Search results

1

Jolanta Brach-Czainy’s micrology

100%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 30

EN

The paper discusses the writing and philosophy of Jolanta Brach-Czaina, connecting it to micrology and maieutics. This poetological reflection considering the function of detail and work of similarities and differences in Brach-Czaina’s most significant works (Sofa, Szczeliny istnienia, Błony umysłu) identifies two tendencies of her philosophy: searching for a textual “representation of meaning” and a sensual description of “particles of being”. The paper discusses Brach-Czaina’s ambivalent approach to metonymy and synecdoche, and characterizes her style, which combines a focus on inconspicuous detail and non-conclusiveness of paradoxes. Absorption of concrete and abstraction, creating an impression of precision, and at the same time vagueness are key features of Brach-Czaina’s poetics. Her philosophy has much in common with Italo Calvin and Anne Carson, whose parallel way to seeking the essence of cognition and poetic language has led to the Socratic theory of Eros.

PL

Artykuł omawia pisarstwo i filozofię Jolanty Brach-Czainy, wiążąc je z projektem mikrologii i sokratejską majeutyką. Poetologiczna refleksja nad działaniem detalu, pracy podobieństwa i różnicy, w najważniejszych utworach (Sofie, Szczelinach istnienia, Błonach umysłu) wydobywa dwie tendencje myśli Brach-Czainy: poszukiwanie tekstowego „przedstawicielstwa znaczenia” i zmysłowego opisu „drobin bytu”. Artykuł omawia ambiwalentne podejście filozofki do metonimii i synekdochy oraz charakteryzuje styl pisarstwa, który łączy skupienie na niepozornym detalu oraz niekonkluzywność paradoksów. Kluczową cechą poetyki Brach-Czainy jest absorpcja konkretu i abstrakcji, wywołanie jednoczesnego efektu dokładności i nieokreśloności. Projekt Brach-Czainy wiele łączy z poetologicznymi refleksjami Itala Calvina oraz, przede wszystkim, Anne Carson. Ich równoległa droga w poszukiwaniu istoty poznania i języka poetyckiego doprowadziła do sokratejskiej teorii erosa.

2

List

100%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2015

|

issue 1

86-97

EN

The article discusses the issue of the letter from the perspective of the cultural shift in theory and consists of two parts. The first is an attempt to identify the most important theoretical problems that the letter, as a genre, posed to literary theorists of subsequent methodological schools (formalism, structuralism, semiotics) of the 20th century, as well as key issues that, due to the complex ontology of the letter, were discussed in accordance with the latest theoretical approaches and interpretative practices of correspondence collections. The author proves that the letter is of a protean character, and the paradoxicality of the letter as a genre of literature is its ontological status. The second part of the work lists the existing and delineates the potential fields of interpretation of correspondence or individual letters from the perspective of a "disturbed" cultural theory, interested not so much in the ontology of the letter, but in its social and cultural meanings. The article looks in particular at the literary power of the letter and draws attention to the potential of the media-related approach to the letter, in which it is treated as a medium, one could ask, following the example of W.J.T. Mitchell, about the desire and agency of the letter, significantly changing the way of thinking about it in the area of literary theory.

PL

Artykuł ma na celu omówienie zagadnienia listu z perspektywy kulturowego zwrotu w teorii i składa się z dwóch części. Pierwsza jest próbą wskazania najważniejszych teoretycznych problemów, które list jako gatunek sprawiał teoretykom literatury kolejnych szkół metodologicznych (formalizm, strukturalizm, semiotyka) XX wieku oraz węzłowych zagadnień, które w związku ze skomplikowaną ontologią listu omawiano według najnowszych ujęć teoretycznych i w praktykach interpretacyjnych zbiorów korespondencji. Autorka dowodzi, że list ma charakter proteuszowy, a paradoksalność listu jako gatunku piśmiennictwa to jego ontologiczny status. Druga część pracy wymienia istniejące oraz wyznacza potencjalne pola interpretacji korespondencji czy pojedynczych listów z perspektywy „zmąconej”, kulturowej teorii, zainteresowanej nie tyle ontologią listu, co jego społecznymi, kulturowymi znaczeniami. Artykuł przygląda się szczególnie literaturotwórczej mocy listu oraz zwraca uwagę na potencjał medioznawczego ujęcia listu, w którym jest on traktowany jako medium, można by zapytać, biorąc za wzór W.J.T Mitchella, o pragnienie i sprawczość listu, zmieniając znacząco sposób myślenia o nim w obszarze teorii literatury.

