pastora Rudolfa Gustawa Gundlacha (1850–1922). Przyczynek do historii dobroczynności w Łodzi

100%

Sosnowska J.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2012

|

issue 10

87-103

EN

Rudolf Gustaw Gundlach was born on June 21, 1850 in Paproć Duża near Łomża, located then in the Augustów Governorate. He was raised in an evangelical family which cultivated Protestant ethical traditions. Having left a German secondary school in Warsaw in 1870, he started studying in the Faculty of Theology of the University of Dorpat. On April 18, 1875, he was appointed as an Evangelical clergyman and started working in the Holy Trinity Lutheral Church in Warsaw. Other centres of his pastoral work included parishes in Kamień near Chełm (1876–1889), Wiskitki near Żyrardów (1889–1898), and Łódź (1898–1922). Taking the function of the parish priest in the Holy Trinity Lutheral Church in Łódź in Nowy Rynek (Plac Wolności now), the Reverend R. Gundlach conducted energetic social activities apart from his everyday responsibilities related to pastoral work. He strived to help the poor and the needing, regardless from their religion and nationality. It is worth mentioning that, at the turn of the 19th and 20th centuries, Łódź was a multinational city, with population diversified in terms of religion and culture. The community at risk of poverty and no social care included the working class families. For 13 years, since 1907, the Reverend R. Gundlach was the chairman of the philantropic organisation called Łódzkie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności [Łódź Christian Charity Society], which conducted its activities in Łódź in 1885–1940. Together with members and activists of the Society, R. Gundlach organised 17 philantropic institutions for adults and children, including hospitals, clinics, orphanages, schools, tea houses, job centres, old people’s homes, and night shelters. The Reverend Rudolf Gundlach cooperated permanently with the monthly titled “Zwiastun Ewangeliczny”, where he published his works on religious and social issues. He died in Łódź on October 11, 1922.

10

Geneza Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności

100%

Sosnowska J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2008

|

issue 24

71-84

EN

The Łódź Christian Charity Association operated in Łódź in the years 1885-1940. Its origins go back to the year 1877 and are connected with the foundation of the first charity organization in Łódź called “Support Committee for the Poor” (Pol. abbr. KWB). The aim of the Committee, whose initiators recruited mainly from the circles of affluent bourgeoisie, was broadly understood care and social assistance addressed to the impoverished city residents. Membership fees and voluntary donations constituted a primary income source of the organization, although the funds were also raised through theatrical performances, concerts, balls and funds collections. At the onset of its activity, KWB disposed of the amount of almost 15 thousand ruble, collected among the citizens o f the city, whereas the list of the poor compiled in Łódź for the first time comprised 323 persons in need of immediate help. In 1880, the members of the Committee made a decision about the construction of a shelter for the poor, the old and the invalided persons, but the absence of an appropriate legislative act regulating the activity of the organization, prevented the realization of the project. The Statute of the organization was approved of in 1884 by tsar Alexander III. This event completes an eight-year period of operation of the Support Committee for the Poor. The main directions of social, fostering and educational activity laid out by KWB, were embraced by the Łódź Christian Charity Association, whose name was agreed upon in January 1885. A principal aim and task of the organization became eradication of street beggarhood in the city and granting financial support and aid in kind to the poor residents of Christian denomination. The realization of the laid-out aims was supposed to be achieved by opening institutions with expert knowledge in which the needy might find shelter, care, medical assistance and worthy occupation.

11

Ramówka telewizyjna – zarys zjawiska

100%

Sosnowska J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

27-42

PL

Współczesny odbiór telewizji różni się znacząco od początków jej użytkowania. Liczba kanałów telewizyjnych powoduje również dużą konkurencyjność stacji telewizyjnych. Walka o widza odbywa się poprzez odpowiednią, idealną dla widza propozycję programową – ramówkę. Jednocześnie telewizja musi zmierzyć się z siłą Internetu i nowym podejściem do oglądania. Zadaniem niniejszego artykułu jest ukazanie, czym jest ramówka telewizyjna oraz jak się zmienia pod wpływem nowych technologii i sposobów oglądania treści wideo.

