Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Historia „niewielkiego słowa”, czyli o przyzwoitości

100%
Karwatowska M.
Stylistyka
|
2018
|
vol. 27
87-103
EN
The authoress focuses on the word przyzwoitość ‘decency, decorum, propriety’ and examines the term on the basis of the corresponding dictionary entries, from the oldest to the latest, PELCRA-searched concordances of the PWN Polish Language Corpus, and Lublin-based Maria Curie-Skłodowska University students’ questionnaire-derived responses. As she concludes, the word przyzwoitość has clearly been evolving. Not only has the number of its referents increased, but also its semantic centre has been slightly shifted. Most recently, the word has been used in some sense of ‘propriety’, that is ‘fitting’, ‘suitable’, or ‘the way that it should be’, which means that something is good/appropriate in some respect but is not of any extraordinary quality. Nevertheless, in reference to selected objects it does amount to more than just the expected norm, or, at least, it resides in the higher limit of normal. Przyzwoitość then implies ‘better than average’, something like norm plus supplementary value, never average or below average. As postulated, this secondary meaning of the word is now gaining popularity at the expense of the original one that embraces moral issues. The latter happens to be appropriated by other domains, which is what probably explains a growing capacity of przyzwoitoœæ to appear in novel idiomatic expressions.
2
Publication available in full text mode
Content available

From the Editorial Board

100%
Karwatowska M.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
|
2016
|
issue 1
3
Publication available in full text mode
Content available

O komunikacji paliatywnej

100%
Karwatowska M.
Poradnik Językowy
|
2019
|
vol. 764
|
issue 5
32-41
EN
By reference to Grice’s maxims, the principles of politeness and empathy, that is emotional identification with another person, mental engagement in what the speaker feels, experiences, says, the author proposes the term komunikacja paliatywna (palliative communication), which, however, she does not intend to be used only with respect to a patient with a chronic disease or nearing the end of their life. She wants it to be understood in accordance with the etymology of the word “palliative”. “Palliative communication” would mean, in her opinion, gentleness, sensitivity, warmheartedness, empathy to the ill. She wishes that each doctor-patient interaction be treated as a relationship marked with humanitarianism, respect for the Other, concern about them. The paper points not only to verbal but also to non-verbal behaviours. It discusses selected forms of palliative communication, such as: the use of indicators of colloquial style instead of medical jargon, the application of more familiar means, e.g. diminutives, inclusive WE, euphemisms.
4

Ciało kobiece vs. ciało męskie (na podstawie werbalizacji studentów)

100%
Karwatowska M.
Białostockie Archiwum Językowe
|
2013
|
issue 13
117-130
EN
The author attempts to answer the question how students (altogether 100 respondents have been studied) conceptualize a female body and a male body. The associations with a female body and male body excerpted from the questionnaires prove that while listing their connotations, young people refer very strongly to linguistic-cultural stereotypes connected with gender and the common perception of female and male bodies. Thus, a representative of female sex is perceived, most of all, as a human being taking care only of her physical appearance who, at the same time, is weak, sensitive, submissive and subordinated to a man, whereas a male is seen as being physically and sexually fit, decisive and consistent. Students’ utterances once again confirm the patriarchal system of Polish culture which very strongly creates the axiology of gender.
5
Publication available in full text mode
Content available

On Ethical Behaviour in Contemporary Education

100%
Karwatowska M.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
|
2020
|
issue 5
EN
In the context of the ongoing transformations of society, politics and manners, the author focuses on the changes observed at school. She points to the violation of speech ethics in formal and informal situations (verbal and physical aggression). She describes and analyses manifestations of linguistic and paralinguistic discrimination, such as volume and modulation of the voice, as well as bodily behavior: gestures, facial and eye expressions. An attempt is made at characterizing the “new” school pupil, the “new” teacher and postulating a “new” educational milieu in which the traditional oppositions I − he/she and we − they will be replaced by one category we meaning I-the teacher and my pupils or I-the pupil, my colleagues and teachers. The author considers communication ethics as a foundation for building interpersonal relations.
PL
Dostrzegając dokonujące się współcześnie przeobrażenia społeczno-polityczno-obyczajowe, autorka prezentuje zmiany zachodzące w przestrzeni szkolnej. Wskazuje te zjawiska, które prowadzą do naruszania norm etyki mówienia, zarówno w sytuacjach oficjalnych, jak i nieoficjalnych (agresja werbalna i fizyczna). Analizuje i opisuje przejawy dyskryminacji, wyrażane nie tylko poprzez język, lecz także środkami parajęzykowymi, takimi jak modulacja czy siła głosu, oraz zachowaniami cielesnymi, np. gestami, minami, wyrazem oczu. Charakteryzuje ponadto „nowego” ucznia, „nowego” nauczyciela i tym samym „nowy” świat edukacji, postulując zastąpienie dotychczasowej opozycji ja – on czy my – oni, kategorią my, tzn. ja nauczyciel i moi uczniowie lub ja uczeń, moi koledzy i moi nauczyciele. Etykę komunikacji prezentuje jako podstawę budowania relacji międzyludzkich.
6
Publication available in full text mode
Content available