3

Nieufny i oburzeni. Polemiki wokół Szeptem Kazimiery Iłłakowiczówny

100%

Marzec L.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2015

|

issue 26

109-130

EN

This article discusses the literary dispute over Kazimiera Iłłakowiczówna’s poetry collected in the Szeptem volume (1966). The dispute started with an ironic review by a young literary critic, Stanisław Barańczak, in the “Nurt” magazine published in Poznań. The article’s author interprets three aspects of the dispute: its legend-creating impact on Iłłakowiczówna as a literary institution, its destructive nature against Iłłakowiczówna as a canonical poet and the dispute’s status in the literary circles of the 1960s. The article provides evidence that Barańczak’s pamphlet hit the poetics and legend of Iłłakowiczówna; what is more, it triggered off a self-repair mechanism of the canon, reinforcing and sealing it from the pressure exerted by the young poets and critics in the late 1960s and the early 1970s. This mechanism, ephemeral from the point of view of the dynamics of literary circles, ultimately carved in stone the legend of Iłłakowiczówna, preventing new interpretations of her poetry and biography.

4

Kazimiera Iłłakowiczówna mniej więcej znana

100%

Marzec L.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2018

|

issue 32

75-94

EN

The article is the analysis of the place of Kazimiera Iłłakowiczówna in contemporary literary discourse. The author of the article claims – using Pierre Bayard’s theory – that the poetess is known “more or less”: she is remembered as someone who got prizes and recognition but at the same time she is impossible to read nowadays. There is political ambiguity and antiquity in her texts that keep her in the past. Marzec points at four areas of literary studies, where Iłłakowiczówna is still present: 1. Poetics: Iłłakowiczówna uses an original and unusual type of the Polish tonic verse. The author of this article analyses it using tools of psychoanalysis. 2. Religious discourse: Iłłakowicz.wna is interpreted as the author of religious poetry but Marzec argues with such interpretations. 3. Post-dependence studies: Iłłakowiczówna has not been analysed in terms of post-dependence studies yet but she is mentioned in the Polish borderlines discourse. 4. Feminist literary criticism: Iłłakowiczówna used to be studied as the author of androgynous poetry, but Marzec points out other motifs such as miscarriage, infanticide or problems of the new woman, like work at government institution, contestation of vitalism and bureaucracy. The aimof this article is to show that writing of Kazimiera Iłłakowiczówna needs to be read in terms of the history of literature which is devoid of evaluation and judging. Such analysis means going back in terms of modern literary studies which have undergone multiple turns that changed the tools accessible to contemporary critics.

5

Zagadnienia biografii literackiej Marii Jasińskiej

100%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2017

|

issue 7

86-97

EN

The article discusses the most important factors behind transformations in the twentieth-century study of biography, setting as its aim demonstrating the limits on and new paths for biography in relation to three areas: literary practice (working with the examples of Virginia Woolf and Julian Barnes), university pedagogical practice (using the example of the author’s experience), and one of the classic works in the area of the study of biography in Polish literary studies: Maria Jasińska’s 1970 book Zagadnienia biografii literackiej (Problems in Literary Biography), which touches on common ground with the work of Philipp Lejeuene on the biographical “referential pact.” Biography, having been since its inception a hybrid discourse, joining together literariness, a documentary aspect, and a (popular-) scholarly aspect developed in the twentieth century on an unprecedented scale (this tendency is sustained in academic and popular-scientific discourse; the separate genre of biographical reportage also emerged), while the topic also became a focus of interest among modern and postmodern writers who treated the conventions and traditions of biography as pretexts for questions about its philosophical direction.

