Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Człowiek jako wolny użytkownik świata jest elementem szerszego po-strzegania rzeczywistości społeczno-politycznej przez Komeńskiego w ramach jego neoplatońskiej propozycji filozoficznej. Wszystko oświeca Bóg, a dusza ludzka doko-nuje realistycznego poznania rzeczywistości. Aspekt duszy rozumnej ogranicza wolę w jej swobodnym poznaniu, co zapobiega błędom poznawczym. Jednak bez założe-nia wolności nie jest możliwe ani działanie człowieka, ani dążenie do dobra. Powszechne wyzwolenie ludzkości przez jej edukację wymaga więc wolności na po-ziomie religijnym i politycznym oraz – tak jak to postulował Bacon – w nauce.
PL
W przeszłości protesty społeczne przede wszystkim miały wpłynąć na politykę władzy, a nie ją obalić. Obecnie obalenie rządu stało się łatwe. Jednak przez sam fakt wymiany rządzących nie następuje żadna istotna wartość polityczna. Natomiast zmiana samego sposobu rządzenia pozostaje ciągle trudnym zadaniem do wykonania. Taką konstatację, chociaż nie jedyną, można uzyskać z lektury krótkiej książki Iwana Krastewa pod niewinnie brzmiącym tytułem polskiego wydania Demokracja: przepraszamy za usterki. Opisuje on, starając się postawić wyjaśniającą diagnozę, masowe protesty społeczne, które przetoczyły się przez prawie 70 krajów w okolicach roku 2013. Czy oznaczały one początek zmian społecznych, czy może ich koniec? Czy były (są) one początkiem rewolucji, czy też jej zmierzchem?
PL
Najbardziej popularna ideą Adama Smitha, tj. podział pracy, jest oparta na szerszym kontekście społecznym, podlegającym ocenom etycznym, a nie tylko efektywności ekonomicznej. Z jednej strony podział pracy radykalnie poprawia wydajność pracy, a z drugiej pogarsza status pracownika. U Smitha ekonomia jest rozwinięciem filozofii, u podstaw której jest całościowa teoria etyczna, która odwołuje się nie do wartości utylitarnych czy egoizmu, ale do uczucia powszechnej sympatii (etyka poprzedza ekonomie). Oznacza to, że racjonalnej ocenie etyki normatywnej podlegają zarówno mechanizmy ekonomiczne jak również ich konsekwencje. W sporze między wartościami, czy system społeczno-ekonomiczny ma być racjonalny czy użyteczny, Smith opowiada się za stoicka zasadą racjonalności.
PL
Książka Comeniusa Orbis Pictus będąca opisem świata za pomocą obrazów jest nośnikiem idei edukacji wizualnej. Jej przełomowy charakter polega na tym, że zastosowano schematyczny obraz, który wymusza zaciekawienie i koncentrację ucznia. Powoduje to zwiększenie skuteczności pomocniczego języka wizualnego. Otto Neurath z ideą Isotype i lingwistycznymi pomysłami Charlesa Kaya Ogdena (English Basic) wpisuje się w realizację przesłania Comeniusa. Orbis Pictus staje się dziełem przełomowym w przejściu od kultury piśmiennej do kultury obrazkowej. Komeniologia – teza normatywna – powinna, oprócz analizy spuścizny Comeniusa, również aktualizować jego ideę do wymogów współczesnego świata. A tym wyzwaniem jest realizacja hasła programowego Neuratha „Obrazy łączą, słowa dzielą”.
EN
Ethical theory for Adam Smith is first of all the basic mechanism of social controls. Going out from decisions of the matter of the moral feelings, which the ‘sympathy’states the foundation; it tries to work out the neutral criteria of ethical opinions introducing the ‘impartial spectator’ figure. Superiority of this category in relation to John Rawls ‘veil of ignorance’ depends on this, that the Smith places his philosophical theory in the strong empirical context (the kind of sociological philosophy). Social ethicist is the base to build more folded regulators of community life, or social, such as economy and politics. The neutral criteria of ethical opinions are the foundation of different derivative social workings (economy, politics).
PL
Ideę pansofii jako całościowego i holistycznego ujęcia wszelkiej wiedzy zapro-ponował w naukach medycznych Paracelsus, a w dydaktyce Jan Amos Komeński (Comenius). Opanowanie wszechwiedzy (pansofia) jest dla Comeniusa postulatem moralnym. Jego realizacja jest możliwa poprzez ograniczenie poznania do aktualnej i sprawdzonej wiedzy, która ma charakter podręcznikowy. Aktualizacją wiedzy zajmuje się nauka, a filozofia ma wskazywać nowe pytania i wątpliwości (aporie), które domagają się jednoznacznego rozstrzygnięcia. Celem pansofii jest zarówno zdobycie całej wiedzy, jak i jej utrzymanie, czyli wyeliminowanie ograniczeń poznawczych człowieka (SI, Big data).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.