EN

Contemporary television reception differs significantly from the beginning of its use. The number of TV channels also makes television stations highly competitive. The fight for the viewer takes place through an appropriate programming proposal, perfect for the viewer — a schedule. At the same time, television has to face the power of the Internet and a new approach to watching. The purpose of this article is to show what a TV schedule is and how it changes under the influence of new technologies and ways of watching video content.

12

Dom rodzinny dziecka robotniczego w Łodzi w okresie międzywojennym w świetle materiałów etnograficznych

100%

Sosnowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2018

|

vol. XVIII

|

issue (2/2018)

101-135

EN

Aim: I In 1918–1939, adults and children from a typical working class family were employed in a factory, often in the same one. In the everyday rhythm of a working life, work was the supreme value. It was at its core, as people “worked to live”. In Łódź, where the basis of the economy and the main city-forming factor was the textile industry, the interwar period turned out to be particularly complex. What was characteristic of the Łódź economy was distinctive phases of boom and prosperity but also stagnation, which, in the years of the economic crisis, resulted in temporary stoppages of production or, in the worst cases, in bankruptcy of factories, and for the families – in no source of income. The aim of the research was to reconstruct the conditions of living for a typical child from a working class background in Łódź in the period 1918–1939. Methods: The research was based on the ethnographic materials collected in the Łódź Archiwum Zbiorów Etnograficznych (Ethnographic Archive), gathered during the research on the culture of the working class in Łódź in the interwar period conducted since the middle of the 1970s and managed by Prof. Bronisława Kopczyńska-Jaworska. Narrative interviews (which were recorded and catalogued) given by former workers of textile factories include many references to childhoods lived between the wars. Results:By reaching to the interwar past preserved in the memories of working women and men from Łódź, the author tried to focus on the following aspects: living conditions of the family (furniture, food, clothes), housework and house chores (different for girls and boys and for the older generation), childcare (feeding, cleanliness, and hygiene), and education (games, school education, learning social rules). Conclusions: In interwar Łódź the material situation of a working class family was defined by the degree of satisfying the basic needs, i.e. conditions of accommodation, food, access to culture, or spending free time. The work of the parents (or having no work) determined the situation of children, their everyday life, relationships with their parents, brothers, and sisters, household chores, and school duties.

PL

Cel: Typowa łódzka rodzina robotnicza lat 1918–1939 to taka, w której dorośli i młodociani członkowie byli zatrudnieni w fabryce, nierzadko w jednym zakładzie. W codziennym rytmie robotniczego życia wartość nadrzędną stanowiła praca. Była (w) jego centrum, bowiem „pracowano po to, aby żyć”. W Łodzi, gdzie podstawą gospodarki i głównym czynnikiem miastotwórczym był przemysł włókienniczy, okres międzywojenny okazał się szczególnie skomplikowany. Znamienną cechą łódzkiej gospodarki były wyraźne fazy ożywienia i rozkwitu, ale także zastój, powodujący, w latach kryzysów ekonomicznych, czasowe zaprzestanie produkcji, w najgorszym przypadku, upadłość przedsiębiorstwa, a dla rodziny – brak źródeł utrzymania. Celem badań była próba rekonstrukcji warunków życia dziecka robotniczego w Łodzi lat 1918–1939. Metody: W badaniach wykorzystano materiał etnograficzny zgromadzony w łódzkim Archiwum Zbiorów Etnograficznych, pochodzący z badań nad kulturą ludności robotniczej Łodzi okresu międzywojennego, prowadzonych od połowy lat 70. XX wieku, pod kierunkiem prof. Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej. W wywiadach narracyjnych (zapisanych i skatalogowanych), których udzielali dawni robotnicy fabryk włókienniczych znajduje się wiele odniesień do dzieciństwa przeżywanego między wojnami. Wyniki: Sięgając do międzywojennej przeszłości zatrzymanej w pamięci dzieciństwa łódzkich robotnic i robotników, uwzględniono następujące aspekty: warunki bytowe rodziny (wyposażenie mieszkania, żywność, odzież), prace i obowiązki domowe (różne dla dziewcząt i chłopców oraz dla starszego rodzeństwa), opieka nad dzieckiem (karmienie, czystość i higiena), wychowanie (zabawy, edukacja szkolna, nauka norm społecznych). Wnioski: W okresie międzywojennym poziom materialny łódzkiej rodziny robotniczej wyznaczał stopień zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a więc warunków mieszkaniowych, żywieniowych, dostępu do dóbr kultury czy spędzania wolnego czasu. Aktywność zawodowa rodziców (albo jej brak) implikowała sytuację życiową dziecka, jego codzienność, relacje z rodzicami i rodzeństwem, obowiązki domowe i szkolne.