Małgorzata Kita, Coming out w polskiej przestrzeni dyskursywnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, 198 s.

75%
Karwatowska M.
Stylistyka
|
2018
|
vol. 27
343-347
7

Gratulacje w rozumieniu licealistów

63%
Karwatowska M., Tymiakin L.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2010
|
vol. 21
49-60
EN
The authors focused primarily on a typical act of politeness i.e., congratulations as understood and verbalized by the students of secondary schools. They were mostly interested in student’s answers to the following questions: Can students construct the correct definition of this notion? What advantages, apart from giving pleasure to the person who receives congratulations, does the sender want to achieve by using utterances of this kind? Can one congratulate against oneself, insincerely? Consequently, the definitions of the lexeme created by secondary school students underwent careful scrutiny, and also the addressee of congratulations, the reasons for expressing the words of praise as well as the intentions of congratulating, which can be very different: from demonstrating admiration for the attainments of the allocutor, through motivating them for further efforts, until the desire to achieve one’s own aims and awaiting reciprocity.
8
Publication available in full text mode
Content available

Stereotyp księdza „typowego” i „prawdziwego” w świetle danych ankietowych

63%
Morawska I., Karwatowska M.
Socjolingwistyka
|
2021
|
vol. 35
319-333
EN
The article presents the findings that have emerged from a student-addressed questionnaire survey on a stereotype of, respectively, “typical” priest and “true” priest. The diagnostic study was carried out at the Faculty of Humanities at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. The theoretical grounding for the analysis stems from the two research methodologies, that is, a psychosociocultural and ethnocognitive ones. As evidenced in the article, the “typical” representative can be ascribed with the attributes of a priest that the students either know in person or they know from some independent communication, mass-media coverage included. This is the reason why the image of the priest happens to be ambivalent, that is, it includes both positive as well as negative shades of attitude. In reference to the “true” priest, in turn, the students tend to point to positive characteristics only, depicting the priest as they wish he were, which explains why elements of strong idealisation and wishful thinking can be identified in the students’ responses. It has been found that students perceive the priest with respect to two functions: (1) basic – natural, connected with serving the Church, and therefore associated with positive experiences and values such as trust, spirituality, piety, intransigence and truth, (2) “serving” the believers who expect a clergyman to possess characteristics going far beyond typically human, and being almost god-like. The collected data has demonstrated a rather weak exposition of the former function, which can be explained by the fact that this function is obvious from the point of view of the semantics of the priest. Moreover, the respondents did not in fact provide the characteristics of a real priest but rather created an image of him, their own perception of a priest they would like to have (i.e. what the priest should be like), which made serving the Church an issue of lesser importance. The image of the priest which has been recreated on the basis of students’ statements has confirmed that both positive and negative characteristics can be combined in a single stereotype. Emotional assessments, albeit secondary to the cognitive valour, are still quite significant, as they reveal the cultural-subjective conditioning. The priest is therefore both religious and pious, and greedy and calculating for the respondents.
PL
W artykule omówiono wyniki badań sondażowych nad stereotypem księdza „typowego” i„prawdziwego”, jaki udało się zrekonstruować na podstawie wypowiedzi studentów. Badanie o charakterze diagnostycznym przeprowadzono na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Analizę zebranego materiału ankietowego inspirowały założenia dwóch orientacji badawczych– psychosocjokulturowej i etnokognitywistycznej. Dowiodła ona m.in., że wprzypadku „typowego” reprezentanta grupy respondenci wskazywali cechy księdza znanego im albo osobiście, albo z różnego rodzaju przekazów, nie tylko medialnych – dlatego wizerunek duchownego nosi wyraźne zabarwienie ambiwalentne: prezentujące zarówno pozytywne, jak i negatywne nastawienie do obiektu. Natomiast w odniesieniu do reprezentanta „prawdziwego” wymieniali wyłącznie przymioty wartościowane in plus, w wyniku czego kreowali obraz księdza takiego, jakim on według młodzieży studiującej być powinien – stąd w ich stwierdzeniach znalazły się elementy idealizacji i myślenia życzeniowego. Okazało się, że studenci postrzegają księdza przede wszystkim w dwóch funkcjach: (1) podstawowej, niejako naturalnej, czyli związanej z wykonywaniem posługi względem Kościoła i dlatego kojarzonej z pozytywnie waloryzowanymi doświadczeniami i wartościami, takimi jak: zaufanie, duchowość, pobożność, bezkompromisowość, prawda; (2) „służebnej” wobec wiernych, którzy oczekują od duchownego cech daleko wykraczających poza typowo ludzkie, a zmierzających niemal w stronę bóstwa. Zebrany materiał dowiódł dość słabej ekspozycji funkcji podstawowej. Przyczyny tego należy upatrywać w oczywistości tej funkcji – z punktu widzenia semantyki rzeczownika ksiądz. Ponadto ankietowani nie tyle charakteryzowali księdza realnego, ile kreowali jego własny obraz, własne wyobrażenia o księdzu takim, jakiego chcieliby mieć (jakim powinien być), a zatem posługa względem Kościoła schodziła na plan dalszy. Obraz księdza odtwarzany na podstawie wypowiedzi studentów lubelskich potwierdził, że w jednym stereotypie mogą spotkać się cechy zarówno pozytywne, jak i negatywne. Oceny emocjonalne, aczkolwiek wtórne wobec waloru poznawczego, są jednak bardzo istotne, ponieważ ujawniają uwarunkowania kulturowo-subiektywne. Ksiądz jest zatem dla respondentów i religijny, pobożny i chciwy, wyrachowany.
9
Publication available in full text mode
Content available