PL

Artykuł omawia najważniejsze uwarunkowania przemian dwudziestowiecznej biografistyki, stawiając sobie za cel ukazanie ograniczeń i nowych ścieżek biografii, w odniesieniu do trzech obszarów: praktyki literackiej (na przykładzie Virginii Woolf i Juliana Barnesa), dydaktyki akademickiej (na przykładzie doświadczenia autorki tekstu) oraz jednej z klasycznych prac z zakresu biografistyki w literaturoznawstwie polskim: Zagadnień biografii literackiej Marii Jasińskiej z 1970 roku, która bliska jest refleksjom Philippe’a Lejeune’a na temat biograficznego paktu referencjalnego. Biografistyka, będąca od początku swojej historii dyskursem hybrydycznym, łączącym literackość, dokumentarność i (popularno)naukowość, w wieku dwudziestym z jednej strony rozwinęła się na skalę dotąd nieznaną (tendencja ta jest podtrzymana i w obiegu akademickim i popularnonaukowym; powstał też odrębny gatunek reportażu biograficznego), z drugiej strony stała się przedmiotem zainteresowania modernistycznych i postmodernistycznych twórców, traktujących konwencje i tradycje biografii jako asumpt do pytań o jej filozoficzne inklinacje.

6

Interpoetyki korespondencji: figury uobecnienia, fikcjonalizacja i zakłócenia technologii obecności

100%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2019

|

issue 18

6-25

EN

The paper discusses the benefits of conceptualizing correspondence as an interpoetic medium. It presents an analysis of textual and visual ways of constructing the presence of the addressee and the sender in letters, and the disruption of constructing this presence caused by interrupting the writing process by a phone call. The paper indicates the fictionalizing role of the addressee and the sender as the condition for creating the “virtual reality” of a letter. It presents basic figures and topoi for acknowledging the presence in correspondence based on the collections of correspondence between: Wisława Szymborska and Kornel Filipowicz, Maria Pawlikowka-Jasnorzewska and Stefan Jasnorzewski, Stanisław Barańczak and Lech Dymarski, and Zofia and Kazimierz Moczarscy.

PL

Artykuł omawia korzyści płynące z konceptualizacji korespondencji jako medium interpoetyckiego. Analizuje tekstowe i wizualne sposoby uobecniania adresata i nadawcy w listach oraz ich zakłócenia powodowane przerwaniem pisania listu przez rozmowę telefoniczną. Wskazuje na rolę fikcjonalizacji odbiorcy i nadawcy jako warunku wytworzenia „wirtualnej rzeczywistości” listu. Przedstawia podstawowe figury i toposy uobecniania w korespondencji na podstawie zbiorów korespondencji: Wisławy Szymborskiej i Kornela Filipowicza, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Stefana Jasnorzewskiego, Stanisława Barańczaka i Lecha Dymarskiego oraz Zofii i Kazimierza Moczarskich.

7

Archiwa literatury kobiecej

100%

Marzec L.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2011

|

issue 18

237-247

EN

The article concerns the relationships between terms, frequent in Polish literary criticism, such as “women’s literature”, “women’s press”, “women’s writing”, “literature written by women” and ”Feminist literature”. The author discusses three research books that have been published recently in which slightly different categories have been applied and which, at the same time, focus on the female element of cultural texts. In addition, the author points at multiple tendencies, frequently dissimilar and distinct, in the approach to the relationship between gender and the text. At the same time the author emphasizes a certain disposition manifested by researchers to employ the gender category to judge literary works. Hence, it seems to be quite justified to reopen the Jy women to show them in a new light. The same applies to the surrounding discussions on relevant titles - just as it is the case with publications by Joanna Krajewska, Jerzy Strzelczyk and Kamilla Łozowska-Marcinkowska.