13

SERIAL FORMATOWANY NA POLSKIM RYNKU TELEWIZYJNYM

100%

Sosnowska J.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2017

|

vol. 60

|

issue 1

87-105

EN

The television format is happening one from the most of species popular forms on television. Many programs formatted as the reality show exist, talent show, television quiz shows, talk show or specialist programs. It is possible to observe the same scheme in the area of the film and the TV series. A diagnosis of the phenomenon with which formatted series are based on the specific script scheme is a purpose of the article. Described types of formatted series and their meaning of the Polish television production.

PL

Format telewizyjny staje się jednym z najbardziej popularnych form gatunkowych w telewizji. Współcześnie w propozycjach programowych stacji telewizyjnych istnieje wiele programów sformatowanych jak reality show, talent show, teleturnieje, talk show czy programy specjalistyczne. Ten sam schemat można zaobserwować w obszarze filmu i serialu telewizyjnego. Celem artykułu jest diagnoza zjawiska jakim jest serial formatowany oparty na określonym schemacie scenariuszowym. Opisane zostały typy seriali sformatowanych oraz ich znaczenie na rynku polskiej produkcji telewizyjnej.

14

"Dziatwa mała nie jest w stanie prosić o zaspokojenie swych nieodzownych potrzeb” - rola łódzkich mariawickich wspólnot parafialnych w niesieniu pomocy dzieciom podczas I wojny światowej

100%

Sosnowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2016

|

vol. XIV

|

issue (2/2016)

121-139

EN

Since its very beginning, the life of the Mariavite community focused around parishes and churches. It was the parishes that satisfied the religious needs of their members but also performed social functions related to education, culture, and welfare issues. Before, as well as during. World War I, the Mariavite Church was one of the largest religious communities in Łódź. Mariavite parishes in Łódź were established several years before World War I, in the period when Mariavite parishes, independent from the Roman Catholic Church, were organised. The first Mariavite church was built in December 1906, the next in September 1907, and the third and the last after a year, in September 1908. Apart from churches and chapels erected with exceptional speed, institutions for adult parish members and their children were also established, such as libraries, reading rooms, classrooms for girls and boys, schools, shelters, and flats for poor families. They were supposed to serve Mariavite Church members. Directly after the outbreak of the World War I, Łódź Mariavite clergy joined aid campaigns organized in parishes. Food was provided for adults and children on a larger scale; meals were prepared and served in Mariavite parochial kitchens. In that period, care and education institutions for children continued to perform their tasks; however, they intensified their activities aimed at providing meals, clothes, and shoes. The overriding task of Mariavite shelters included care, religious and moral education, and helping children of pre-school age (3–7). Aid was provided to children from poor families of factory workers and craftsmen.