Wizerunek humanisty w werbalizacjach studentów Wydziału Humanistycznego UMCS w Lublinie

63%
Karwatowska M., Litwiński R.
Studia Europaea Gnesnensia
|
2018
|
issue 17
267-285
EN
The intention of the authors is to attempt a recreation of the self-stereotype of a humanities person, by analyzing answers to the following questions/issues: 1) Who is a humanities person? 2) Name occupations in which such a person may be professionally involved. 3) List competences that are typical of a humanities person. 4) What distinguishes a person with a background in humanities from persons educated in different area? 5) Are such persons needed today?  
10
Publication available in full text mode
Content available

Czy potrzebni są nam dzisiaj humaniści? Z badań heterostereotypu na podstawie wypowiedzi studentów różnych wydziałów UMCS

63%
Karwatowska M., Siwiec A.
Studia Europaea Gnesnensia
|
2017
|
issue 15
233-251
EN
The aim of the authors is to recreate the heterosterotype of a humanities person through an analysis of notions communicated by students of non-humanities majors. Their task was to explain who a humanities person is, which professions they may practice, which competences are characteristic for people with such backgrounds and what differences may be noted between people who have studied in distinct fields; finally, the respondents were asked to answer whether humanities persons are needed today.
11
Publication available in full text mode
Content available