8

Wody Zofii Nałkowskiej

100%

Marzec L.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 16

81-95

EN

The article treats the aquatic imagination of Zofia Nałkowska in her early and late works. The matter of water is in Nałkowska’s writing strongly connected with an image of women, but, as the author claims, not in the way Gaston Bachelard pointed out in his works. Nałkowska throughout her writing attemped to re-think and re-write the Ophelia complex (or the Ophelia myth), indicating cultural and social aspects of women’s choices. The more adequate theory describing women’s relation with water is the one proposed in Luce Irigaray’s essays.

9

Tu i teraz: literatura. Używaj, przeżywaj, doświadczaj

100%

Marzec L.

Forum Poetyki

|

2017

|

issue 8-9

184-195

EN

The article discusses arguments in favour of the importance (or irrelevance) of literature in social life and that appears with a psychological dimension in the work of J. H. Miller, Pierre Bayard, Michał Paweł Markowski, Ryszard Koziołek and, above all, Rita Felski (in her book Uses of Literature), dealing with the most important currents and trends in theoretical reflection on literature in the last quarter century. The author of the article finds the affective turn and the study of relations between life and literature within the context of the domination of discourse by other (new) media not based on writing to be a particularly important encounter in the re-evaluation of literature’s meaning. The author’s close and critical reading of Felski’s Uses of Literature involves a) discussion of the theoretical inclinations and problems that generate individual aesthetic categories; b) application of the American scholar’s proposed aesthetic categories to the interpretation of particular prose, poetic and essayistic works by Zofia Nałkowska, Inga Iwasiów, Justyna Bargielska, Dorota Masłowska, Szczepan Twardoch and Andrzej Leder.

PL

Artykuł omawia argumenty na rzecz znaczenia (albo jego braku) literatury w życiu społecznym i w wymiarze psychologicznym, które pojawiają się w publikacjach J.H. Millera, Pierre’a Bayarda, Michała Pawła Markowskiego, Ryszarda Koziołka i przede wszystkim Rity Felski (Użycia literatury), wskazując na najważniejsze prądy oraz trendy w teoretycznym namyśle nad literaturą w ostatnim ćwierćwieczu. Za szczególnie istotny kontakt przewartościowywania znaczeń literatury autorka artykułu uważa zwrot afektywny oraz namysł nad relacjami życia i literatury w kontekście dominacji innych, niż oparte na piśmie, (nowych) mediów. Bliska i krytyczna lektura Użyć literatury Rity Felski oparta jest na a) omówieniu teoretycznych inklinacji i problemów, które generują poszczególne kategorie estetyczne; b) przymierzaniu zaproponowanych przez amerykańską badaczkę kategorii estetycznych do interpretacji konkretnych utworów prozatorskich, lirycznych i eseistycznych Zofii Nałkowskiej, Ingi Iwasiów, Justyny Bargielskiej, Doroty Masłowskiej, Szczepana Twardocha, Andrzeja Ledera.

10

Wstęp

51%

Dambek-Giallelis Z., Marzec L., Borowczyk J.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2019

|

issue 35

9-13

PL

Wstęp

Refine search results

5 Forum Poetyki

4 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

1 Przestrzenie Teorii

10 Marzec L.

1 Borowczyk J.

1 Dambek-Giallelis Z.

1 2023

2 2019

1 2018

2 2017

2 2015

2 2011

Jolanta Brach-Czainy’s micrology

List

Nieufny i oburzeni. Polemiki wokół Szeptem Kazimiery Iłłakowiczówny

Kazimiera Iłłakowiczówna mniej więcej znana

Zagadnienia biografii literackiej Marii Jasińskiej

Interpoetyki korespondencji: figury uobecnienia, fikcjonalizacja i zakłócenia technologii obecności

Archiwa literatury kobiecej

Wody Zofii Nałkowskiej

Tu i teraz: literatura. Używaj, przeżywaj, doświadczaj

Wstęp