PL

Życie wspólnoty mariawickiej od początków jej istnienia ogniskowało się wokół parafii i kościołów. Właśnie parafie były tym środowiskiem, które wychodziło naprzeciw zapotrzebowaniu religijnemu swych wiernych, ale także realizowało potrzeby społeczne w zakresie oświaty, kultury i kwestii socjalnych. Kościół mariawicki, przed i w czasie I wojny światowej, należał do jednych z największych wspólnot religijnych w Łodzi. Łódzkie parafie mariawickie wyodrębniono na kilka lat przed I wojną światową, w okresie organizowania się niezależnych od Kościoła rzymskokatolickiego parafii mariawickich. Pierwszą świątynię dla mariawitów wzniesiono w grudniu 1906 roku, kolejną – we wrześniu 1907 roku, a trzecią i ostatnią – po upływie roku, we wrześniu 1908. Obok wnoszonych, w wyjątkowym tempie, kościołów i kaplic powoływano do istnienia instytucje przeznaczone dla dorosłych parafian i dla ich dzieci: biblioteki, czytelnie, sale zajęć dla dziewcząt i chłopców, szkoły, ochronki, ale również mieszkania dla ubogich rodzin. Miały one charakter wyznaniowy. Bezpośrednio po wybuchu I wojny światowej łódzkie duchowieństwo mariawickie włączyło się w akcje pomocowe organizowane na terenie poszczególnych parafii. Na szerszą skalę organizowano dożywianie dla dorosłych i dzieci, a posiłki przygotowywano i wydawano we własnych kuchniach parafialnych. Instytucje opiekuńczo-wychowawcze i edukacyjne dla dzieci kontynuowały w tym okresie swoje zadania, jednak zintensyfikowały działalność w kierunku zapewnienia podopiecznym posiłków, odzieży i obuwia. Nadrzędnym zadaniem ochronek mariawickich była opieka, wychowanie „religijno-moralne” oraz wspomaganie dzieci w wieku przedszkolnym (od 3 do 7 lat). Pomoc adresowano do dzieci wywodzących się z ubogich rodzin robotników fabrycznych i rzemieślników. Słowa kluczowe: mariawici w Łodzi – opieka nad dziećmi, – ochronki mariawickie w Łodzi, parafie mariawickie – pomoc dzieciom, opieka i wychowanie w ochronkach mariawickich

15

A child – the subject or “the object” of school celebrations, customs, and ceremonies? An attempt to outline the problem on the example of educational and child care institutions in Łódź in the 19th and 20thcenturies

100%

Sosnowska J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2018

|

issue 38

129-150

PL

The purpose of the work was to present the type, course and meaning of the widely defined school celebrations with children as the main actors in the multinational and multi-religious contexts of Lodz in the 19th and 20th centuries. The author’s intention was to provide an answer to the key question of this study: did children prepared for school celebrations and events and participating in them, were the subjects of the education process or rather, were they tool on which the school (e.g. boards of charitable organizations, municipal or church authorities, education authorities, teachers, or carers) exerted its influence. To what extent did the organization of school events result from the establishment’s rituals and to what extent was the need for this kind of “ceremonies” affected by the local (social and political) environment? The historical background of the work is the time before the Great War, the years of 1914–1918, and the time of Interwar Poland. Bearing in mind the historical and pedagogical aspects referred to above, the author tried to present events with young participants held in institutions run by charitable organizations (by 1914); ceremonies related to the promotion of students of initial years of municipal schools (1914–1918) and celebrations and ceremonies held in care institutions for girls and boys. The research is based on archive materials, press materials, historical and contemporary literature on the subject.

EN

The purpose of the article was to present, with regard to Łódź multinational and multi-religious contexts of the 19th and 20th centuries, the type, course, and meaning of widely understood school celebrations, in which children were the main actors. The intention of the author was to answer the key issue of this study: did children, who rehearsed for school celebrations and events and participated in them, play the role of the subject of the educational process or were they a kind of a tool, i.e. the object of the influence of the school, that is to say its owners (e.g. boards of charitable organizations or municipal or church authorities), education authorities, teachers, or carers. To what extent did the organisation of school events result from rituals of the educational institution concerned and to what extent was the need for this kind of “ceremonies” influenced by the local (social and political) environment? The historical background of the paper is the time before the Great War, the years of 1914-1918, and Poland in the interwar period. Taking the historical and pedagogical aspects referred to above into account, the author tried to present the events with child participants held in institutions run by charitable organisations (the period until 1914); ceremonies related to the promotion of pupils in the first grades of municipal schools to next grades (the years of 1914-1918); and celebrations and ceremonies held in care institutions for girls and boys. The research is based on archive materials, newspaper articles, and historical and current literature.