Sukces w świadomości młodzieży studiującej

63%
Karwatowska M., Siwiec A.
Roczniki Humanistyczne
|
2022
|
vol. 70
|
issue 6
79-95
EN
The problem area of this contribution includes the notion of success and its linguistic expressions. As an inseparable element of modern culture, success is, thus, taken to be an individually-perceived social construct, that is, it is contextualised as an individual’s system of values in his/her relationship with society. In this article, success is presented as illustrated by the conceptualisations and expressions of students of the Humanities at the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. The questionnaire aimed to elicit information on (subjective and objective) factors conditioning the achievement of success, as well as some of its corresponding signs and characteristics, and involved examining the expressions that happen to be associated with the term success. Finally, the subjects were asked to construe their own working definitions of success. As it turns out, success-related associations correspond to the expected model of prosperity and well-being in all of their dimensions, including materialistic and prestige-related via emotional/identificatory (happy family life, satisfaction at work, agreeable social contacts) to self-fulfilling. Success is, then, conceptualised as activity, achievement, fulfilment, effect, emotion and conviction. The students take success to be, firstly, the result of hard work and the attainment of the targets that one has set oneself. What is interesting is the fact that none of the students’ definitions defines success in terms of a lucky coincidence of events, although this interpretation was identified in their associations.
PL
Problematyka poruszana w artykule dotyczy sukcesu i związanego z nim języka, który stał się nieodłącznym elementem współczesnej kultury. Przedmiotem rozważań jest sukces jako konstrukt społeczny, identyfikowany z perspektywy indywidualnej, w powiązaniu tego pojęcia z systemem wartości jednostki w jej relacjach ze społeczeństwem. Jest to sukces opisywany na podstawie konceptualizacji i werbalizacji uzyskanych w badaniach ankietowych. Grupę respondentów stanowili studenci kierunków humanistycznych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ankieta miała na celu uzyskanie informacji na temat czynników (podmiotowych i przedmiotowych) warunkujących osiągnięcie sukcesu oraz jego oznak i wyznaczników, werbalizacji, które nasuwają się w związku z hasłem sukces, ponadto wiązała się ze skonstruowaniem przez ankietowanych własnej definicji tego słowa. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, skojarzenia dotyczące sukcesu wpisują się w powszechny model powodzenia życiowego człowieka we współtworzących go wymiarach, poczynając od materialistycznego i stratyfikacyjno-prestiżowego, po emocjonalno-afiliacyjny (udane życie rodzinne, powodzenie w pracy, satysfakcjonujące kontakty towarzyskie) i samorealizacyjny. Sukces jest definiowany jako działanie, osiągnięcie, spełnienie, efekt i stan emocjonalny, uczucie. Młodzież studiująca postrzega zatem sukces przede wszystkim jako wynik pewnych działań związanych z wytężoną pracą, które prowadzą do osiągnięcia wyznaczonego sobie celu. Na uwagę zasługuje fakt, że żadna z definicji studenckich nie objaśniała sukcesu w kategoriach efektu szczęśliwych wydarzeń losowych, choć taka interpretacja znalazła się we wskazywanych asocjacjach.
12
Publication available in full text mode
Content available

Upamiętnianie teraźniejszości. Pandemia w zbiorach muzealnych w świetle strategii Rapid Response Collecting

63%
Głażewska E., Karwatowska M.
Res Historica
|
2023
|
issue 56
1101-1118
EN
Collecting items pertaining to current events, at the very moment they happen, has been known at least since the time after the attacks on the World Trade Center in New York in 2001. Such a practice is associated with the Rapid Response Collecting method. The challenge for museums on how to keep track of history happening in front of our eyes was the time of the COVID-19 pandemic. Museums, like other cultural institutions in times of lockdown, had to relocate their efforts and switch to virtual activities. The article analyzes the practical initiatives of some museums, namely, two from abroad and two from Poland, to show how these institutions decided to remember the times of the pandemic, thus implementing the strategy of „rapid response” and the principle of participation. At the same time, we would like to prompt reflection on what will remain in our memory following these difficult two years, i.e., what artifacts, situations, and emotions will be associated with the „times of the plague”.
PL
Kolekcjonowanie pamiątek dotyczących bieżących wydarzeń, w chwili kiedy się one dzieją, znane jest co najmniej od czasów tuż po atakach na World Trade Center w Nowym Jorku w 2001 r. Praktyka taka wiązana jest ze strategią Rapid Response Collecting. Wyzwaniem dla muzeów, w jaki sposób upamiętnić historię dziejącą się na naszych oczach, były czasy pandemii COVID-19. Muzea, podobnie jak inne instytucje kultury w czasach lockdownu, musiały relokować siły i przestawiać się na działalność wirtualną. W artykule analizie poddano praktyczne inicjatywy wybranych muzeów – w szczególności dwóch zagranicznych i dwóch polskich – by ukazać, w jaki sposób jednostki te zdecydowały się upamiętnić czasy pandemii, realizując w ten sposób strategię „szybkiego reagowania” i zasadę partycypacji. Pragniemy jednocześnie skłonić do refleksji nad tym, co pozostanie w naszej pamięci po tych trudnych dwóch latach; jakie artefakty, sytuacje i emocje będą kojarzyć się z „czasami zarazy”.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.