16

Działania Towarzystwa „Kropla Mleka” na rzecz opieki nad dzieckiem i matką w Łodzi w latach I wojny światowej

100%

Sosnowska J.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2013

|

issue 11

67-82

EN

The “Kropla Mleka” [“Drop of Milk”] institution was established in May 1904 on the initiative of Łódź physicians, Stanisław Serkowski and Józef Maybaum (Marzyński), as a section of the Łódź Branch of the Warsaw Hygienic Association. In this form, the institution operated until 1917, when it became an independent entity called “Kropla Mleka” Society in Łódź. Its goal was to provide hygienic and medical care for babies and children from poor families of workers. The institution distributed cow milk, which was examined bacteriologically, pasteurized, and prepared in proportions suitable for children; however, most of all, physicians in “Kropla Mleka” encouraged mothers to breast-feed their babies. In each distribution centre, there was a clinic consultation centre where medical help was provided to ill children. “Kropla Mleka” in Łódź was the first and 56 Sprawozdanie „Kropli Mleka”… [za 1916], s. 8. 57 Już od 1919 r., w ramach działalności Polsko-Amerykańskiego Komitetu Pomocy Dzieciom, instruktorki Amerykańskiego Czerwonego Krzyża organizowały w Polsce Stacje Opieki nad Matką i Dzieckiem, nadając tym placówkom przede wszystkim charakter profilaktyczny. Więcej zob. M. Biegańska-Płonka, „Kropla Mleka” w Łodzi w latach 1918–1939 – osiągnięcia w profilaktyce dziecięcej – sukces, ale jaki? „Przegląd Pediatryczny” 2008, nr 4, s. 303; P. Zwoliński, Z historii działalności charytatywno-dobroczynnej w Łodzi w okresie międzywojennym, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2004, nr 1, s. 45. 82 Joanna Sosnowska the model organization of this type in the Polish territory. It was meant for the whole society and provided help to all children, regardless from their nationality, religion, social status, or economic status. The years of the World War I, though exceptionally difficult, were the beginning of the most interesting period in the activities of this society. The management board of the institution had to cope with many difficulties, the most important ones being provisioning issues. When analysing the activities of the “Kropla Mleka” Society in Łódź in 1914–1918, one may conclude that, despite complex political, social, and economic conditions, this organization not only continued its mission but it also improved it significantly. The number of milk distribution centres and consultation centres were increased from three up to six, the provision of hygienic care for babies was systematized, older children were included in the activities of the Society by being provided hot meals, and the Society began to provide care for mothers by subsidizing dinners for them. The status of the organization was also regulated; it became a separate, private, and independent entity. Great dedication was shown by physicians-community workers (of various religions) and priests as well as others who joined the activities for the improvement of health and living conditions of children and their mothers.

17

Pogranicze fotografii – znaczenie stopklatki w dziele filmowym

100%

Sosnowska J.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2018

|

vol. 61

|

issue 1

335-349

EN

Freeze frame is a still picture in the course of a movie or television film, made by running a series of identical frames or by stopping a reel or videotape at one desired frame. It is a peculiar element of the word in the cinematography. He is standing on the border of old form of photographic stopping the image and in the painting frame of the works of art and is a resultant of filmed, movable reality. Establishing the definition freeze frame is a purpose of the article and of portraying ways for it of using in the cinematography.

PL

Stopklatka jest fragmentem filmu, obrazu ruchomego, który został (celowo) zatrzymany podczas projekcji, najczęściej na krótką chwilę, w konkretnym celu artystycznym. Stopklatka jest specyficznym elementem wyrazu w kinematografii. Stoi bowiem na pograniczu starej formy fotograficznego zatrzymania obrazu w kadrze i malarskiej ramie dzieła sztuki oraz jest wypadkową filmowanej, ruchomej rzeczywistości. Zamierzeniem artykułu jest ustalenie definicji stopklatki i prześledzenie sposobów jej wykorzystania w kinematografii.

18

Medycyna w mediach – zarys problematyki

100%

Sosnowska J.

Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych

|

2019

|

vol. 14

|

issue 1

EN

The article is bringing up the issue of appearing of medical and health issues on television. Publications in the media, peculiarly audio-visual effectivenesses of the prevention and the health awareness cause the height, but also observed there are more behaviours extremely dangerous, associated with the cosmetic surgery or medical experiments. Television has the strongest impact still to the recipient, and for her abilities of presenting medical and health issues are very extensive, from series, of the documentary or the specialist magazine for entertainment.

PL

Artykuł porusza zagadnienie występowania problematyki medycznej i zdrowotnej w telewizji. Dzięki publikacjom w mediach, szczególnie audiowizualnych, wzrasta skuteczność profilaktyki i świadomości zdrowotnej, ale również obserwowanych jest coraz więcej zachowań skrajnie niebezpiecznych, związanych z medycyną estetyczną czy medycznymi eksperymentami. Telewizja ma nadal silny wpływ na odbiorcę, a jej możliwości prezentowania problematyki medycznej i zdrowotnej są bardzo szerokie, od serialu, filmu dokumentalnego czy magazynu specjalistycznego po formy rozrywkowe.

19

„Łódź pierwsza i zdaje się jedyna prowadzi tego rodzaju akcję poświęconą wyłącznie maleńkim dzieciom”. Wsparcie ubogich rodzin robotniczych jako zadanie Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym (1933–1939)

100%

Sosnowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2018

|

vol. XIX

|

issue (3/2018)

93-115

EN

Society for Summer Camps for Children at Pre-School Age (Towarzystwo Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym) was formed in Łódź in 1933 on the initiative of Janina Pawłowska, inspector of pre-school education, employed at the Department of Education and Culture, a unit of the Municipal Board in Łódź. Its mission was to organize summer camps for children at a pre-school age. Up to that date, summer camps and summer play centres were organized only for older children (7–14 years). The idea to organize a camp for the youngest Łódź residents coincided with very difficult financial conditions of workers’ families, whose members were jobless and with no income as a result of the world’s economic crisis of 1929–1933 (in Łódź even until 1935). Summer camps organized by the Society were also supposed to be a support for the poorest workers’ families in Łódź. The purpose of the research is to make an attempt at the reconstruction of operations of Towarzystwo Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym in 1933–1939. The work focuses on the formation of that organization, its tasks and forms of activity, locations of camps for children, daily schedules, and the benefits of a month’s stay of the youngest children outside the city and their family homes. Materials and methods: The research uses source archive materials collected in the National Archive in Łódź and journals. The research was conducted using the method of historical explanation with its several variants (including descriptive, genetic, and structural explanation). Results, conclusions: Pawłowska managed to get parents in so-called parents’ care groups in kindergartens interested in the idea of summer camps. Representatives of the groups and kindergarten headmasters were members of the Society. Camps were supposed to be a relaxation and were co-educational. Before going to the countryside, children underwent medical examination. They were sent in groups (of 50) for a month’s stay in June, July, and August. Unemployed mothers were also involved in the campaign, as they worked as support staff. Pawłowska believed that Łódź was a pioneer in organizing summer camps for children at a pre-school age.

PL

Towarzystwo Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym powstało w Łodzi w roku 1933 z inicjatywy Janiny Pawłowskiej – inspektorki wychowania przedszkolnego, zatrudnionej w Wydziale Oświaty i Kultury Zarządu Miejskiego w Łodzi. Jego misją było organizowanie wakacyjnego wypoczynku przeznaczonego dla dzieci w wieku przedszkolnym. Dotąd kolonie letnie i półkolonie urządzano wyłącznie dla dzieci starszych (7–14 lat). Pomysł zorganizowania kolonii dla najmłodszych łodzian zbiegł się z bardzo trudnymi warunkami materialnymi, w jakich funkcjonowały rodziny robotnicze, pozbawione pracy i zarobku wskutek światowego kryzysu gospodarczego lat 1929–1933 (w Łodzi – nawet do roku 1935). Letni wypoczynek organizowany przez Towarzystwo miał być jednocześnie wsparciem najuboższych łódzkich rodzin robotniczych. Cel badań: Celem badań była próba rekonstrukcji działalności Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym w latach 1933–1939. W artykule skupiono się na powołaniu tej organizacji, jej zadaniach i formach aktywności, na miejscach wypoczynku dzieci, planie dnia i korzyściach, jaki niósł miesięczny pobyt najmłodszych poza miastem i domem rodzinnym. Materiały i metody: W badaniach wykorzystano dokumenty zgromadzone w Archiwum Państwowym w Łodzi (głównie korespondencję urzędową) oraz materiał czasopiśmienniczy. Badania prowadzono metodą wyjaśniania historycznego z jej różnymi odmianami (m.in. wyjaśnianie deskrypcyjne, genetyczne i strukturalne). Rezultaty i wnioski: Ideą wypoczynku w formie kolonii letnich Pawłowska zainteresowała rodziców skupionych w kołach opieki rodzicielskiej, funkcjonujących na terenie przedszkoli. Ich reprezentanci, wspólnie z kierowniczkami przedszkoli, byli członkami Towarzystwa. Kolonie miały charakter wypoczynkowy i koedukacyjny. Przed wyjazdem na wieś dzieci poddawano badaniom lekarskim. Wysyłano je grupami (po 50 osób) na pobyt miesięczny w czerwcu, lipcu i sierpniu. W akcję kolonijną angażowano również bezrobotne matki – stanowiły one tak zwany personel pomocniczy. Pawłowska uważała, że Łódź jest miastem pionierskim w organizowaniu wypoczynku dla dzieci w wieku przedszkolnym.

20

Helena Radlińska (1879–1954) i jej pokolenie historyczne – wprowadzenie w problematykę

63%

Kamińska-Jatczak I., Sosnowska J.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2022

|

vol. 15

|

issue 2

8-14

EN

The article presents the subject matter of the articles that make up the fifteenth issue of “Educational Sciences. Interdisciplinary Studies,” which is devoted to a reflection on Helena Radlińska’s work and her numerous fields of activity. The concept that binds the articles presented in the issue is the category of a “historical generation.” The authors, inspired by the achievements of the creator of social pedagogy, use source texts and introduce new interpretations using the achievements of world humanities.

PL

Tekst prezentuje tematykę artykułów składających się na piętnasty numer czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, który został poświęcony namysłowi nad twórczością Heleny Radlińskiej i jej licznymi polami działania. Konceptem spajającym całość rozważań jest kategoria „pokolenia historycznego”. Autorzy zainspirowani dorobkiem twórczyni pedagogiki społecznej sięgają do tekstów źródłowych, a także wprowadzają nowe odczytania jej dokonań, posiłkując się dorobkiem humanistyki światowej.

Refine search results

Inicjatywy opiekuńcze i oświatowo-wychowawcze łódzkiej społeczności żydowskiej w latach I wojny światowej – Przytulisko dla Dzieci Wyznania Mojżeszowego

Formy pomocy rodzinom żołnierzy podczas I wojny światowej – Łódzkie Kuratorium Obywatelskie nad Rodzinami Rezerwistów

Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednym w Łodzi – organizacja, struktura, zadania w początkowym okresie I wojny światowej (1914–1915)

AKTOR CZY ZWYKŁY CZŁOWIEK? BOHATER TELEWIZYJNYCH REALITY SHOWS

Helena Radlińska w (o) międzywojennej Łodzi. Ludzie i miejsca

Cisza w mediach audiowizualnych

Kierunki i formy aktywności społecznej kobiet w Łodzi podczas I wojny światowej

The Reception of Maria Montessori’s Pedagogical Theory in Pre-School Education in Interwar Poland

Działalność duszpasterska i społeczna pastora Rudolfa Gustawa Gundlacha (1850–1922). Przyczynek do historii dobroczynności w Łodzi

Geneza Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności

Ramówka telewizyjna – zarys zjawiska

Dom rodzinny dziecka robotniczego w Łodzi w okresie międzywojennym w świetle materiałów etnograficznych

SERIAL FORMATOWANY NA POLSKIM RYNKU TELEWIZYJNYM

"Dziatwa mała nie jest w stanie prosić o zaspokojenie swych nieodzownych potrzeb” - rola łódzkich mariawickich wspólnot parafialnych w niesieniu pomocy dzieciom podczas I wojny światowej

A child – the subject or “the object” of school celebrations, customs, and ceremonies? An attempt to outline the problem on the example of educational and child care institutions in Łódź in the 19th and 20thcenturies

Działania Towarzystwa „Kropla Mleka” na rzecz opieki nad dzieckiem i matką w Łodzi w latach I wojny światowej

Pogranicze fotografii – znaczenie stopklatki w dziele filmowym

Medycyna w mediach – zarys problematyki

„Łódź pierwsza i zdaje się jedyna prowadzi tego rodzaju akcję poświęconą wyłącznie maleńkim dzieciom”. Wsparcie ubogich rodzin robotniczych jako zadanie Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym (1933–1939)

Helena Radlińska (1879–1954) i jej pokolenie historyczne – wprowadzenie w problematykę